Bài 2: Kẽ hở dẫn tới đào tạo "chui"

Kẽ hở trong quản lý

Các cơ sở đào tạo muốn đào tạo văn bằng 2 một ngành nào đó thì phải có văn bản đề nghị Bộ GD-ĐT hoặc với ĐH nếu là đơn vị thành viên của ĐH. Trong văn bản cần nêu rõ số lượng đào tạo văn bằng 2 ĐH cho ngành mà trường muốn đào tạo, quy mô hệ chính quy đang đào tạo của ngành này; điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo như đội ngũ giảng viên, trang thiết bị, cơ sở vật chất, tài liệu giảng dạy và học tập.

Trên cơ sở đề nghị của các cơ sở đào tạo và chỉ tiêu đào tạo ĐH hệ chính quy hằng năm và các điều kiện bảo đảm chất lượng, Bộ GD-ĐT (hoặc ĐH) sẽ giao chỉ tiêu tuyển sinh đào tạo bằng ĐH thứ hai cho các cơ sở có đủ điều kiện. Chậm nhất một tháng sau khi hoàn tất công tác tuyển sinh, cơ sở đào tạo phải gửi báo cáo danh sách tuyển sinh. Một tháng sau khi kết thúc mỗi khóa học, gửi báo cáo danh sách sinh viên được cấp bằng tốt nghiệp về Bộ GD-ĐT và bộ chủ quản để theo dõi.

Những sai phạm trong đào tạo văn bằng 2 của Trường ĐH Đông Đô mới bị phanh phui. Ảnh: thanhnien.vn

Quy trình chặt chẽ là như vậy, thế nhưng nhiều trường vẫn ngang nhiên đào tạo văn bằng hai không phép từ nhiều năm nay, khiến dư luận đặt ra câu hỏi kẽ hở từ đâu?

Ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT, cho rằng theo quy định hiện hành, các cơ sở giáo dục ĐH được quyền tự chủ trong việc cấp phát văn bằng và phải chịu trách nhiệm về việc quản lý, cấp phát văn bằng của mình. Các cơ sở này phải thực hiện chế độ báo cáo theo định kỳ. Bộ GD-ĐT định kỳ hoặc đột xuất thực hiện việc thanh tra, kiểm tra công tác này của các cơ sở giáo dục đại học.

Về trường hợp Trường ĐH Đông Đô vừa qua cấp phát văn bằng không đúng quy định, ông Mai Văn Trinh cho hay, Bộ GD-ĐT đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong việc điều tra, xác minh để làm rõ hành vi vi phạm pháp luật của một số cá nhân có trách nhiệm tại cơ sở giáo dục này.

Lý giải về việc phôi bằng tốt nghiệp mà cơ sở đào tạo “chui” văn bằng 2 cấp cho học viên chính là phôi bằng do bộ GD-ĐT cung cấp, ông Mai Văn Trinh cho biết: Theo quy định hiện hành các cơ sở giáo dục đại học được quyền tự chủ in phôi văn bằng, chứng chỉ theo mẫu do Bộ GD-ĐT quy định. Tuy nhiên, một số trường do có những khó khăn trong việc tổ chức in phôi văn bằng, nên vẫn nhận phôi bằng từ Bộ GD-ĐT.

“Bộ GD-ĐT chỉ cung ứng phôi văn bằng cho nhà trường. Việc in thông tin trên văn bằng, cấp phát văn bằng là trách nhiệm của nhà trường. Nhà trường phải tuân thủ các quy định hiện hành đối với công tác quản lý, cấp phát văn bằng”, ông Trinh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, Bộ GD-ĐT giao cho các trường quyền tự chủ, không có nghĩa là Bộ GD-ĐT để các trường muốn làm gì thì làm mà phải tăng cường thanh tra, giám sát để mọi hoạt động đi vào quy củ, đúng pháp luật. 

Thực tế cho thấy, Trường Đại học Đông Đô đã không thông qua Vụ Đại học để trình việc xin phép đào tạo mà lại trực tiếp trình Vụ Kế hoạch - Tài chính để xin xác nhận chỉ tiêu tuyển sinh. Vụ Kế hoạch -Tài chính không kiểm tra xem trường Đại học Đông Đô đã được cho phép đào tạo văn bằng 2 hay chưa nên mới dẫn đến sai phạm của trường này... 

Chia sẻ về vấn đề này, PGS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT cho rằng, dưới sự chỉ huy thống nhất của Bộ trưởng, các cơ quan chức năng trong bộ phải phối hợp với nhau, tránh để xảy ra các là lỗ hổng để các trường đào tạo chui văn bằng 2.

Ngăn chặn sự thỏa hiệp giữa người dạy và người học

Nhìn nhận ở góc độ của người quản lý và đào tạo, PGS,TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh cho rằng: Khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH đi vào cuộc sống, Bộ GD-ĐT đã trao quyền tự chủ gần như tuyệt đối cho các trường, vì thế các trường phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng đào tạo.

Trường ĐH Đông Đô đăng tin tuyển sinh. Ảnh chụp màn hình.

Nghiên cứu thực tế cho thấy, tinh thần, thái độ, trách nhiệm của người học và người dạy cũng là nhân tố quan trọng quyết định đến chất lượng đào tạo văn bằng hai.

TS Trần Đình Lý, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Nông Lâm TP Hồ Chí Minh cho rằng: Một số cơ sở đào tạo, việc tuyển sinh và đào tạo khi chưa được phép của bộ chủ quản đó là những vi phạm quá rõ ràng. Các cơ sở này có lỗi với người học, với xã hội khi cho “ra lò” những cử nhân giả 100%. Ngược lại, bản thân người học với động cơ học tập không trong sáng, chấp nhận học “chui” và nhận tấm bằng không thật thì họ cũng có lỗi. Cần phải nghiêm trị những cá nhân này để lấy lại công bằng cho người dạy và học nghiêm túc, TS Trần Đình Lý nhấn mạnh.

Đề cập đến trách nhiệm trong việc để một số trường đào tạo “chui” văn bằng 2 suốt nhiều năm qua, PGS Trần Xuân Nhĩ cho rằng, Bộ GD-ĐT phải chịu trách nhiệm về hạn chế, tiêu cực này. Đồng thời, các cơ quan của chức năng của bộ để xảy ra sai phạm cũng phải xử lý nghiêm...

Bài, ảnh: KHÁNH HÀ - HOÀNG LAN

(Còn nữa)