“Cởi trói” cho sản xuất

Tư tưởng đổi mới của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh ra đời trong bối cảnh đất nước đứng trước ngưỡng cửa khủng hoảng kinh tế-xã hội trầm trọng. Với bản lĩnh chính trị và tư duy sắc sảo, ông đã thể hiện tinh thần hành động mạnh mẽ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân. Trong những vấn đề cốt lõi được đặt ra đầu tiên, ông lựa chọn “cởi trói” cho sản xuất, cho tư duy và thừa nhận sự cần thiết của một nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó có vai trò tích cực của khu vực tư nhân.

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã phát biểu: Không nên nhìn KTTN bằng con mắt nghi kỵ. Cái gì có lợi cho dân, cho nước thì phải làm. Với tinh thần ấy, Đảng ta đã có những bước tiến dũng cảm, cho phép cá thể, tiểu chủ, hợp doanh, doanh nghiệp tư nhân được hoạt động trong khuôn khổ pháp luật. Những mô hình kinh tế này bước đầu đóng góp đáng kể vào phục hồi sản xuất, giải quyết việc làm, thúc đẩy lưu thông hàng hóa và tăng thu ngân sách.

Chân dung Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (tháng 1-1989). Ảnh: Tư liệu TTXVN 

Tư tưởng đổi mới về kinh tế của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh không đối lập giữa nhà nước và tư nhân, mà ông đặt vấn đề hiệu quả, đóng góp và lợi ích xã hội lên hàng đầu. Ông nhấn mạnh đến tính chủ động của cơ sở, đến việc giảm can thiệp hành chính, đồng thời phát huy năng lực sáng tạo của người dân, doanh nghiệp. Đó chính là tiền đề hình thành những chính sách đầu tiên tạo hành lang pháp lý cho khu vực tư nhân như: Luật Doanh nghiệp tư nhân (1990), Luật Công ty (1990), các chính sách về hợp tác hóa và khoán sản phẩm trong nông nghiệp.

Sau đó, nhiều nội dung trong tư tưởng đổi mới của ông đã trở thành quan điểm xuyên suốt của Đảng ta, được cụ thể hóa trong những văn kiện quan trọng như Cương lĩnh xây dựng đất nước (bổ sung, phát triển năm 2011), Hiến pháp năm 2013 và các nghị quyết Trung ương. Gần đây, Đảng ta đã có những bước tiến mạnh mẽ trong nhận thức và chỉ đạo về phát triển KTTN. Tại Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3-6-2017 của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Đảng khẳng định: KTTN là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh quan điểm: Phát triển KTTN nhanh, bền vững thực sự là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân.

Gỡ bỏ rào cản, nâng cao hiệu lực thực thi

Một trong những thông điệp mạnh mẽ nhất của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh là dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật, từ bỏ định kiến cũ kỹ. Trong bối cảnh hiện nay, để phát triển KTTN cần quán triệt sâu sắc tinh thần ấy. Đó là chấm dứt mọi phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế, bảo đảm quyền bình đẳng tiếp cận nguồn lực và cơ hội phát triển. Nhà nước cần thể chế hóa rõ ràng nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật, có cơ chế bảo vệ quyền tài sản và quyền tự do kinh doanh.

Tư tưởng "cởi trói" của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh vẫn còn nguyên tính thời sự. Trong thực tiễn hiện nay, nhiều rào cản thể chế vẫn đang kìm hãm năng lực phát triển của khu vực tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc cải cách thể chế phải được thúc đẩy một cách mạnh mẽ, toàn diện và thực chất, trong đó chú trọng cắt giảm thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy định về đầu tư, đất đai, thuế, kiểm tra chuyên ngành; đồng thời hoàn thiện cơ chế hậu kiểm thay vì tiền kiểm, tăng cường trách nhiệm giải trình của cơ quan công quyền.

Doanh nghiệp tư nhân phải được tiếp cận thuận lợi với các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học-công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất thông minh, logistics, công nghệ số. Nhà nước cần xây dựng cơ chế tài chính ưu đãi, quỹ phát triển công nghệ, hệ sinh thái khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện để khu vực tư nhân trở thành động lực đổi mới quốc gia. Chính quyền các cấp phải thật sự là người bạn đồng hành, là chỗ dựa tin cậy của doanh nghiệp tư nhân.

Phát triển KTTN một cách toàn diện, bền vững theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa là một yêu cầu tất yếu của tiến trình phát triển đất nước. Những nội dung đột phá của Nghị quyết 68 đã phản ánh rõ tinh thần kế thừa và phát triển quan điểm của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh trong tình hình mới. Từ tư duy “cởi trói” đến hành động vì dân, từ đổi mới thể chế đến nâng cao đạo đức công vụ và năng lực quản trị của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đều là những định hướng quan trọng để xây dựng khu vực KTTN lớn mạnh, hiệu quả, đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước, hiện thực hóa khát vọng phát triển quốc gia phồn vinh, hùng cường.

(còn nữa)

LÊ VIẾT DŨNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Tư liệu Hồ sơ xem các tin, bài liên quan.