Vẻ đẹp đời thường tỏa sáng

Động lực lớn của mọi cây viết

Là một trong những tác giả đoạt giải trong cuộc thi lần này, ông Trần Văn Bình, nguyên Trưởng phòng Khoa giáo, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Bình (đã nghỉ hưu), gây ấn tượng mạnh với chúng tôi bởi niềm đam mê viết báo. Từ khi Báo QĐND chủ trì phối hợp tổ chức Cuộc thi viết, ông là một trong những cộng tác viên rất tích cực, giới thiệu tới bạn đọc hàng chục gương người tốt, việc tốt tiêu biểu trên chính quê hương mình.

Nhân vật được ông Bình phản ánh trong tác phẩm đoạt giải lần này là một đảng viên trẻ, mang trong mình nhóm máu hiếm, đã không quản ngại khó khăn, vất vả, trực tiếp cứu giúp hàng chục người khi sự sống như ngọn đèn trước gió. Quê ông Bình cách nhà nhân vật hơn 60km, giao thông không thuận tiện; để tìm hiểu, viết về nhân vật, ông phải đi lại tới 4 lần mới hoàn thành tác phẩm. Ông Bình tâm sự: “Viết về cái tốt là trách nhiệm của một người tốt. Đó cũng là cách góp phần nhân lên những tấm gương có ích cho đời. Hơn thế, đây cũng chính là một cách học tập, làm theo gương Bác và lan tỏa kinh nghiệm học Bác trong toàn xã hội. Vậy nên quãng đường mấy chục cây số đâu có đáng so đo, tính toán...”.

Nhà báo Huỳnh Chí Trung (Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Đồng Tháp) thì cho rằng: “Cuộc thi viết do Báo QĐND chủ trì tổ chức trải qua 11 lần tổng kết, trao giải tạo nên sân chơi hết sức bổ ích, ý nghĩa cho các nhà báo cũng như các cây bút không chuyên; là cơ hội để các tác giả được thỏa sức tìm kiếm gương người tốt, việc tốt, hành động cao đẹp trong đời sống cộng đồng". Cùng quan điểm đó, thầy giáo Đỗ Văn Dinh, Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Lầu Thí Ngài (Bắc Hà, Lào Cai)-tác giả có nhiều năm gắn bó với Cuộc thi viết hào hứng nói: “Cuộc đời, sự nghiệp vĩ đại của Bác Hồ luôn là đề tài vô tận của văn học, nghệ thuật, báo chí... Tất cả những tác phẩm viết về Người cũng như việc học tập, noi theo gương Bác đều xuất phát từ lòng kính yêu vô hạn của các tác giả dành cho Người”. Cũng theo thầy Dinh, những năm gần đây, các cơ quan báo chí từ Trung ương đến cơ sở đã phát động rất nhiều cuộc thi, nhưng quả thực, sức lôi cuốn của Cuộc thi viết do Báo QĐND chủ trì tổ chức là rất lớn. Đến hẹn lại lên, sau mỗi lần báo phát động, thầy Dinh và nhiều cộng tác viên lại tích cực viết, đau đáu về đề tài cho các cuộc thi tiếp theo, không phải vì mục đích đoạt giải, mà trên hết là muốn góp thêm vào "vườn hoa việc tốt" một bông hoa thật sự tiêu biểu, để người dân từ khắp mọi miền đất nước cùng nhau chia sẻ, lan tỏa tấm gương học tập Bác Hồ.

Những tâm sự chân thật của người thầy giáo vùng cao khiến chúng tôi không khỏi xúc động xen lẫn cảm phục, trân trọng. Có lẽ bởi thế, cuộc thi lần nào cũng đón nhận sự tham gia, hưởng ứng tích cực của các cây viết. Đặc biệt, trong Cuộc thi viết lần thứ 11 với chủ đề “Noi theo gương sáng Bác Hồ”, nhiều tác giả đã gửi đến ban tổ chức hàng chục tác phẩm dự thi, phần lớn đều được đăng tải kịp thời trên các ấn phẩm của Báo QĐND. Đáng trân trọng hơn, trong số các tác giả có không ít cây bút nghiệp dư. Dù văn phong, lối viết có phần còn đơn giản, nhưng các nhân vật được nhắc đến, được phản ánh lại lung linh sức sống, với những cống hiến cho xã hội, cho cộng đồng giản dị mà cao quý vô ngần, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả và tạo sức lan tỏa sâu rộng.

Cựu chiến binh Nguyễn Trung Dật - nhân vật trong tác phẩm "Châu chấu đá xe" ở Canh Nậu", tác phẩm đoạt giải ba Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 11. Ảnh: DUY THÀNH.

Ví như tác phẩm “Bà tiên” với những chuyến xe cấp cứu 0 đồng”, kể về người phụ nữ giàu lòng nhân ái, đã bán đi mảnh đất của gia đình để mua xe cứu thương, đưa, đón miễn phí những bệnh nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Hay tác phẩm “Bà Bảy đưa đò”, phản ánh việc làm nhân ái của người nông dân vùng sông nước Hậu Giang, quanh năm suốt tháng bỏ công sức đưa, đón các cháu học sinh nghèo qua sông đến lớp học. Đó còn là những câu chuyện xúc động, thuật lại ý chí, nghị lực phi thường của những người tật nguyền, yếu thế nhưng không cam chịu số phận, quyết tâm vượt khó, vừa tự nuôi sống bản thân, vừa tìm cho mình một chỗ đứng vững chắc trong xã hội. Độc giả cũng thực sự ấn tượng với những cán bộ cơ sở ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, hết lòng phục vụ nhân dân, giúp bà con địa phương từng bước thoát nghèo, ổn định cuộc sống...

Hội tụ những đóa hoa thơm dâng Bác

Theo đánh giá của đồng chí Lê Mạnh Hùng, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Trưởng ban tổ chức Cuộc thi viết lần thứ 11, số lượng, chất lượng bài dự thi lần này tiếp tục được giữ vững và nâng cao. Còn theo nhiều thành viên hội đồng chấm chung khảo thì năm nào cũng vậy, Cuộc thi viết giống như mùa thu gặt quả ngọt, nơi hội tụ những tập thể, cá nhân tiêu biểu, điển hình về học tập và làm theo gương Bác, mà mỗi hành động, việc làm thiết thực của họ đều được thể hiện đậm nét qua từng tác phẩm.

Quả đúng như vậy, càng đi sâu tìm hiểu, suy ngẫm về những việc làm thiết thực, tận hiến hết mình cho xã hội của những nhân vật được phản ánh trong các tác phẩm tham gia Cuộc thi viết, chúng ta càng thêm trân trọng, cảm mến và kính trọng họ, những con người thuộc mọi thành phần, lứa tuổi, nghề nghiệp, không hẹn mà nên, cùng gặp nhau ở đức hy sinh vì người khác, ở tinh thần nhân ái, bao dung cùng những việc làm hết sức bình dị mà cao quý. 

Chẳng hạn qua tác phẩm “Châu chấu đá xe” ở Canh Nậu", chúng ta cảm phục tinh thần chiến đấu không khoan nhượng với cái xấu, cái tiêu cực, góp phần giữ nghiêm phép nước của cựu chiến binh Nguyễn Trung Dật, một cán bộ quân đội nghỉ hưu, thẳng thắn, trung thực. Ông đã thực hiện đúng lời hứa với Đảng, với Bác Hồ trong ngày vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng. Đối với tác phẩm “Trái tim vàng của lực sĩ khuyết tật Lê Văn Công”, hẳn bạn đọc sẽ rung cảm trước việc làm trân quý của anh Công khi quyết định bán đấu giá chiếc Huy chương Vàng thế giới vô giá của mình để giúp đỡ người hàng xóm không may mắc bệnh hiểm nghèo. Chúng ta còn được chứng kiến hành động nhân văn của những chủ doanh nghiệp thành đạt, sẵn sàng bỏ ra hàng tỷ đồng để làm từ thiện. Ngoài ra, còn phải kể đến các y sĩ, bác sĩ trên tuyến đầu phòng, chống đại dịch Covid-19 vừa qua; những công nhân, kỹ sư phấn đấu không ngừng nghỉ, dốc hết tâm sức, trí tuệ phục vụ cộng đồng, làm giàu cho đất nước... Tất cả những tấm lòng thảo thơm ấy gợi trong ta bao niềm xúc động về những nghĩa cử, việc làm sâu nặng tình người, nghĩa nước; nhất là trước tác động mặt trái của cơ chế thị trường, có lúc, có nơi cảm tưởng như cái ác lấn át cái thiện, cái giả và cái thật đôi khi khó phân định rõ ràng.

Tựu trung, những nhân vật tiêu biểu được khắc họa đậm nét trong các tác phẩm tham gia Cuộc thi viết lần thứ 11 đều toát lên vẻ đẹp cao quý từ những phẩm chất “con Lạc cháu Hồng” qua ngàn đời vun đắp, vừa sâu đậm giá trị cốt lõi truyền thống, vừa thể hiện đủ đầy vóc dáng con người Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập. Những đóng góp của họ cho xã hội giúp người đọc được bồi đắp thêm niềm tin yêu cuộc đời, yêu con người, yêu đất nước chúng ta. Họ chính là biểu trưng, hình mẫu của việc học Bác trong cuộc sống thường ngày, trong hoạt động, công tác, cống hiến tài năng, trí tuệ cho quê hương, đất nước, vì một Việt Nam giàu mạnh. Cũng qua đó, càng thêm khẳng định phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ và con người Việt Nam thời kỳ mới: Yêu nước, thương người, cần cù, sáng tạo; phản ánh khát vọng vượt khó vươn lên, làm giàu chính đáng cho gia đình, cộng đồng và đất nước.

Không chỉ được ngợi ca qua các tác phẩm báo chí, nhận sự khích lệ, cảm phục bởi những dòng bình luận phản hồi trên Báo QĐND, mà chắc chắn sắp tới đây, các nhân vật tiêu biểu ấy sẽ tiếp tục được xướng danh tại Lễ tổng kết, trao giải Cuộc thi viết lần thứ 11 và Chương trình nghệ thuật “Noi theo gương sáng Bác Hồ”. Việc chọn ngày 5-6-2020, đúng dịp kỷ niệm 109 năm Ngày Bác Hồ rời bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước để tổ chức lễ tổng kết, trao giải nằm trong kế hoạch của ban tổ chức, càng làm tăng thêm ý nghĩa của chương trình và Cuộc thi viết lần này. Qua đó khẳng định: Việc học tập và làm theo tấm gương mẫu mực, tư tưởng vĩ đại, đạo đức sáng ngời và phong cách gần gũi, quần chúng của Bác Hồ không phải điều gì cao xa, mang tính hô hào, khẩu hiệu, mà trên thực tế, việc làm đó đã và đang thấm sâu, lan rộng, trở thành ý thức tự giác, thường xuyên trong mỗi cán bộ, đảng viên và người dân.

Nói về cảm xúc khi là một nhân vật trong tác phẩm đoạt giải, kỹ sư Lê Quang Hiếu, Phó giám đốc Trung tâm Vận hành khai thác toàn cầu, Tổng công ty Mạng lưới Viettel, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội, khiêm tốn: “Thú thực, tôi cảm thấy rất hạnh phúc, nhưng cũng cho rằng mình may mắn. Bởi lẽ, xã hội còn rất nhiều người với những đóng góp thầm lặng và biết bao tấm gương tiêu biểu chưa được biết đến hoặc phản ánh qua báo chí, truyền thông. Vì vậy, tôi mong Cuộc thi viết sẽ được duy trì lâu dài, mở rộng đối tượng, đa dạng hóa thể loại tác phẩm báo chí... để phản ánh được nhiều việc làm tốt và nhiều tấm gương tiêu biểu hơn nữa. Tôi cũng cũng mong sẽ có nhiều hơn những cuộc thi giàu ý nghĩa xã hội như cuộc thi này”.

Cuộc thi viết càng trở nên ý nghĩa trong giai đoạn hiện nay, khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Bác Hồ. Sinh thời, Người từng dạy: "Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền". Do đó, trách nhiệm của người cầm bút khi tham gia Cuộc thi viết là phải tìm được cái hay, cái đẹp, lấy đó để dẹp đi cái xấu; tích cực lan tỏa những điển hình tiên tiến, nhằm thu hẹp những yếu tố tiêu cực trong xã hội. Mà người tốt thật sự thường khiêm nhường, ngại nói về mình, nên viết về họ là một thách thức không nhỏ đối với nhà báo nếu không có sự nhạy cảm và lao động nghề nghiệp một cách nghiêm túc.

Bên cạnh những thành công được khẳng định ở trên, theo đánh giá của ban tổ chức, Cuộc thi viết cũng còn không ít vấn đề cần rút kinh nghiệm, như: Một số tác giả chưa thực sự đầu tư tâm huyết, công sức trong quá trình sáng tạo tác phẩm. Việc phát hiện vấn đề, lựa chọn nhân vật chưa tiêu biểu, không ít nhân vật được khai thác nhiều lần. Nhiều bài viết còn dài, dàn trải, chưa bám quy chế, gây khó khăn cho công tác biên tập...

Khép lại Cuộc thi viết lần thứ 11 với những thành công to lớn. Cuộc thi viết lần thứ 12 (năm 2020-2021) sẽ tiếp tục được tổ chức với phương châm: Không ngừng mở rộng đối tượng, nhân vật phản ánh, thể loại báo chí; tăng cường tôn vinh các tập thể, cá nhân điển hình trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, góp phần nhân lên những tấm lòng thơm thảo trong đời sống xã hội.

NGUYỄN HỒNG SÁNG