Ánh mắt con trẻ chăm chú dõi theo đôi tay khéo léo đang gấp những chiếc lá dừa non thành hình thú đẹp mắt. Nhìn người thợ mặc chiếc áo bà ba nâu sậm cùng với chiếc khăn rằn quấn đầu khách tham quan nghĩ đó là nghệ nhân xếp lá dừa thủ công truyền thống của xứ dừa Nam Bộ. Thế nhưng khi nghe giọng nói giới thiệu mọi người mới hay anh Đậu Xuân Ngà quê ở xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, đã gắn bó nhiều năm với nghề gấp lá dừa làm đồ chơi.

Ngày thơ bé, cậu bé Ngà được các anh chị trong làng dạy làm đồ chơi từ cây lá. Vốn không phải đất trồng dừa nên trong làng có lác đác vài cây dừa mọc ven ao. Thân dừa cao phải nhờ các anh lớn trèo lên lấy lá non xuống. Nhiều lúc không có lá dừa, Ngà dùng lá cọ, lá dứa dại cũng có thể gấp được. Chỉ là những hình gấp đơn giản như con cào cào, chiếc chong chóng, đồng hồ lá nhưng cũng đủ làm vui đám trẻ nhà quê. Cứ thế cậu bé Ngà lớn lên bên các đồ chơi tự tạo từ cây lá vườn nhà. Sau này khi trưởng thành, anh Ngà thấy trẻ con ở quê không biết làm đồ chơi bằng lá. Nhiều loại đồ chơi nhựa gắn động cơ bày bán tràn lan, có những đồ chơi mô phỏng dao, kiếm, súng bắn đạn rất nguy hiểm. Thế là anh hái lá dừa về gấp cho con em trong nhà. Thấy bọn trẻ thích thú anh mới nảy ra ý tưởng sáng tạo thêm nhiều hình thú, hoa lá, đồ vật rồi đến cổng các trường học phục vụ các em học sinh. Những đồ chơi được gấp bằng lá dừa đẹp mắt, mới lạ đã lôi cuốn các em nhỏ đến xem và mua những đồ chơi tự nhiên đó về làm kỷ niệm.

leftcenterrightdel
Anh Đậu Xuân Ngà (ngoài cùng bên phải) làm đồ chơi bằng lá dừa phục vụ trẻ em.

Theo anh Ngà, muốn có đồ chơi thì việc đầu tiên là phải có nguyên liệu đảm bảo. Lá dừa non được lấy khi chưa bung khỏi bẹ có màu đẹp, độ dẻo phù hợp cho việc tạo hình, nếu già quá sẽ bị giòn dễ gẫy khi gập lại. Lá lấy về dọc sống gân xếp lại thành chồng bảo quản nơi mát mẻ tránh bị khô. Do làm từ lá cây tươi nên thời gian để cũng không được lâu chỉ vài ngày là phải thay lá. Để có được một đồ chơi dù đơn giản hay phức tạp cũng đều phải mày mò tìm hiểu kỹ lưỡng. Người làm phải có trí tưởng tượng tốt kết hợp với đôi tay khéo léo mới tạo ra được những hình sinh động, bắt mắt. Các con vật phổ thông như cào cào, cá vàng, chuồn chuồn, bồ câu... chỉ gấp vài phút là xong. Còn những hình khó như máy bay, đèn lồng gồm nhiều chi tiết lắp vào nhau thì mất nhiều thời gian hơn. Sản phẩn gấp xong được cắt tỉa, vẽ thêm vài chi tiết để thành những con vật, đồ vật đẹp mắt. Tùy theo yêu cầu của trẻ nhỏ, anh mày mò tìm hiểu sáng tạo ra nhiều đồ chơi khác nhau. Mỗi sản phẩm gấp bằng lá dừa có giá từ 15.000 đến 30.000 đồng.

Làm nghề lâu năm, đôi tay càng trở nên thuần thục hơn. Nhiều khi khách thấy lạ đứng ngắm nhìn cách làm sau mới mua hàng. Có những trường học mời anh đến dạy cho học sinh cách làm trò chơi từ lá dừa. Trong giờ hoạt động ngoại khóa, các em được trải nghiệm gấp lá dừa, sau đó nhận lại sản phẩm mình làm ra nên rất thích thú. Anh còn đến các khu du lịch, trung tâm thương mại lớn, đi khắp các lễ hội, dịp tết trung thu trình diễn gấp lá dừa. Niềm vui của con trẻ như được nhân lên khi bố mẹ mua quà tặng là sản phẩm lá dừa ngộ nghĩnh đẹp mắt. Anh Đậu Xuân Ngà chia sẻ: “Hiện nay nhiều em nhỏ ở thành phố không biết đến trò chơi gấp lá dừa. Thế nên tôi cố gắng đi nhiều nơi sáng tạo ra nhiều đồ chơi độc đáo mới lạ từ lá dừa, qua đó góp phần giới thiệu lan tỏa niềm yêu thích trò chơi truyền thống cho các em thiếu nhi”.

Bài và ảnh: ĐỨC NAM