QĐND - Bên lề Đại hội VIII Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Việt Nam vừa diễn ra tại Hà Nội, chúng tôi đã có cuộc chuyện trò cởi mở với NSNA Chu Chí Thành, nguyên Chủ tịch Hội NSNA Việt Nam, về vấn đề sáng tác và lý luận phê bình nhiếp ảnh hiện nay.

PV: Thưa ông, ông có nhận định gì về hoạt động thực tế của nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam hiện nay?

NSNA Chu Chí Thành: Nhìn chung, các hoạt động của Hội NSNA Việt Nam vẫn đều đặn với 8 cuộc liên hoan ảnh khu vực hằng năm, một cuộc thi cùng triển lãm ảnh toàn quốc và quốc tế hai năm một lần, có trại sáng tác, có hội thảo lý luận phê bình như mọi nhiệm kỳ trước… nhưng xem ra vẫn trầm trầm, thiếu vắng những tác phẩm nổi trội. Nhờ công nghệ số, ảnh mượt mà, sắc màu rực rỡ, song ít đọng lại dấu ấn thời đại. Nếu ta cứ hài lòng như hiện nay, e rằng nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam sẽ bị "nghèo" đi.

PV: Xin ông nói rõ, tại sao nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam có thể "nghèo" đi, trong khi hội viên mỗi năm một tăng và trong xã hội, ai cũng có thể chụp ảnh được?

NSNA Chu Chí Thành.

NSNA Chu Chí Thành: Chúng ta đang đứng trước một thực tế là Hội NSNA Việt Nam mới chỉ “ôm” được mảng ảnh triển lãm và một ít sách ảnh, mà ảnh triển lãm thường bó hẹp về số lượng ảnh, thời gian trưng bày ngắn, địa điểm ít thuận lợi cho dân chúng thưởng thức… nên sức lan tỏa không lớn lắm. Trong khi đó, hội viên đông nhưng ít chuyên sâu, lực lượng nhiếp ảnh xã hội lớn nhưng bị tản mạn. Hội chưa với tới các hình thức nhiếp ảnh khác đưa vào guồng quay của mình để làm giàu cho hội, làm giàu cho nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam, ví dụ như: Loại hình nhiếp ảnh báo chí, loại hình nhiếp ảnh áp-phích quảng cáo, loại hình nhiếp ảnh kỹ xảo, giải trí…

PV: Thưa ông, lâu nay tôi vẫn nghĩ rằng, Hội NSNA Việt Nam “quản lý” những loại hình nhiếp ảnh đó?

NSNA Chu Chí Thành: Nếu hiểu như vậy là nhầm to. Ảnh báo chí đã có Hội Nhà báo Việt Nam quản lý; ảnh áp-phích, quảng cáo, chính trị xã hội đã có ngành văn hóa chăm lo… Cái mà hội cần làm là quy tụ những tác phẩm xuất sắc, những tác giả gạo cội và tiếng tăm của các loại hình nhiếp ảnh ấy ngồi chung một chiếu, chơi chung một sân, nâng tầm nó lên làm tỏa sáng sức mạnh của nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam. Chúng ta nên hiểu rằng, bất cứ loại hình nhiếp ảnh nào phản ánh được cuộc sống của con người, xã hội, có tính nhân văn sâu sắc, đều là những tác phẩm ảnh nghệ thuật. Tức là những gì tinh túy của nhiếp ảnh, đặc trưng cho nhiếp ảnh đều thuộc về nghệ thuật nhiếp ảnh. Điều này không được sáng tỏ sẽ dẫn đến tranh cãi triền miên, lúng túng trong quản lý và sáng tạo. Định hướng không rõ ràng sẽ dẫn đến lệch hướng.

PV: Vậy ông có ý kiến đóng góp gì với Hội NSNA Việt Nam trong thời gian tới?

Tác phẩm "Thắng cảnh gành Đá Đĩa" của tác giả Huỳnh Lê Viễn Duy đoạt giải nhất cuộc thi ảnh VnExpress 2014.

NSNA Chu Chí Thành: Tôi xin nêu một vài ý kiến nhỏ:

Thứ nhất: Muốn nâng tầm cao và ảnh hưởng tốt của nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam, chúng ta phải mạnh dạn điều chỉnh quan điểm về nghệ thuật nhiếp ảnh, cần có nhận thức đúng về bản chất, khả năng và sức mạnh của nhiếp ảnh. Hội NSNA Việt Nam cần tổ chức và thu hút lực lượng nhiếp ảnh tinh hoa trong toàn quốc và tác phẩm xuất sắc của họ ở các lĩnh vực nhiếp ảnh khác nhau, làm cho nội dung hoạt động của hội phong phú, thiết thực và trúng đích. Đặc biệt, cần xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với giới nhiếp ảnh báo chí. Ngay cả việc kết nạp các nhà báo nhiếp ảnh chuyên nghiệp vào hội cũng phải có quy định thích hợp hơn.

Thứ hai: Cần nhanh chóng thành lập hội đồng tư vấn về sử dụng và khai thác Trung tâm Lưu trữ và Triển lãm ảnh nghệ thuật quốc gia. Trước hết, xây dựng đề án nhiếp ảnh tầm cỡ quốc gia để Chính phủ phê duyệt. Khi có đề án, có kinh phí, có cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ cụ thể, sẽ tuyển chọn người vào các vị trí công tác, có như vậy mới khởi động được trung tâm.

Thứ ba: Hội NSNA Việt Nam cần có cách sinh hoạt đổi mới, dân chủ. Ví dụ trong nhiệm kỳ, mỗi năm, hội nên tổ chức một lần giao ban trực tuyến thông báo công việc của hội, giải đáp những thắc mắc, tháo gỡ những vướng mắc trong việc chấm giải thưởng ảnh, công khai tài chính, xử lý nghiêm vi phạm bản quyền, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nhiếp ảnh cho hội viên, hướng dẫn hội viên tham gia các công việc của hội... Tôi nghĩ thời buổi công nghệ thông tin, thực hiện điều đó thật dễ dàng.

PV: Xin cảm ơn ông!

QUỲNH NHƯ (thực hiện)