Chuyên mục Ngày này năm xưa số ra ngày 20-1-2022 cũng được Báo Quân đội nhân dân Điện tử thực hiện dưới hình thức các tác phẩm phát thanh podcast  tại đây và video clip trên Chuyên trang Media Báo Quân đội nhân dân Điện tử, trân trọng mời bạn đọc xem thêm. 

Một số sự kiện trong nước và quốc tế ngày 20-1:

Sự kiện trong nước

Ngày 20-1-1785: Liên quân Xiêm-Nguyễn bị quân Tây Sơn đánh bại trong trận Rạch Gầm - Xoài Mút tại khúc sông Rạch Gầm - Xoài Mút, nay thuộc tỉnh Tiền Giang, Việt Nam.

Ngày 20-1-1931, tại Sài Gòn, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã triệu tập Hội nghị Công nhân Đông Dương lần thứ nhất do đồng chí Trần Phú, Tổng Bí thư chủ trì. Hội nghị quyết định thành lập Ban Công vận Trung ương do đồng chí Trần Phú làm trưởng ban. Hội nghị đã thảo luận về đường lối vận động công nhân và thông qua "Luận cương và nghị quyết" của hội nghị. Việc thành lập Ban công vận Trung ương và những vǎn kiện nói trên thể hiện rõ sự quan tâm và đường lối đúng đắn của Đảng về công tác vận động công nhân Đông Dương.

Ngày 20-1-1966: Ngày mất nhà thơ Nguyễn Bính. Nguyễn Bính là thi sĩ của đồng quê, ông có nhiều thơ về tình yêu như các tập: “Lỡ bước sang ngang”, “Mười hai bến nước”, “Bóng giai nhân”…; thơ về đấu tranh thống nhất đất nước như tập “Gửi người vợ miền Nam”.

Từ ngày 20-1 đến 15-7-1968: Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh. Đêm 20-1-1968, quân và dân ta tổ chức tiến công tập đoàn phòng ngự Đường 9 - Khe Sanh, buộc quân đội Mỹ phải tăng cường lực lượng cơ động tinh nhuệ để đối phó. Sau 170 ngày đêm chiến đấu kiên cường, dũng cảm, quân dân ta đã khiến địch thất thủ ở Khe Sanh, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu một lực lượng lớn quân Mỹ và quân đội Sài Gòn, buộc đối phương phải rút bỏ một vị trí chiến lược trọng yếu trên tuyến phòng thủ Đường số 9. Đòn nghi binh chiến lược Đường 9 - Khe Sanh đã giành thắng lợi to lớn cả về chính trị và quân sự; góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968; làm thay đổi cục diện chiến trường, đập tan ý chí xâm lược của Mỹ; đưa sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam sang giai đoạn mới.

leftcenterrightdel

Bộ Tổng tham mưu phổ biến kế hoạch chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh cho cán bộ chủ chốt trong cơ quan. Ảnh tư liệu 

Ngày 20-1-1995: Thành lập Trung tâm 95, Cục Tác chiến điện tử (Bộ Tổng tham mưu).

Trung tâm 95 là một trong những đơn vị được thành lập muộn so với các cơ quan, đơn vị của Cục Tác chiến điện tử do yêu cầu của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trải qua hơn 20 năm vừa xây dựng, vừa huấn luyện, bảo đảm kỹ thuật, sẵn sàng chiến đấu, đơn vị đã tham gia và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ các sự kiện chính trị của Đảng, Nhà nước, quân đội, xử lý các tình huống phức tạp tại các địa bàn trọng điểm và diễn tập các cấp. Bên cạnh đó, hoạt động của Trung tâm 95 còn góp phần cùng với lực lượng vũ trang cả nước ngăn chặn hiệu quả hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, giữ vững ổn định chính trị, an ninh, trật tự xã hội của đất nước.     

leftcenterrightdel

Lễ kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Trung tâm 95, Cục Tác chiến điện tử và đón nhận Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba. Ảnh: Qdnd.vn 

Sự kiện quốc tế

Ngày 20-1-1775: Ngày sinh Andre Marie Ampere, là một nhà vật lí học và toán học nổi tiếng. Ampe còn là người đầu tiên đã đưa khái niệm dòng điện vào vật lí học, xây dựng được môn điện động lực học. Người ta đã lấy tên ông – Ampe – đặt cho đơn vị cường độ dòng điện (viết tắt là A).

Ngày 20-1-1900: Viện Viễn Đông Bác cổ, một trung tâm nghiên cứu của Pháp về Đông phương học, được thành lập tại Sài Gòn với nhiệm vụ nghiên cứu, khai quật khảo cổ tại Đông Dương.

Ngày 20-1-1934: Fujifilm, tập đoàn nổi tiếng với các sản phẩm phim chụp ảnh, máy ảnh và thiết bị điện tử, được thành lập tại Tokyo, Nhật Bản.

Ngày 20-1-1949: Ngày thành lập Quân đội nhân dân Lào.

Ngày 20-1-1981: Tàu vũ trụ con thoi đầu tiên của Mỹ mang tên Colombia chở hai nhà du hành vũ trụ Young và Grouppen hạ cánh an toàn xuống đường bǎng dài 5 km trên một mặt hồ cạn ở bang California miền Tây nước Mỹ, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử của khoa học du hành vũ trụ.

Ngày 20-1-2009: Barack Obama tuyên thệ nhậm chức và trở thành vị tổng thống Mỹ gốc Phi đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ.

Theo dấu chân Người

Ngày 20-1-1946, vào dịp Xuân đầu tiên của nước Việt Nam Độc lập, Bác Hồ gửi thư tới Thanh niên và Nhi đồng toàn quốc nhân dịp Tết sắp đến. Bức thư khởi đầu bằng những lời lẽ hết sức sâu sắc nhằm động viên giới trẻ bước vào cuộc vận động “Đời sống mới” mà người đứng đầu Nhà nước phát động và đặt nhiều kỳ vọng:

“Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội. Vậy qua năm mới, các cháu phải xung phong thực hành “đời sống mới”. Đời sống mới là: - Hăng hái, kiên quyết, không sợ khó, không sợ khổ - Phải siêng học, phải siêng làm, phải tiết kiệm - Việc nên làm (như ủng hộ kháng chiến, tăng gia sản xuất) thì ta không chờ ai nhắc nhủ - Việc nên tránh (như tự tư tự lợi) thì ta không đợi ai ngăn ngừa.

Năm mới, chúng ta thực hành đời sống mới để trở nên những công dân mới, xứng đáng với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà”.

leftcenterrightdel

Đại biểu thiếu nhi thủ đô đến chúc Tết Bác Hồ tại Phủ Chủ tịch ngày 1-1-1959. Ảnh tư liệu 

Một năm sau đó, Toàn quốc kháng chiến đã bùng nổ được gần một tháng, ngày 20-1-1947, Bác viết thư cho người chuyển vào thành phố, nơi chiến sự đương diễn ra ác liệt để khuyên sư cụ chùa Ngũ Xá nên tản cư. Chiều hôm đó, con đường đến Hà Đông lầy lội đến mức các đại biểu, kể cả vị Chủ tịch nước không đến nổi địa điểm cuộc họp đầu tiên của Chính phủ dự kiến triệu tập vào buổi chiều hôm đó chỉ cách Hà Nội hơn một chục cây số.

Một năm tiếp sau, Bác và đầu não của cuộc kháng chiến đã xây dựng căn cứ vững chắc trên chiến khu Việt Bắc, ngày 20-1-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký nhiều sắc lệnh quan trọng, trong đó có việc phong quân hàm Đại tướng cho Tổng chỉ huy Quân đội Quốc gia và Dân quân tự vệ Võ Nguyên Giáp, phong quân hàm cấp thiếu tướng cho một loạt các nhà lãnh đạo quân sự sau này trở thành những tướng lĩnh nổi tiếng như Hoàng Văn Thái, Hoàng Sâm, Chu Văn Tấn, Trần Tử Bình, Văn Tiến Dũng, Lê Hiến Mai, v.v.. Đây là một sự kiện lịch sử đánh dấu một bước trưởng thành vượt bậc của Quân đội Nhân dân Việt Nam chỉ sau một năm đã vượt qua những thử thách vô cùng khắc nghiệt của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nhằm bảo vệ nền Độc lập dân tộc vừa dành được và quyết tâm thực hiện mục tiêu thống nhất nước nhà.

leftcenterrightdel

Sắc lệnh phong hàm đại tướng cho đồng chí Võ Nguyên Giáp. Ảnh tư liệu 

leftcenterrightdel
Đại tướng Võ Nguyên Giáp (hàng đầu, thứ ba từ trái sang) bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, sau lễ phong quân hàm Đại tướng, tại Lục Rã, chân đèo Re, ngày 27-5-1948. Ảnh: Tư liệu TTXVN 

Ngày 20-1-1962, tại Hà Nội, Bác dự họp Bộ Chính trị bàn vấn đề chống tham ô lãng phí. Tại đây, Bác phát biểu: “Quan liêu, lãng phí tham ô làm hại cho dân. Phải hiểu vì dân mà chống tham ô lãng phí. Tham ô lãng phí là một tội đối với nhân dân. Ai cũng phải chống... Phong trào phải làm từ trên xuống, dưới lên, dân chủ và phải trường kỳ... Trung ương có hội, có nghị, có quyết mà không hành là do mình không cương quyết... Không gấp nhưng phải làm cho kỳ được”.

leftcenterrightdel
Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động Việt Nam cho Anh hùng phi công vũ trụ Liên Xô - Thiếu tá German Titov tại Phủ Chủ tịch, Hà Nội (21-1-1962). Ảnh: Hochiminh.vn 

Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh phong danh hiệu Anh hùng Lao động cho Thiếu tá Gherman Titov, phi công vũ trụ Liên Xô đã thực hiện chuyến bay quanh trái đất trong nhiều ngày trên con tàu vũ trụ “Phương Đông II”.

(Sách Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày này năm xưa, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, 2010)

Lời Bác dạy ngày này năm xưa

"Khi thắng không kiêu, khi lui không nản! Các anh em quyết kháng chiến cho đến thắng lợi".

Đó là lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bài "Gửi các chiến sĩ Vệ quốc đoàn, tự vệ và dân quân toàn quốc", được viết vào tháng 1-1947, trong thời điểm thực dân Pháp vừa phong tỏa, lùng sục, vừa đẩy mạnh sử dụng lực lượng Việt gian chỉ điểm để đánh úp lực lượng vũ trang ở các địa phương. Song các lực lượng Vệ quốc đoàn, tự vệ và dân quân trong cả nước đã không ngại hiểm nguy, gian lao, ăn gió nằm sương, máu trôi, lửa cháy, mưa đạn rừng bom; thi đua xung phong hãm trận, giết giặc lập công, "càng đánh càng mạnh, kinh nghiệm càng nhiều".

leftcenterrightdel
Chủ tịch Hồ Chí Minh họp với Thường vụ Trung ương Đảng quyết định mở Chiến dịch Biên giới (1950). Ảnh tư liệu 

Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định nhiệm vụ vẻ vang và thành tích oanh liệt của các chiến sĩ Vệ quốc đoàn, tự vệ, dân quân toàn quốc trong năm đầu chống thực dân Pháp xâm lược; Người chỉ rõ: "Khi thắng không kiêu, khi lui không nản! Các anh em quyết kháng chiến cho đến thắng lợi. Mặc kệ tàu bay, thiết giáp, các anh cứ tiến lên, cứ xông vào! Anh dũng thay! Lòng quyết thắng của anh em. Các chiến sĩ là đàn con anh hùng của Tổ quốc. Các chiến sĩ quyết đem xương máu để giữ vững non nước Lạc Hồng!"

(Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, 2011)

Lời động viên của Người đã góp phần quan trọng vào việc định hướng tư tưởng, củng cố quyết tâm, hướng dẫn hành động cho quân dân cả nước khắc phục mọi khó khăn, phát huy những thành quả đã đạt được, tiếp tục xây dựng quân đội, củng cố hậu phương, từng bước đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi cuối cùng.

Lời dạy của Bác năm xưa đã ghi sâu vào tiềm thức của mỗi cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam và trở thành một trong những phẩm chất truyền thống tiêu biểu được kết thành 10 Lời thề danh dự của quân nhân; là niềm tự hào, nguồn cổ vũ, động viên thôi thúc các thế hệ cán bộ, chiến sĩ không ngừng rèn luyện ý chí chiến đấu kiên quyết và bền bỉ, thắng không kiêu, bại không nản, dù gian lao khổ hạnh cũng không sờn lòng, vào sống ra chết cũng không nản chí, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.

leftcenterrightdel

Bộ đội Sư đoàn 3 (Quân khu 1) vận chuyển các suất ăn phục vụ điểm cách ly do Covid-19 tại Bắc Giang. Ảnh: Qdnd.vn 

Đặc biệt, trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 hiện nay, lời dạy của Bác càng phát huy giá trị và trở thành động lực vô cùng mạnh mẽ thôi thúc cả nước chung sức, đồng lòng vượt qua đại dịch, nhằm đưa cuộc sống trở lại trạng thái bình thường mới. Với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, biết bao cán bộ, chiến sĩ áo trắng, chiến sĩ lực lượng vũ trang đã tình nguyện gác lại niềm riêng, xung kích trên tuyến đầu chống dịch, tận tâm, tận lực phục vụ, chăm sóc, cứu chữa, bảo vệ sức khỏe, tính mạng và tài sản của nhân dân. Dù khó khăn, gian khổ, nhưng không ai sờn lòng, nản chí, khi Đảng gọi, dân cần, họ lại sẵn sàng hướng về “tiền tuyến” làm điểm tựa cho nhân dân.

Dấu ấn Bác Hồ trên Báo Quân đội nhân dân

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1959 đã đưa tin về chuyến thăm chính thức Việt Nam của Đoàn đại biểu Chính phủ Cộng hòa Dân chủ Đức do Thủ tướng Otto Grotewohl dẫn đầu cùng hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp thân mật Thủ tướng Otto Grotewohl và phu nhân.

leftcenterrightdel
Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1959. 

Trang 4 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1979 đăng bài viết “Từ ao cá nhà Bác Hồ” cùng hình ảnh Bác Hồ cho cá ăn.

Trang 2 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1980 đăng lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Rừng là vàng, nếu biết bảo vệ, xây dựng thì rừng rất quý”.

leftcenterrightdel
Trang 4 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1979 và trang 2 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1980.  

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1995 đăng lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Đạo đức cách mạng của người đảng viên là bất kỳ khó khăn đến mức nào cũng kiên quyết làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng, làm gương mẫu cho quần chúng. Mọi đảng viên phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng; phải ngăn chặn và kiên quyết chống lại chủ nghĩa cá nhân.”

Trang 2 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-2020 đăng bài viết “Những bài học thực tiễn và sự vận dụng đổi mới, sáng tạo của Đảng” cùng hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ra Hà Nội dự hội nghị quốc tế đoàn kết với nhân dân Việt Nam (tháng 11-1964).

leftcenterrightdel
Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-1995 và trang 2 Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 20-1-2020. 
leftcenterrightdel
 

KIM GIANG (tổng hợp)