Theo sử tích, làng thêu Văn Lâm ra đời cách đây hơn 700 năm, nhiều nghệ nhân của làng từng phục vụ nhu cầu mặc của vua, quan. Thời huy hoàng cũng qua đi, nghề thêu ở làng mai một khi bước vào thời kỳ mở cửa bởi thị trường chuộng quần áo may công nghiệp giá rẻ và du lịch hút hết nhân lực. Nghề thêu chủ yếu sử dụng phụ nữ, ngoài việc đồng áng, chị em làm nghề chèo đò chở khách du lịch có thu nhập cao hơn.

leftcenterrightdel
 Chị Vũ Thị Hồng Yến (ngoài cùng, bên phải) giới thiệu tới khách tham quan sản phẩm thêu truyền thống.

Không đành lòng nhìn nghề truyền thống tàn lụi, năm 1996, chị Vũ Thị Hồng Yến từ bỏ công việc hành chính ổn định, bắt tay vào nghề thêu với 20 người thợ cùng số vốn 10 triệu đồng. Đến năm 2001, chị mở rộng sản xuất, thành lập Công ty TNHH Thêu Minh Trang hoạt động một cách chuyên nghiệp. Việc mở rộng sản xuất từ khi chị Yến tìm kiếm được nhiều đơn hàng xuất khẩu. Nhận thấy nhu cầu trong nước không quá lớn, chị mạnh dạn xúc tiến thương mại với nước ngoài. Những hội chợ, triển lãm trong nước có các bạn hàng quốc tế tham dự, chị tìm đến giới thiệu tinh hoa làng nghề quê hương. Với những hội chợ nước ngoài, tỉnh Ninh Bình hỗ trợ một nửa kinh phí, phần còn lại chị bỏ ra cả nghìn USD cho mỗi chuyến đi để đến với những thị trường khó tính, như: Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu...

Để bảo đảm cho chất lượng sản phẩm, chị đã thành lập trung tâm dạy nghề, trực tiếp hướng dẫn người lao động tại doanh nghiệp, đồng thời liên kết với những tổ chức hội, đoàn thể tại các địa phương khác mở lớp đào tạo nghề, tạo việc làm và bao tiêu sản phẩm. Nhờ lòng yêu nghề và quyết tâm phát triển nghề truyền thống, chị Yến đã đạt được nhiều thành công, các đối tác trong và ngoài nước đều biết đến sản phẩm của Công ty TNHH Thêu Minh Trang. Hằng năm, công ty sản xuất và tiêu thụ hàng chục nghìn sản phẩm, như: Chăn gối, tranh thêu, túi xách, ví, khăn ăn, khăn tay...

Mới đây, Công ty TNHH Thêu Minh Trang đã khánh thành một trung tâm giới thiệu, buôn bán sản phẩm ngay tại Khu du lịch Tam Cốc-Bích Động. Chị Yến xác định: “Bao năm qua, việc xuất khẩu sản phẩm là chiến lược để công ty “sống” được, nay khi quê hương phát triển du lịch, ngoài khách quốc tế, khách trong nước cũng có nhu cầu cao hơn trước. Phải tận dụng cơ hội hiếm có để quảng bá sản phẩm qua khách du lịch, gắn du lịch với làng nghề một cách hiệu quả”.

Công ty TNHH Thêu Minh Trang đang tạo việc làm cho hơn 50 lao động tại chỗ, cùng hàng trăm lao động nhận hàng thêu, ren, rua tại gia đình với mức thu nhập ổn định. Điều đáng mừng hơn là nhờ nỗ lực của chị Yến mà nhiều gia đình đã quay lại với nghề truyền thống. Hiện nay, ở làng nghề thêu Văn Lâm có 9 doanh nghiệp, tổ hợp sản xuất và hơn 700 hộ gia đình làm nghề thêu, đang dần trở thành địa chỉ văn hóa du lịch không thể bỏ qua khi đến thăm Cố đô Hoa Lư.

Bài và ảnh: HOÀNG HOÀNG