Hôm qua, 30-8 tại thị trấn Mộc Châu (Mộc Châu, Sơn La) đã diễn ra lễ khai mạc lễ hội văn hóa dân tộc Mông. Hàng vạn đồng bào dân tộc Mông tụ hội về thị trấn Mộc Châu chung vui trong ngày hội. Năm nay, Bộ Văn hóa-Thông tin phối hợp cùng UBND tỉnh Sơn La tổ chức nhiều chương trình liên hoan nghệ thuật quần chúng, cùng các hoạt động giao lưu thể thao, trò chơi dân gian cùng với nhiều hoạt động thương mại.

Ngày hội dân tộc-ngày vui gặp mặt

Những cơn mưa bất chợt của thảo nguyên Mộc Châu cũng không cản được từng đoàn thanh niên nam nữ vai kề vai ngược xuôi trảy hội. Trên những con đường quanh thị trấn Mộc Châu rực lên màu đỏ của cờ và hoa. Màu đỏ rung rinh trên phố, nhảy nhót theo những bước chân của những thiếu nữ Mông. Màu đỏ đậu trên gương mặt chàng trai, cô gái như thắp lên những nụ cười thân thiện. Màu đỏ làm ấm lên không gian se lạnh của thảo nguyên trong những đợt mưa ngàn. Lễ hội màu đỏ-dường như đó là sắc màu đặc trưng của sức sống dân tộc Mông rất thượng võ, rất chân tình và giàu bản sắc văn hóa.

Trong sân vận động trung tâm thị trấn Mộc Châu, một phiên chợ vùng cao đang được mở, nơi đã có hàng nghìn đôi trai gái dân tộc Mông cùng nhiều du khách giao lưu kết bạn, thưởng thức các điệu múa dân gian do những đội nghệ thuật quần chúng dân tộc Mông biểu diễn. Phía trái của sân vận động là nơi diễn ra các hoạt động thể thao và trò chơi dân gian. Du khách tham quan có thể chứng kiến nhiều trò chơi rất tiêu biểu trong văn hóa lễ hội Mông như: Bắn nỏ, ném pao, đánh lông gà, đẩy gậy… Xung quanh sân vận động, nhiều gian hàng bày bán những sản phẩm của đồng bào các dân tộc miền núi. Thứ được bày bán nhiều nhất tại đây là những chiếc váy, chiếc áo dệt bằng thổ cẩm, các loại công cụ lao động. Nhiều lò rèn đã được dựng lên và những người thợ tài hoa dân tộc Mông đã trình diễn cách rèn công cụ trên bếp than hoa rất nổi tiếng của dân tộc mình. Tiếng khèn, tiếng kèn môi, kèn lá của nhiều đôi trai gái giao duyên kết bạn làm cho không gian thêm nao nức.

Anh Giàng A Tăng-nguyên là Bộ đội biên phòng đồn Pa Kho-hôm nay anh đến đây cùng với vợ để trình diễn nghệ thuật nghề rèn đúc của dân tộc Mông. Anh tâm sự: “Tết Độc lập là một lễ hội lớn được cả dân tộc Mông rất mong chờ. Đây cũng là dịp thanh niên nam nữ người Mông giao lưu kết bạn, kết duyên. Tôi cảm thấy mình như trẻ lại mỗi khi tham dự ngày hội này”.

Trong ngày hội vui cũng có không ít người già đi tìm lại bạn tình xưa để trao vật phẩm. Ông Mùa A Roong đến từ Hà Giang là một người như vậy, đây là lần thứ 5 ông đến Mộc Châu trong ngày Tết độc lập để tìm một người bạn. Ông nói: “Dù cho không tìm được bạn nhưng tôi vẫn cảm thấy rất vui mỗi khi đến đây. Ngày Tết độc lập là ngày để người Mông chúng mình tụ hội, tâm tình, tìm hiểu, để biết mặt nhau”.

Với giới thanh niên đây là dịp ca hát, tìm bạn. Anh Vàng A Sua ở ngay thị trấn Thảo Nguyên-cách thị trấn Mộc Châu 15km đã tìm được bạn ưng ý của mình, đó là cô Pháng Thị Lan, họ từng biết nhau trong một cuộc giao lưu văn hóa văn nghệ giữa bản Tà Phềnh và bản Phiêng Cành.

Tết độc lập từ lâu đã trở thành một dịp lễ hội vui vẻ và rất ưng ý của đồng bào dân tộc Mông.

Tết Độc lập-Nét văn hóa Mông

Tục trai, gái người Mông tìm hiểu nhau trong những phiên chợ vùng cao có từ lâu lắm rồi. Người Mông già nhất cũng chỉ biết kể lại: “Khi con chim trên núi biết hát, khi con cá biết theo dòng nước rong chơi, khi chàng trai Mông biết thổi chiếc khèn, khi cô gái Mông biết đàn chiếc đàn môi… thì người Mông ta đã có chợ tình. Cái bụng người Mông ưa nói thật, ưa giao lưu kết bạn, người Mông ta ưa thổ lộ lòng mình trong những buổi chợ phiên. Người Mông ta gọi đó là chợ tình, chợ mà không mua không bán, chợ tình chỉ có người cho và người nhận. Nhận cái tình!”.

Chợ tình Mộc Châu bắt đầu từ ngày 31 tháng 8 kéo dài đến mồng 1 tháng 9, là dịp để trai gái người Mông giao lưu kết bạn. Người Mông từ khắp tỉnh Sơn La tụ hội về đây trao duyên, trao tình, lại có hàng nghìn người khác từ Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên, Tuyên Quang… từ xa xôi cũng lặn lội về đây tham dự. Đông đến mấy vạn người, vui thâu đêm suốt sáng.

Trước đây người Mông chỉ có duy nhất Tết mừng năm mới, nhưng sau ngày cách mạng thành công người Mông đã có thêm Tết Độc lập diễn ra vào ngày mùng 2-9. Tết Độc lập thường được tổ chức to hơn tết năm mới, mọi người dành hẳn hai ngày 31-8 và 1-9 để vui chơi. Tối mồng 1 trở về bản ngày tết mới thực sự bắt đầu. Trong Tết Độc lập, nhà nghèo cũng có con gà, có bánh nậm, bánh u, bánh dày, bánh chưng cúng tổ tiên và Tổ quốc. Người giàu thì “ngả” trâu, “ngả” lợn ăn mừng. Ngày Tết cũng không thể thiếu những người bạn từ khắp bản xa, bản gần.

Huyện Mộc Châu là nơi có nhiều người Mông sinh sống, cũng tiện đường đi lại nên hàng chục năm qua đã là nơi sum họp vui chơi ngày Tết Độc lập của người Mông. Mấy năm gần đây, Đảng và Nhà nước giúp người Mông tổ chức lễ hội gần với ngày Tết Độc lập đó cũng là dịp để người Mông có dịp chia sẻ những đặc trưng văn hóa độc đáo của dân tộc mình. Lễ hội văn hóa Mông gắn với tết Độc lập không chỉ góp phần giúp chính đồng bào dân tộc Mông gìn giữ bản sắc, mà còn là một dịp thu hút du khách khắp nơi trong cả nước đến với Tây Bắc-vùng đất anh hùng, trù phú, giàu bản sắc.

ĐÔNG HÀ