Qua giọng truyền cảm của thuyết minh viên Nguyễn Thị Thu Hiền cùng những hiện vật, tài liệu vô giá, câu chuyện về Ngày Độc lập cách đây 75 năm càng thêm phần sống động, hấp dẫn. Tôi đứng nhìn căn phòng nhỏ, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khởi thảo bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Căn phòng nhỏ chừng 20m2 nằm trên tầng hai của căn nhà với những đồ đạc hết sức đơn sơ. Ở góc phòng có kê một chiếc bàn tròn, đường kính khoảng 1m cùng hai chiếc ghế bành có bọc vải trắng. Bên phải tường có đặt một chiếc tủ gỗ màu cánh gián, bên đối diện là chiếc giường vải xếp để Bác nghỉ ngơi. Dù trở về Thủ đô nhưng cuộc sống của Bác Hồ vẫn giản dị như những ngày ở Chiến khu Việt Bắc, vẫn toàn tâm toàn lực lo cho nước, cho dân.
Căn phòng đối diện chính là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí trong Trung ương Đảng họp bàn và thông qua 3 nội dung quan trọng: Tuyên ngôn Độc lập, tổ chức Lễ Quốc khánh và thành phần của Chính phủ Cách mạng lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Mỗi tài liệu, hình ảnh, hiện vật ở đây vẫn luôn được cán bộ, nhân viên Ban Quản lý di tích danh thắng Hà Nội giữ gìn cẩn thận như nhắc nhớ những câu chuyện lịch sử không thể quên với thế hệ hôm nay và mai sau. Mỗi năm, di tích lịch sử 48 Hàng Ngang đón tiếp hàng nghìn du khách trong và ngoài nước. Mỗi du khách đến với di tích mang một cảm xúc, nỗi niềm khác nhau. Ban Quản lý di tích danh thắng Hà Nội có lưu một cuốn sổ với tên gọi “Sổ vàng di tích cách mạng 48 Hàng Ngang”. Lật giở từng trang, tôi ấn tượng với lời chia sẻ của ông Lương Xuân Hòa, Phó chủ tịch Hội Người Việt Nam toàn Thái Lan: “Đây là lần thứ 3 tôi đến nhà 48 Hàng Ngang. Lần nào đến, tôi cũng rất xúc động và tưởng nhớ đến công lao của Bác Hồ vĩ đại. Khi trở về Thái Lan, tôi sẽ chia sẻ những câu chuyện về di tích này cho kiều bào ta biết và hiểu thêm về Ngày Độc lập của dân tộc Việt Nam”. Đến tham quan di tích, du khách người Anh Lenbit Sihver để lại dòng chia sẻ: “Những hiện vật tại đây đã cho tôi hiểu hơn về tinh thần của người Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Đặc biệt, tôi còn biết thêm về Chủ tịch Hồ Chí Minh-một vĩ nhân nhưng vô cùng giản dị”.
Trong số hàng chục hiện vật đặc sắc tại Di tích lịch sử 48 Hàng Ngang, nhiều du khách ấn tượng với bộ quần áo kaki mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mặc trong Lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2-9-1945. Đây là bộ quần áo được may từ vải ở cửa hiệu Phúc Lợi của cụ Trịnh Văn Bô. Cần phải nói thêm, nhà tư sản yêu nước Trịnh Văn Bô và phu nhân Hoàng Thị Minh Hồ (chủ nhân ngôi nhà 48 Hàng Ngang) là những người đi đầu trong vận động tầng lớp công thương Thủ đô tham gia ủng hộ Quỹ Độc lập và Tuần lễ vàng cách đây 75 năm. Các tài liệu ghi chép lại đều khẳng định, gia đình cụ Trịnh Văn Bô đã ủng hộ Chính phủ lâm thời tổng cộng 5.147 lượng vàng.
Nằm ở vị trí trang trọng của tầng 1 ngôi nhà, bản Tuyên ngôn Độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh được đặt trong hòm kính bên cạnh bài thơ Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt và văn ngôn Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi. Đây là 3 bản tuyên ngôn độc lập ở 3 thời kỳ lịch sử khác nhau, khẳng định chủ quyền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của người dân nước Việt. 75 năm trôi qua với biết bao đổi thay của lịch sử, nhưng lời Bác tại Quảng trường Ba Đình lịch sử vẫn vang mãi núi sông...
Bài và ảnh: HỮU TRƯỞNG