“Mạo hiểm không có nghĩa là… liều mạng”

Đó là lời khẳng định của anh Nguyễn Ngọc Linh - một những thành viên sáng lập đầu tiên của Câu lạc bộ HaNoiparagliding. Anh tâm sự với chúng tôi: Hầu hết mọi người tìm hiểu về dù lượn đều chú tâm đến yếu tố mạo hiểm của môn thể thao hàng không này. Tuy nhiên, mạo hiểm hoàn toàn không phải là liều mạng. Với Linh, lần bị dầm mình xuống hồ nước giữa mùa Đông vào mùng 3 tết Đinh Hợi vừa rồi là kỷ niệm đầu tiên khi anh mới làm quen với Paragliding.

Được bay như chim trời

Chúng tôi theo chân các vận động viên của CLB ra bãi tập sông Hồng, gió thổi rét buốt. Nhưng các anh lại nói gió hướng Bắc rất thuận lợi cho việc luyện tập mặt đất. Những chiếc ba lô to phồng được mở ra, nhiều cánh dù đủ màu sắc với những cột dây được xếp, buộc gọn gàng; các thiết bị bảo hiểm gồm: Mũ bảo hiểm, găng tay, giày chuyên dụng. Các vận động viên lần lượt khoác dù lên vai và đeo nôi ngồi phía sau lưng, bắt đầu những bước chạy nhanh, mạnh để đón gió. Tiếng bước chân chạy thình thịch, những bộ quần áo thể thao bị gió thổi căng phồng. Khi chiếc dù no gió căng nét trên đỉnh đầu cũng là lúc mồ hôi rịn trên gương mặt các vận động viên mặc dù thời tiết ngoài trời chỉ có 15 độ. Họ đều ý thức được việc tập mặt đất là bước chuẩn bị không thể thiếu cho những chuyến bay thực sự bởi nó giúp các vận động viên hiểu rõ phản ứng của dù với các mức độ điều khiển khác nhau…

Đón hướng gió để dù căng và có thể dựng đứng vòm dù (ảnh internet)

Dù lượn được coi là một trong những hình thức bay đơn giản và cũng là môn thể thao hàng không thú vị và dễ chịu nhất. Vận động viên dù lượn có thể bay trong không trung hàng giờ đồng hồ nhờ năng lượng gió trên bề mặt trái đất, người bay dựa vào sự chuyển động của dù trong dòng không khí tạo ra lực nâng không khác gì đôi cánh của những chú chim trời. Cũng chính vì đặc trưng khá thú vị đó mà Nguyễn Ngọc Linh, Bùi Thái Giang, Phùng Đức Thắng và Nguyễn Quốc Mạnh - những vận động viên dù nhảy kỳ cựu của Câu lạc bộ HK phía Bắc đã tìm đến, học cách điều khiển loại dù này và thành lập nên Câu lạc bộ Hanoiparagliding – CLB dù lượn đầu tiên và duy nhất tại khu vực phía Bắc trong thời điểm hiện nay.

Paragliding mới xuất hiện ở nước ta cách đây vài năm và phát triển khá nhanh ở khu vực phía Nam với sự hoạt động sôi nổi của hai câu lạc bộ Mekogparagliding và Viewings. Các thành viên ban đầu của Hanoiparagliding đã tìm hiểu về môn thể thao này qua sách báo và internet, nhưng điều kiện để tiếp cận được nó còn khó khăn. Khoảng cuối năm 2006, anh Thắng có bạn là vận động viên Lê Hoàng Bách (Câu lạc bộ Mekogparagliding) ra Hà Nội công tác, anh Thắng, anh Linh và Mạnh đã chung nhau nhờ Hoàng Bách mua một bộ dù lượn cũ với giá hơn 1ngàn USD. Khi đã có thiết bị trong tay, các anh tự mày mò học cách điều khiển dù dưới mặt đất. Nhưng những buổi tập ban đầu chưa có người hướng dẫn nên động tác nâng dù đứng trên đỉnh đầu cũng khá khó khăn bởi động tác còn sai, kỹ thuật chưa phù hợp. Nhưng khi có sự giúp đỡ của Hoàng Bách chỉ sau 3-4 buổi tập với sự chỉ đạo của huấn luyện viên nên các anh đã tập rất có hiệu quả: Bước đầu biết cách đón hướng gió để dù căng và có thể dựng đứng vòm dù (động tác cơ bản nhất). Chỉ sau thời gian tập luyện ngắn, các vận động viên đã nắm được những kỹ thuật điều khiển dù cơ bản và cách giải quyết các tình huống. Đúng mùng 3 Tết Đinh Hợi, họ quyết định rủ nhau lên khu vực núi Lương Sơn (Hòa Bình) để thực hiện chuyến bay đầu tiên. Sau khi leo qua một quả đồi cao 1000m, họ bắt đầu cất cách, bay lượn khoảng 2 phút trên không trung anh Linh hạ cánh xuống một mô đất hẹp giữa hồ nước, vừa tiếp đất đã bị… gió thổi bay xuống nước trong thời tiết lạnh giá.

Sau lần bay đầu tiên đó, CLB hoạt động rất thường xuyên và thu hút được thêm rất nhiều thành viên mới, đặc biệt là số lượng vận động viên nữ đã chiếm tới 1/3. Việc tìm kiếm địa điểm hoạt động cũng chiếm mất nhiều thời gian và không hề đơn giản. Sau một năm hoạt động, tiến hành gần 30 lần chuyến thực hành dã ngoại ở nhiều khu vực khác núi nhau từ Vĩnh Phúc, Nghi Sơn (Thanh Hóa), Hòa Bình, Lạng Sơn… các thành viên CLB mới tìm được “bãi đáp” tàm tạm, còn địa điểm thực sự vừa ý thì họ vẫn đang trên đường kiếm tìm. Những ngọn núi nơi các vận động viên “đổ bộ” có độ cao phong phú từ 100m, 400m và 600m tùy theo trình độ của các vận động viên.

Parawaitting - Dù đợi

Được bay như chim trời (ảnh internet)

Nhiều vận động viên đã nói vui với nhau như vậy về bộ môn thể thao hàng không này. Nguyên lý hoạt động của paragliding đơn giản hơn so với các loại dù khác. Song nghề chơi nào cũng lắm công phu, với dù lượn, yếu tố thời tiết bao giờ cũng mang tính quyết định đến việc có cất cánh được hay không. Vì vậy, chuyện chờ đợi xảy ra như cơm bữa đối với các vận động viên. Có khi phải mất rất nhiều ngày chuẩn bị, luyện tập tại mặt đất vào ngày thứ bảy, đến sáng chủ nhật cùng nhau thuê xe chạy hàng trăm cây số, rồi lại hì hụi leo lên những đỉnh núi cao với độ dốc từ 40 đến 60 độ trong khi trên vai cõng hơn theo hơn 20kg thiết bị và dụng cụ cá nhân. Nhiều người dân địa phương gặp các thành viên CLB cứ thắc mắc: “Sao các chú phải khổ sở thế. Ngọn núi này dân địa phương cũng chưa ai leo lên đâu…”. Vất vả là vậy, nhưng chưa chắc đã được bay, còn phải xem gió hôm đó thổi to hay nhỏ, hướng gió có thuận lợi hay không? Đối với môn dù lượn ở khu vực miền Bắc thì gió thổi hướng Đông Nam và gió hướng Bắc được coi là hướng gió thuận lợi nhất, còn gió Tây thường là gió phức tạp, gió cuộn, gió xoáy nên không thể thực hiện được bài bay. Nếu hôm nào thời tiết không ủng hộ là các vận động viên lại ngồi chờ và không ít lần phải ngậm ngùi quay về. Có lần, mất bao công sức chuẩn bị nhưng cũng chỉ bay được có 5-7 phút, quãng thời gian ngao du ngắn ngủi đó cũng đã khiến họ cảm thấy mãn nguyện. Cũng có những hôm gặp thời tiết tốt, các VĐV được thỏa sức bay lượn trên bầu trời hàng tiếng đồng hồ. Những buổi như thế sẽ nâng cao trình độ điều khiển dù lượn rất nhanh.

Thời gian qua, cư dân mạng đặc biệt là những dân chơi trong nghề đều đã biết tin một vận động viên điều khiển dù lượn người Hunggari tử nạn khi đang bay tại khu vực Đà Lạt. Vì vậy những người yêu thích môn thể thao dù lượn cũng nên thận trọng, bởi đã là “dù đợi” thì không bao giờ được nóng ruột, đừng đồng nghĩa sự mạo hiểm với tính liều mạng. Với dù lượn thì sự nguy hiểm không chỉ đến khi vận động viên ở trên bầu trời mà trên thế giới, nhiều vận động viên đã gặp rủi ro khi không chuẩn bị kỹ và tuân thủ các nguyên tắc khi tập mặt đất. Vì vậy mà các vận động viên chỉ nên luyện tập mặt đất khi được trang bị lý thuyết khí động học hoàn chỉnh, có trang thiết bị đúng tiêu chuẩn và thái độ học tập nghiêm túc, luôn thực hành luyện tập dưới sự quan sát và uốn nắn của các huấn luyện viên.

Thời gian tới, các thành viên của CLB Hanoiparagliding có rất nhiều dự định, họ sẽ kết hợp với các câu lạc bộ những người yêu dù lượn trong nước để giới thiệu đến bạn bè quốc tế những cánh dù lượn Việt Nam. Câu lạc bộ cũng đang xúc tiến kế hoạch bay giao lưu theo lời mời của câu lạc bộ dù lượn Trung Quốc và một việc quan trọng hơn cả là họ đã xúc tiến việc nộp đơn xin trở thành thành viên tổ chức Hàng không thế giới (FAI).

Dù lượn có đắt không? Còn tuỳ thuộc vào quan điểm của mỗi người. Giá chơi môn này ở Việt Nam thực sự không đắt khi so sánh với các nước trên thế giới. Với khoảng 2.000 USD trong tay là bạn có thể yên tâm cất cánh (ở các nước trên thế giới là từ 5.000 đến 5.500USD). Thêm vào đó giá chi phí cho mỗi lần bay sẽ rất rẻ nếu trong nhóm có từ 5-10 người. Dù lượn có an toàn không? Dù lượn có an toàn hay không hoàn toàn là do vận động viên điều khiển dù. Các thiết bị bay tốt, đúng chuẩn, được huấn luyện, luyện tập kỹ lưỡng và điều quan trọng là các quyết định xử lý tình huống đúng đắn sẽ giúp người chơi an toàn. Nếu phải so sánh với việc điều khiển xe gắn máy trên đường phố Việt Nam thì chắc chắn là an toàn hơn. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu trong khi bay gặp thời tiết xấu? Khi đang bay, vận động viên có cao độ nên sẽ cảm nhận được sự thay đổi của thời tiết từ xa (từ vài đến vài chục cây số). Quan sát bằng mắt thường sự di chuyển, màu sắc các đám mây và nhiệt độ… Trong phần nâng cao, các vận động viên sẽ được truyền đạt về vấn đề này và kinh nghiệm làm sao để có thể hạ cánh khẩn cấp khi thời tiết thay đổi quá nhanh trong khi bay.

Sâm Cầm