Nhạc sĩ Phong Nhã tên thật là Nguyễn Văn Tường, sinh năm 1924 tại huyện Duy Tiên (nay là thị xã Duy Tiên), tỉnh Hà Nam. Ông là một trong những người đầu tiên sáng tác ca khúc mới có giá trị cho trẻ em. Sáng tác ca khúc cho thiếu nhi của nhạc sĩ Phong Nhã thuộc các thể loại, như: Hành khúc, ca khúc tập thể, ca khúc trữ tình.
    |
 |
|
Nhạc sĩ Phong Nhã. Ảnh: BẠCH DƯƠNG. |
Bày tỏ sự kính trọng với người nhạc sĩ tài năng vừa từ biệt cõi trần, nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha nhận xét: Nhạc sĩ Phong Nhã là người có tư chất hồn nhiên, trong sáng và luôn giữ những nét ngây thơ của tuổi trẻ. Ngay sau Cách mạng tháng Tám thành công, nhạc sĩ Phong Nhã đã viết ca khúc “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”. Bài hát ra đời sau kỷ niệm lần đầu nhạc sĩ nhìn thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi được giao nhiệm vụ đưa các em thiếu nhi tham gia cuộc mít tinh tại Quảng trường Ba Đình, nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2-9-1945. Hình ảnh Bác Hồ vẫy tay với các cháu thiếu nhi gây ấn tượng trong lòng tác giả. Đến cuối năm 1945, trên quãng đường vài cây số từ Cung Thiếu nhi Hà Nội ở phố Lý Thái Tổ về nhà riêng, phố Hồ Xuân Hương, ông sáng tác thành công ca khúc “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”. Khi ấy Phong Nhã mới chỉ là quản ca kiêm phụ trách nghi thức đội, chưa phải là nhạc sĩ chuyên nghiệp. Trong ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946, nhóm thiếu niên, nhi đồng biểu diễn bài hát tại Phủ Chủ tịch. Ca khúc được tác giả khắc sâu vào trong giai điệu và lời ca chân thành, tha thiết với hình ảnh Bác Hồ bình dị và gần gũi: “Bác chúng em dáng cao cao, người thanh thanh/Bác chúng em mắt như sao, râu hơi dài/Bác chúng em nước da nâu vì sương gió/Bác chúng em thề cương quyết trả thù nhà…”.
Nhạc sĩ Phong Nhã chọn phong cách sáng tác riêng của mình: Âm nhạc cho thiếu nhi. Cả cuộc đời ông dành trọn tâm huyết với những ca khúc thiếu nhi, viết cho đoàn, cho đội với những bài hát hết sức hồn nhiên. Những ca khúc tưởng chừng dành cho công tác cổ động, tuyên truyền nhưng lại có sức lan tỏa mạnh mẽ, nằm lòng trong đông đảo thế hệ công chúng không chỉ thiếu nhi mà cả người lớn ở nhiều giai đoạn của lịch sử đất nước, vẫn luôn có giá trị đến hôm nay và mai sau. Nổi bật trong số các ca khúc của nhạc sĩ Phong Nhã có: “Nhanh bước nhanh nhi đồng” (sáng tác năm 1944); “Kim Đồng” (1945); “Cùng nhau ta đi lên” (1950) đã được chọn làm bài hát chính thức của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh với tên gọi quen thuộc “Đội ca”; “Đội ta lớn lên cùng đất nước” (1960)-hành khúc tươi vui này gắn liền với nhiều thế hệ thiếu niên Việt Nam, tác phẩm vào “Top 50 bài hát thiếu nhi của Việt Nam hay nhất thế kỷ 20” do Báo Thiếu niên Tiền phong tổ chức năm 2000; “Bác sống đời đời” (1969); “Cảm ơn bầu bạn bốn phương” (1975); “Vì đàn em thân yêu” (1976)... Dù là sáng tác cho thiếu nhi, nhưng những tác phẩm đều mang giá trị nhân văn cao cả, ca ngợi Bác Hồ, ca ngợi sức mạnh của Đảng, Đoàn, Đội, lòng nhớ ơn các anh hùng thiếu nhi dũng cảm được nhạc sĩ miêu tả lại bằng ngôn ngữ âm nhạc hết sức tài tình.
Nhạc sĩ Phong Nhã là người sáng lập và là Tổng Biên tập đầu tiên của Báo Thiếu niên Tiền phong; ông đã được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học, Nghệ thuật năm 2001; Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huy chương Vì sự nghiệp Âm nhạc, Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng cùng nhiều huy chương, huy hiệu và giải thưởng khác.
Nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha bùi ngùi: Nhạc sĩ Phong Nhã là “cây đại thụ” viết âm nhạc cho thiếu nhi. Ông luôn là tấm gương đáng kính của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam.
Lễ viếng nhạc sĩ Phong Nhã diễn ra vào 7 giờ 15 phút, ngày 31-3-2020 tại Nhà tang lễ Thanh Nhàn (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội); an táng tại nghĩa trang quê nhà Duy Tiên, Hà Nam.
VƯƠNG HÀ