"Góp sức chung lòng xây dựng quê hương thêm giàu đẹp. Đồng tâm hợp lực giữ gìn thôn xóm mãi yên vui". Đó là tôn chỉ-mục tiêu hoạt động của Hội người cao tuổi tổ 20, phường Thượng Thanh, quận Long Biên, Hà Nội.
Chúng tôi đến tìm hiểu về Hội nhân "Năm văn hóa người cao tuổi-2006" lại đúng vào buổi các cụ tổng duyệt nội dung kỷ niệm Quốc khánh 2-9. Cụ Hoàng Văn Cao, 73 tuổi, tráng lão-chủ tịch Hội hồ hởi cho chúng tôi biết: Hội có 3 câu lạc bộ là Thể thao ngoài trời (môn chính là bóng chuyền hơi), Thể dục dưỡng sinh các buổi sáng (từ Thái cực quyền, Mộc lan phiến... đến vũ điệu thể thao Cha-cha-cha, Rum-ba) và văn nghệ quần chúng. Mỗi bộ môn có một cụ phụ trách. Hội mở rộng giao lưu văn-thể với các Hội ở làng Đại Đà, công đoàn UBND xã Đông Hội, huyện Đông Anh. Hôm kỷ niệm Quốc khánh, ban ngày dự hội bóng chuyền, đêm xem văn nghệ, mở màn với tiết mục hai bài "Diệt phát xít" và "Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam" do 30 cụ biểu diễn...
Khi tôi đặt vấn đề: "Trong ấm thì ngoài mới êm, các cụ vui thế, chắc là tổ dân phố cũng phải yên ổn?", cụ Cao nói như đinh đóng cột: "Cái đích hoạt động của người cao tuổi là sống vui, sống khỏe, sống có ích. Hội chúng tôi quan niệm yên ổn là gốc của vui vẻ". Cụ Cao cho biết, hiện tại các cụ tâm đắc nhất là đã góp phần làm được ba điều ở tổ 20. Đó là: không có tệ nạn xã hội, không có tệ hủ lậu, tổ hòa giải "thất nghiệp". Cụ giảng giải: tổ 20 có hơn 150 hộ dân, 800 nhân khẩu. Ngoài ra còn có khoảng 500 người từ mọi miền về ở trọ để đi lao động, làm thuê khắp thị thành Hà Nội. Nhưng trong tổ chỉ có 5 đối tượng (chiếm 0,38%) nghiện hút (hai đối tượng đã đi trại cai, số còn lại đang có chuyển biến tốt). Tổ vận động: Cưới không hút thuốc lá, rượu chỉ vừa đủ để mừng đôi lứa, giảm lượng cỗ còn 30% so với những năm trước. Về việc tang, bỏ tục lăn đường, đi lùi; lễ lạt thành tâm nhưng gọn để khỏi ảnh hưởng đến sinh hoạt chung. Đám hiếu chỉ có "làm cơm" cho thân nhân ở quê đến hộ tang, dùng bữa (trước kia, cưới, tang thường làm cỗ mời cả làng). Tổ 20 có bộ phận hòa giải, nhưng chỉ sau đúng một lần ra tay và đã thành công, thế rồi... "thất nghiệp", vì không có sự vụ để "dụng võ".
Theo cụ Cao, người cao tuổi ở tổ 20 xây dựng văn hóa quê hương với nội dung rất thiết thực. 95 cụ ở khắp các xóm nẻo trong tổ là 95 cây trụ gương mẫu thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, là 95 nhà vận động xã hội, giúp con cháu làm điều tốt, tránh điều xấu. Hằng ngày, khi tập trung dưỡng sinh, văn nghệ, thể thao, các cụ thông tin cho nhau biết tình hình và bàn cách giải quyết những gì mới phát sinh. 95 cụ là 95 ông bà mẫu mực thì con cháu sẽ thảo hiền, chuyện cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt, có chăng cũng chỉ là "mưa bóng mây" mà thôi. Cụ Đồng Ký 74 tuổi, một cựu chiến binh, hạt nhân văn nghệ lão thành còn cho biết: Các cụ xây dựng và biểu diễn tiết mục: "Đức Hòa quê ta", "Nhanh chân lên các cụ ơi" phản ánh trực tiếp đời sống nhân dân trong tổ; ca kịch cải lương "Siết chặt vòng vây" với chủ đề phòng, chống ma túy, có tác dụng giáo dục rất tốt.
Chia tay các cụ, lời tôn chỉ-mục tiêu hoạt động của Hội người cao tuổi tổ 20 vẫn vang vọng trong tâm trí chúng tôi.
PHẠM QUANG CHUNG