Như vậy, tỷ lệ bài thi môn Ngoại ngữ dưới 5 điểm chiếm tới 58,4%. Tính bình quân, cứ 10 học sinh thì có tới xấp xỉ 6 em thi môn Ngoại ngữ chưa đạt yêu cầu. Đấy chỉ là kết quả thi trắc nghiệm trên giấy viết. Còn nếu thi thêm các kỹ năng nói, đọc, nghe nữa thì tỷ lệ học sinh chưa đạt yêu cầu có lẽ còn lớn hơn nhiều.

Nhìn kết quả trên, nhớ lại kỳ thi THPT quốc gia năm 2018, theo phổ điểm của Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố, trong số hơn 814.000 thí sinh dự thi của cả nước, thì có tới 637.000 thí sinh đạt điểm dưới trung bình môn thi tiếng Anh, chiếm 78%. Được biết, phổ điểm trung bình môn tiếng Anh của thí sinh cả nước trong kỳ thi THPT quốc gia 3 năm gần đây lần lượt là: 3,22 điểm (năm 2016); 4,6 điểm (năm 2017); 3,91 điểm (năm 2018).

Kỳ thi vào lớp 10 công lập và kỳ thi THPT quốc gia là những kỳ thi nghiêm túc, khắt khe nhằm đánh giá chính xác năng lực của học sinh và qua đó, đánh giá được chất lượng dạy học trong nhà trường. Vì vậy, 3 năm liên tiếp phổ điểm trung bình môn thi tiếng Anh của học sinh lớp 12 cả nước chưa chạm đến điểm 5, mới thấy chất lượng dạy và học tiếng Anh ở các trường phổ thông vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế.

Một trong những mâu thuẫn nảy sinh trong thực tế là hầu hết các nhà trường, các giáo viên, các nhà quản lý giáo dục từ nhiều năm nay đều nhận thức môn học ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh, có ý nghĩa rất quan trọng trong thời kỳ hội nhập; nhưng lại chưa có sự đầu tư tương xứng, bài bản, ngang tầm với vị thế, vai trò của môn học này. Đáng nói nhất là chất lượng đội ngũ giáo viên giảng dạy môn tiếng Anh chưa đáp ứng với mong mỏi, kỳ vọng của ngành giáo dục, các bậc phụ huynh và xã hội. Một bộ phận giáo viên tiếng Anh bậc tiểu học và trung học không đạt chuẩn, thì khó có thể nói đến chất lượng môn học này được cải thiện.

Lứa tuổi học sinh, nhất là học sinh tiểu học, trung học cơ sở là “lứa tuổi vàng” trong học tập ngoại ngữ nói chung, tiếng Anh nói riêng. Tuy nhiên, do chúng ta chưa nhìn nhận, đánh giá đúng mức tâm lý lứa tuổi, cũng như chưa tạo ra những tiền đề cần thiết để giúp học sinh lứa tuổi này có cơ hội tiếp cận học ngoại ngữ tối ưu. Điều đó dẫn đến hệ quả là sau nhiều năm loay hoay, chúng ta thực hiện chưa hiệu quả Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020.

Trước tình hình đó, tháng 12-2017, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt điều chỉnh, bổ sung Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017-2025. Đề án nhấn mạnh: “Phải tạo bước đột phá về chất lượng dạy và học ngoại ngữ cho các cấp học và trình độ đào tạo, khuyến khích đưa ngoại ngữ vào nhà trường từ bậc mầm non”; “Đến năm 2025, phấn đấu 100% học sinh từ lớp 3 đến lớp 6 được học chương trình ngoại ngữ 10 năm (bắt đầu từ lớp 3 đến lớp 12)”.

Phương châm, mục tiêu đặt ra là vậy nhưng nhìn vào kết quả thi môn Ngoại ngữ của học sinh THCS ở trung tâm giáo dục lớn nhất nước là TP Hồ Chí Minh, cũng như kết quả, phổ điểm thi môn tiếng Anh trong Kỳ thi THPT quốc gia 3 năm gần đây, chúng ta càng nhận thấy những bất cập, hạn chế phải kiên quyết khắc phục ngay từ bây giờ đối với môn học quan trọng này. Nếu còn lừng chừng, do dự, thiếu quyết tâm, thì việc thực hiện Đề án dạy và học ngoại ngữ trong những năm tới dễ lặp lại “vết xe” cũ và khó thành công!

ANH THẢO