Với những khát khao cống hiến cho quê hương, TS Trần Văn Hùng đã trở về Việt Nam, làm giảng viên Trường ĐH Công nghiệp thực phẩm. Những nghiên cứu của anh về sử dụng chất xơ thực phẩm đã chứng minh thành công ảnh hưởng của chất xơ trong làm giảm viêm nhiễm đường ruột, ung thư đường ruột và ngăn ngừa bệnh viêm thận (Chronic Kidney Diease- CKD).

Nhân dịp đầu Xuân, báo QĐND Online có dịp trò chuyện cùng TS Trần Văn Hùng để để hiểu hơn về hành trình từ một cậu học trò Vĩnh Phúc đến một nhà khoa học trẻ.

leftcenterrightdel
TS Trần Văn Hùng (thứ ba từ trái sang) bảo vệ Tiến sĩ tại Đại học Hiroshima Nhật Bản.

Phóng viên (PV): Điều gì đã khiến anh chọn ngành Công nghệ thực phẩm để bắt đầu sự nghiệp của mình?

TS Trần Văn Hùng: Tôi sinh ra và lớn lên trên mảnh đất quê hương Vĩnh Phúc. Các môn học khối ngành tự nhiên luôn là niềm đam mê của tôi và trong suốt quá trình học tập, tôi rất may mắn vì có bố mẹ và gia đình luôn bên cạnh và động viên, ủng hộ.

Lựa chọn học tại Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm của Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội là bước đầu tiên tôi theo đuổi ước mơ. Những năm đầu tiên vào học thực sự vô cùng khó khăn bởi môi trường học từ phổ thông lên đại học. Nhưng với nỗ lực và cố gắng trong 5 năm học tôi đều nhận được học bổng từ nhà trường, ngoài ra còn nhận học bổng của Công ty Ajinomoto Việt Nam cho các sinh viên đạt thành tích cao trong học tập.

Tham gia nghiên cứu khoa học từ năm thứ 3, tiếp xúc với các máy móc thiết bị hiên đại trong phân tích và chế biến. Đồng thời dưới sự dìu dắt của các thầy cô giáo tại Viện, đặc biệt là TS Đặng Thị Yến và PGS Phạm Công Thành, tôi thêm yêu ngành Công nghệ Thực phẩm.

Ra trường tôi quyết định đi theo con đường giảng dạy, và tất nhiên không có con đường nào thành công mà trải sẵn hoa hồng. Cho đến sau này khi đã đi sâu về nghiên cứu và ứng dụng vào thực phẩm nhất là trong giai đoạn hiện nay thì vấn đề thực phẩm đối với sức khỏe con người ngày càng được lưu tâm.

PV: Không ít người chia sẻ, họ thực sự sốc khi trở về nước làm việc với mức lương vài triệu ít ỏi. Anh có từng trải qua tâm trạng này và muốn ra đi, thay vì ở lại?

TS Trần Văn Hùng: Khi trở về Việt Nam làm việc trở lại, không chỉ tôi và các bạn du học sinh khác khi trở về sẽ chưa thể thích nghi và làm quen đươc với cách thức làm việc tại Việt Nam, mọi người còn trêu đùa nhau là thời gian đầu là thời gian tái hòa nhập cộng đồng.

Tôi đã trải qua giai đoạn này, với mức lương 5 triệu thì chỉ đủ trang trải cuộc sống ở mức tối thiểu, trăm thứ phải lo. Nhưng đã xác định về Việt Nam thì không chỉ trông chờ vào lương. Tôi tâm niệm người ta sống được thì mình cũng sống được. Ngoài thời gian đảm nhiệm công việc tại nơi công tác thì các buổi tối tôi đi dạy thêm ngoại ngữ đủ các cấp độ và lứa tuổi, thứ 7 và chủ nhật không có tiết dạy tôi có làm cố vấn kỹ thuật cho mảng thực phẩm ở một số công ty. Cộng với lương cơ bản tôi cũng có được thu nhập ở mức khá và đủ trang trải cho cuộc sống và cho gia đình. Lựa chọn ở lại là lựa chọn đối đầu với thách thức và cơm áo gạo tiền.

leftcenterrightdel
TS Trần Văn Hùng tham gia chương trình Trại hè quốc tế và hội thảo các vấn đề phát triển của Liên Hợp quốc chụp với giáo sư và sinh viên Nhật Bản năm 2018.

PV: Việc từ chối môi trường nghiên cứu khoa học tiên tiến ở nước ngoài với nhiều người không phải là chuyện dễ dàng, có phải vậy không?

TS Trần Văn Hùng: Thật may mắn là tôi làm nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Hiroshima Nhật Bản về mảng Công nghệ Thực phẩm, Dinh dưỡng và Y sinh học. Thực sự khi được học tại môi trường này mọi thứ đều rất tốt, máy móc trang thiết bị hiện đại, hóa chất luôn sẵn sàng và đặc biệt biệt giáo sư hướng dẫn thật sự thân thiện. Mọi thứ cần cho nghiên cứu luôn trong trạng thái sẵn sàng.

Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ về nước tôi công tác tại Khoa Công nghệ Thực phẩm, Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP Hồ Chí Minh, với nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu. Dù đây là ngôi trường khá chuyên sâu về mảng thực phẩm trong cả nước, nhưng trang thiết bị chỉ ở mức giúp sinh viên trong các bài thí nghiệm thực hành. Vấn đề thực sự nan giải khi làm thí nghiệm và các phân tích mà muốn gửi mẫu đi phân tích, tìm được nơi phân tích đã khó, tìm được địa chỉ phân tích đáng tin cậy còn khó hơn. Ngoài ra còn vấn đề đau đầu hơn đó là tiền đâu để cho sinh viên làm thí nghiệm và đem mẫu đi phân tích.

Đầu năm 2019, được sự hỗ trợ của một doanh nghiệp ở Bạc Liêu, chúng tôi đã tiến hành hợp tác với doanh nghiệp và có nhiều nghiên cứu sản xuất thử nghiệm sản phẩm nước uống thảo dược Đông trùng hạ thảo. Hiện nay sản phẩm đang được sản xuất tại công ty và chuẩn bị đưa ra thị trường.

Với những nghiên cứu về quá trình sản xuất loại nước uống này, tôi đã được mời trình bày là Keynote Speaker tại Hội thảo quốc tế về các vấn đề của Liên hợp quốc được tổ chức tại Nhật Bản, bài trình bày được đánh giá cao. Qua đó cũng thể hiện được những ứng dụng nhất định của các nghiên cứu vào thực tế sản xuất.

Ngoài ra ngôi trường tôi đang công tác cũng tạo nhiều điều kiện cho hợp tác và cho nghiên cứu, mỗi một bài báo có chỉ số SCI, SCIE được xuất bản cũng được nhà trường hỗ trợ tiền. Từ đó tôi có thể sử dụng khoản tiền thưởng từ các bài báo tiến hành cho các thí nghiệm của mình và cho các công việc nghiên cứu chuyên sâu khác.

leftcenterrightdel
TS Trần Văn Hùng cùng gia đình đón Xuân.

PV: Những thành công đạt được có ý nghĩa như thế nào với anh?

TS Trần Văn Hùng: Hiện tại tôi có 16 bài báo (SCI, SCIE) đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế thuộc Ranking Q1, có chỉ số Impact Factor cao (IF)> 3,0. Bên cạnh đó tôi tham gia nhiều hội thảo khoa học trong nước và quốc tế với vai trò là Keynote speaker cho 11 hội thảo. Những nghiên cứu của tôi về sử dụng chất xơ thực phẩm và đã chứng minh thành công ảnh hưởng của chất xơ trong làm giảm viêm nhiễm đường ruột, ung thư đường ruột và ngăn ngừa bệnh viêm thận (Chronic Kidney Diease- CKD).

Để có được kết quả tốt trong nghiên cứu khi làm tiến sĩ và sau khi về nước là những cố gắng không mệt mỏi của tôi trong làm nghiên cứu.

Khi trở về Việt Nam, để tìm kiếm được các dự án đề tài với tiến sĩ trẻ như tôi thực sự khó khăn, do đó tôi vẫn tiếp tục giữ kết nối với các thầy cô bên Nhật và đặc biệt với giáo sư hướng dẫn của mình.

PV: Dù thành công đến đâu, con người ta cũng có lúc thất bại? Anh có nhớ lần thất bại đầu tiên và thất bại nào với anh là đáng nhớ nhất? Nó có ý nghĩa như thế nào với anh?

TS Trần Văn Hùng: Nhớ lại thời gian bắt đầu công việc nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Hóa sinh học thực phẩm tại Đại học Hiroshima, mọi thứ khá mới mẻ và trong gần 6 tháng liền mọi thí nghiệm của tôi đều thất bại và không có kết quả khả quan. Lúc đó tôi cảm thấy thực sự chán nản và mệt mỏi, muốn từ bỏ việc học và về nước, tuy nhiên giáo sư có nói chuyện với tôi rằng đừng quá bi quan trong nghiên cứu, bởi có những nghiên cứu đôi khi làm cả đời không có kết quả.

Sau giai đoạn đó, tôi tích cực đọc các tài liệu chuyên sâu và trao đổi với giáo sư về thay đổi hướng nghiên cứu và giáo sư đồng ý. Thất bại ở những nghiên cứu bước đầu giúp tôi trải nghiệm ra rằng làm nghiên cứu khoa học không đơn giản chút nào, nhất là những nghiên cứu chuyên sâu về bệnh tật và y sinh.

Sau gần 1 năm nghiên cứu, tôi đã có công bố đầu tiên trên tạp chí về mảng thực phẩm, dinh dưỡng (Journal of Nutrition: Một tạp chí hàng đầu và có lịch sử lâu, rất khó để có được công bố trên tạp chí đó). Lúc đó cả tôi và giáo sư như vỡ òa trong sung sướng. Sau đó tôi tiếp tục có những công bố trên các tạp chí uy tín và có chỉ số ảnh hưởng cao. Bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ năm 2017 trước hạn tôi cảm thấy thật hạnh phúc và đúng nào không có con đường nào trải sẵn đầy hoa hồng nhất là trong nghiên cứu khoa học.

PV: Anh có kế hoạch và mục tiêu gì cho năm 2020?

TS Trần Văn Hùng: Tôi sẽ tiếp tục làm tốt vai trò trong giảng dạy và nghiên cứu của mình, tiếp tục đi sâu hơn nữa vào hướng nghiên cứu về mảng ứng dụng chuyên sâu của các dạng chất xơ trong điều hòa và ổn định đường ruột đồng thời hạn chế bệnh viêm thận.

PV: Xin cảm ơn anh!

KHÁNH HÀ (thực hiện)