Phóng viên (PV): Trong xu hướng toàn cầu hóa về thông tin, bùng nổ số hóa và mạng xã hội như hiện nay, VOV định hướng như thế nào về vai trò của phát thanh, thưa ông?

PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ: Hiện nay, VOV là cơ quan báo chí có đầy đủ 4 loại hình báo chí, với 8 kênh phát thanh, 17 kênh truyền hình, 2 báo điện tử, 1 tờ báo in (Tiếng nói Việt Nam) và ấn phẩm “Sóng Việt”. Nhưng VOV luôn xác định, phát thanh vẫn là loại hình báo chí chủ lực. Phát thanh luôn có thế mạnh riêng và công chúng riêng. Thế mạnh của phát thanh không chỉ ở tin tức nhanh, trực tiếp, đa dạng, mà bằng lời nói, âm nhạc và tiếng động, phát thanh đưa người nghe tới gần hơn với sự kiện và nhân vật, người nghe như được hòa mình, được cảm nhận đầy đủ sự kiện, nhân vật đó.

Mỗi ngày, ngoài tiếng Việt là ngôn ngữ quốc gia, VOV còn phát 13 thứ tiếng dân tộc ít người trong nước và 12 thứ tiếng nước ngoài (các thứ tiếng đông người nghe, xem như: Anh, Trung Quốc, Pháp, Tây Ban Nha...). Nhiều kênh, nhiều chương trình được thực hiện theo phong cách hiện đại, đa loại hình, đa phương tiện; tăng cường tương tác với người nghe, công chúng. Tuy nhiên, những năm gần đây, khi các loại hình báo chí phát triển mạnh mẽ, nhất là khi truyền hình chiếm lĩnh thị phần công chúng lớn, rồi báo điện tử, mạng xã hội bùng nổ thì ảnh hưởng và sức lan tỏa của phát thanh có sự giảm sút ít nhiều. Điều này là quy luật.

leftcenterrightdel
PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ.

PV: Thách thức và cơ hội của phát thanh đang đặt ra những yêu cầu gì với đội ngũ những người làm báo VOV, thưa ông?

PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ: Thách thức đặt ra yêu cầu phát thanh phải luôn đổi mới và phát triển trong sự đa dạng. Đây cũng chính là chủ đề được đề cập trong Liên hoan phát thanh toàn quốc lần thứ XIV năm 2020 được VOV phối hợp với UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức tháng 6 vừa qua. Đó không chỉ là đa dạng về đề tài, về đối tượng thính giả, về thể loại các chương trình phát thanh mà còn đa dạng các luồng thông tin, các phương tiện chuyển tải thông tin. Phát thanh giờ đây không chỉ đơn thuần là chiếc radio truyền thống mà đang là đa phương tiện, đa loại hình phát sóng; chẳng hạn có những chương trình truyền hình có thể lấy âm thanh để phát; báo điện tử của VOV nhiều năm qua tích hợp các chương trình phát thanh và truyền hình... Trong môi trường truyền thông đa phương tiện, phát thanh xác định rõ hai nhóm thính giả là “thính giả đang có” và “thính giả tiềm năng”. Nhóm đối tượng thứ hai chính là những thính giả trẻ sẽ tiếp cận làn sóng phát thanh qua web, các ứng dụng trên thiết bị di động thông minh, Podcast và qua các nền tảng mạng xã hội, như Facebook... Trên cơ sở đó phải xây dựng cơ cấu chương trình theo từng khung giờ, ngày phát sóng phù hợp với từng nhóm thính giả nói trên; có các nội dung phù hợp với từng nền tảng và đối tượng tiếp nhận.

VOV cũng xác định, trên cơ sở tận dụng thế mạnh của công nghệ, phát thanh hiện nay không còn thông tin một chiều, thông tin khiên cưỡng nữa mà phát thanh phải là “nói cùng thính giả”, “thính giả cùng lên sóng với nhà đài”.

Tôi từng nói với mọi người ở VOV là chúng ta phải vượt lên chính mình, nghĩa là vượt lên khó khăn, thử thách để đi tới. Điều này không phải hô khẩu hiệu, càng không phải là duy ý chí mà cán bộ, phóng viên, nhân viên ở VOV phải cố gắng hơn, sáng tạo hơn, nâng cao chất lượng làm cho các chương trình của VOV phải nhanh, đúng, hay, bổ ích, làm cho tác phẩm đến gần với thính giả hơn, chi phí sản xuất chương trình gọn nhẹ hơn, tiết kiệm hơn và đặc biệt là “hot” hơn. Như vậy, phát thanh không những sẽ vẫn tồn tại mà còn phát triển đa dạng và phong phú hơn ngay trong môi trường truyền thông đa phương tiện.

leftcenterrightdel
Chương trình tọa đàm trực tuyến của kênh đối ngoại thu hút sự quan tâm của đông đảo bạn nghe đài thời gian qua. Ảnh: TRÀ MY.

PV: Để phát triển phát thanh trong thời kỳ kỷ nguyên số, VOV đặt ra những mục tiêu gì trong thời gian tới, thưa ông?

PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ: Sau 75 năm xây dựng và trưởng thành, VOV thực sự tự hào về chặng đường đã qua. Thách thức cũng là cơ hội để những người làm báo của VOV đặt ra mục tiêu phát triển. Trong thời gian tới, VOV tiếp tục mở rộng vùng phủ sóng FM đến tất cả các thành phố, thị xã đông dân cư ở Việt Nam; phủ sóng AM đến các vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, vùng có đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống.

Việt Nam có bờ biển dài với nhiều đảo, đặc biệt là có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa với cùng một vùng rộng lớn trên Biển Đông, có vai trò quan trọng về các mặt chiến lược, phát triển kinh tế, an ninh, quốc phòng, giao thông hàng hải. Hằng ngày có hơn 14 triệu ngư dân và các lực lượng chấp pháp làm việc trên biển, trong khi đó ở những khu vực này sóng phát thanh của ta chưa tốt, lại có rất nhiều các đài phát sóng nước ngoài thường xuyên phát sóng với công suất lớn bằng tiếng Việt nhằm xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta nên rất cần phải tăng cường hơn nữa việc phủ sóng AM công suất lớn đến những khu vực này để thông tin, tuyên truyền đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao kiến thức pháp luật về biển, thông tin giải trí cho ngư dân, đặc biệt là các thông tin cảnh báo khi có bão và gặp các sự cố nguy hiểm trên biển. Song song với đó là huy động các tổ chức, cá nhân tài trợ để cấp phát miễn phí radio trực canh (radio có khả năng cảnh báo) cho ngư dân và các lực lượng chấp pháp trên biển.

Tiếp tục phát triển mạnh các ứng dụng OTT trên nền tảng internet với đầy đủ các giá trị gia tăng để phục vụ nhóm thính giả sử dụng các thiết bị cầm tay thông minh và phát sóng cho kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế. Bên cạnh đó, VOV đang cùng Bộ Thông tin và Truyền thông trình Chính phủ phê duyệt chuẩn phát thanh số mặt đất tại Việt Nam, từng bước thực hiện lộ trình số hóa phát thanh trên phạm vi cả nước; hoàn thiện “Dự án xây dựng xưởng sản xuất radio”. Tôi nghĩ, một đất nước có gần 100 triệu dân, có một đơn vị sản xuất radio là vấn đề cần thiết. Cũng chính radio là một phương tiện có tính lan tỏa nhanh, tiện lợi và rẻ tiền, lại không mất phí thuê bao, không bị nghẽn mạng... nên vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định cho cấp phát thí điểm khoảng 5 vạn radio cho một số đối tượng đặc biệt thuộc 10 tỉnh miền núi khó khăn, giao Ủy ban Dân tộc phối hợp với VOV thực hiện.

Báo chí, truyền thông hiện đang phát triển nhanh, mạnh và có tính cạnh tranh cao. Để luôn có vị trí xứng đáng trong lòng công chúng thì những người của VOV từ lãnh đạo cao nhất cho đến cán bộ, phóng viên, nhân viên, nghệ sĩ luôn phải tự đặt ra áp lực cho chính mình, tức là cố gắng để đổi mới mình, vượt lên hôm qua, để mình không lạc hậu, không bỡ ngỡ trong chặng đường đi tới nhiều gian khó.

PV: Trân trọng cảm ơn ông.

VƯƠNG HÀ (thực hiện)