Nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành: Làm nghệ thuật thì mọi người đều bình đẳng

Lý do việc xin rút giải thưởng mà nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Quốc Khánh đưa ra là vì trong mấy ngày gần đây, đã phát sinh ý kiến thắc mắc về công tác tổ chức, thẩm định tác phẩm, gây dư luận trái chiều trên mạng xã hội. Có ý kiến cho rằng, việc cá nhân ông kiêm nhiệm nhiều vai trò trong cuộc tổng kết lần này khiến cho tính khách quan của cuộc thẩm định bị ảnh hưởng.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Quốc Khánh khẳng định: “Bản thân tôi trên cương vị là một lãnh đạo Hội luôn mong muốn tập hợp anh chị em nghệ sĩ, xây dựng Hội và phong trào nhiếp ảnh cả nước ngày càng phát triển bền vững, tạo vị thế cho mỗi hội viên cũng như uy tín Hội trong đời sống văn hóa nghệ thuật của đất nước. Việc để phát sinh dư luận như trên, trách nhiệm trước hết thuộc về người đứng đầu. Với mong muốn tiếp tục củng cố niềm tin, tạo sự đoàn kết, tập hợp anh chị em nghệ sĩ trong các hoạt động của Hội, tôi xin tự nguyện rút hai tác phẩm trên ra khỏi hệ thống giải thưởng và treo triển lãm của cuộc Tổng kết. Tôi cũng xin nhận phần trách nhiệm của mình về công tác tổ chức, điều hành đợt xét chọn này và coi đây như một bài học để rút kinh nghiệm cho những hoạt động tới đây của Hội”.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân Điện tử, nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, thành viên Hội đồng thẩm định cho biết: Những ngày qua, có ý kiến thắc mắc, không đồng tình việc Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam Vũ Quốc Khánh vừa là Trưởng Ban chỉ đạo, Ban tổ chức mà lại chấm cho mình, nghĩa là “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Đó là ý kiến của một số cá nhân còn tôi cho rằng, quy chế của triển lãm này là mở rộng. Vì vậy, việc lần này anh Vũ Quốc Khánh tham gia về tình và về lý không có gì sai.

Được biết, quy chế của triển lãm nêu rõ: Đối tượng tham gia là hô%3ḅi viên Hô%3ḅi nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, thành viên Ban tổ chức, Hô%3ḅi đồng giám khảo được tham gia triển lãm ảnh Tổng kết như những hô%3ḅi viên khác.

Theo nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nhiều cuộc thi, triển lãm từ trước đến nay, nếu thành viên ban giám khảo mà tham gia thì khi chấm sẽ đứng bên ngoài và không tham gia bỏ phiếu để khách quan hơn. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn chưa nhận được sự đồng thuận của các nghệ sĩ nhiếp ảnh. Đây là quan niệm rất cổ hủ và nặng nề.

Bản thân nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành khi làm Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam cũng không tham gia bất cứ một triển lãm, cuộc thi ảnh nào bởi ông không muốn mọi người nghĩ mình tham lam. Tuy nhiên, vì quan niệm này, ông phải “giữ mình” và trong khoảng thời gian 15 năm, ông vẫn sáng tác thì đương nhiên là vẫn còn nhiều tác phẩm nhưng không muốn gửi tham dự. Đây cũng là điều đáng tiếc cho những người làm nghề.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành cho rằng, lần này, nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Quốc Khánh vẫn gửi tác phẩm tham dự chắc cũng nghĩ rằng sẽ thay quan điểm trên nhưng không ngờ đã tạo ra làn sóng trong Hội và có những người không đồng tình.

“Việc nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Quốc Khánh tự nguyện rút giải thưởng là việc của cá nhân. Có thể anh ấy không muốn căng thẳng, áp lực, nghĩa là anh ấy phải chịu “hy sinh”. Tuy nhiên, việc này hơi muộn bởi đã tạo ấn tượng không hay, đó là điều đáng tiếc nhưng cá nhân  tôi rất hoan nghênh và ủng hộ ban chấp hành Triển lãm này bởi đã  tập hợp được những bức ảnh nhân 30 năm thời kỳ đổi mới. Đây là thời điểm nhìn lại những ảnh cũ, để bản thân từng tác giả và những người trong Hội, những người làm công tác lý luận phê bình đánh giá lại kết quả của mình đạt đến đâu”, nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành cho biết.

Đọc quy chế và chấm giải thì nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành không phản đối nhiều vì ông nghĩ rằng, đã là nghệ thuật thì phải bình đẳng và mọi người đều có quyền tham gia còn tác phẩm được giải hay không lại là chuyện khác. Nếu ban giám khảo chấm không đúng thì mọi người mới có quyền ý kiến. Lúc đó, trách nhiệm không phải mình anh Vũ Quốc Khánh phải chịu mà cả hội đồng đó phải chịu trách nhiệm thì đúng hơn, công bằng hơn.

Theo nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành, quy chế nên nới rộng ra chứ không nên gò bó như xưa, chất lượng ảnh đạt hay không, trong hội đồng đa số phiếu quyết định, trong đó hội đồng cho 100% phiếu thì cũng bình thường. Mọi người không nên quá nặng nề với những người phụ trách. Như vậy, những người làm công tác tổ chức, lãnh đạo sẽ không còn hào hứng để đóng góp. Đã là nghệ thuật thì mọi người đều như nhau, đừng nghĩ rằng ông ở vị trí này, vị trí kia thì ông phải thế này, thế kia. Điều này không hay lắm nhưng nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Quốc Khánh định thay đổi quan điểm đó nhưng đến giờ phút này thì chắc chưa thể thay đổi được thì đành phải chấp nhận.

Là thành viên trong hội đồng thẩm định, nghệ sĩ Chu Chí Thành cho biết, trong triển lãm này, các thành viên chấm giải độc lập, không bị tác động nào. Bức ảnh “Nụ cười Việt Nam” của anh Vũ Quốc Khánh là bức ảnh tương đối tốt, đã nhiều năm làm lô gô cho ngành du lịch Việt Nam. Nếu như xét về tác dụng thế nào thì bức ảnh này được sử dụng rộng rãi trong xã hội, được khẳng định còn những bức ảnh khác rất đẹp, được giải thưởng ở nước ngoài nhưng ít người biết đến ở Việt Nam, không được sử dụng ở trong nước thì cái đẹp đó, sự đánh giá đó cũng chỉ là một khía cạnh nhất định. Nên khoanh lại mục đích sử dụng của cuộc này là tác phẩm nào thuộc thời kỳ đổi mới, có tác dụng trong cuộc sống thì tác phẩm “Nụ cười Việt Nam” đáp ứng tiêu chí của cuộc thi.

Có ý kiến cho rằng, nhiều nghệ sĩ có tác phẩm trong và ngoài nước nhưng ảnh không được giải ở cuộc triển lãm này. Vấn đề thuộc về mục đích, nội dung từng cuộc thi. Bức ảnh đẹp nhưng không phù hợp với tiêu chí cuộc thi thì không đạt. Trong nghệ thuật nhiếp ảnh cũng như các loại hình nghệ thuật khác, phải có cái đích cụ thể, tác phẩm phải nhằm mục đích cụ thể nào chứ không phải đẹp chung chung.

“Tôi nghĩ rằng, trong điều kiện ở Việt Nam, những tác phẩm đạt giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh đều gắn bó với sự phát triển của lịch sử dân tộc, những thời khắc quan trọng của đất nước, bước ngoặt của lịch sử. Nhiếp ảnh sinh ra từ thực tế đời sống chứ không phải từ những sáng tạo hời hợt. Nhiếp ảnh đi vào đời sống thì mới có giá trị trường tồn”, nghệ sĩ Chu Chí Thành cho biết.

Triển lãm ảnh nghê%3ḅ thuật tổng kết 30 năm đổi mới (giai đoạn 1986 – 2016) đang được trưng bày tại Trung tâm Lưu trữ và Triển lãm ảnh Nghệ thuật Việt Nam (Hà Nội) từ 18-3 đến hết ngày 18-5. Đây là một hoạt động nghệ thuật mang tính tổng kết, đánh giá những thành tựu của nền nhiếp ảnh Việt Nam trong những năm qua. Đây là một cuộc triển lãm được những người trong nghề đánh giá cao nhưng dư âm về giải thưởng vẫn khiến những người trong giới nhiếp ảnh chưa thật sự hài lòng. Tuy nhiên, những tác phẩm trưng bày tại triển lãm đã để lại ấn tượng tốt đẹp với người xem. Qua đây cũng cần phải củng cố lại tinh thần xây dựng của hội viên trong việc soạn thảo, góp ý vào các quy chế, tổ chức chấm giải trong các cuộc thi nhiếp ảnh.

KHÁNH HUYỀN