Những thành tựu nổi bật

Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm, coi hoạt động báo chí, xuất bản và truyền thông là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng-văn hóa. Các nghị quyết Trung ương về xây dựng Đảng, văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đều coi báo chí, xuất bản là lực lượng nòng cốt, trực tiếp trong công tác tư tưởng. Đặc biệt, tại nhiệm kỳ Đại hội XIII, Đảng ta đã có sự quan tâm đầu tư để đẩy mạnh phát triển báo chí, truyền thông, chuyển đổi số quốc gia, xây dựng hệ sinh thái truyền thông hiện đại, kiểm soát tốt không gian mạng, chủ động đấu tranh phản bác thông tin xấu độc. Nhiều chủ trương lớn được ban hành nhằm hoàn thiện thể chế, tăng cường quản lý và tạo điều kiện để báo chí phát triển bền vững, trong đó có Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

 Ảnh minh họa: quanlynhanuoc.vn

Trước sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng, Nhà nước cùng các cơ quan chức năng, công tác báo chí, xuất bản và truyền thông nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, phát triển mạnh mẽ. Trong đó, nổi bật là chất lượng thông tin, tuyên truyền tiếp tục được nâng cao, bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước. Báo chí đã kịp thời phản ánh khách quan, sinh động các thành tựu phát triển kinh tế-xã hội; tuyên truyền sâu rộng về công tác bảo vệ chủ quyền biển, đảo, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và hội nhập quốc tế cũng như công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; biểu dương gương người tốt, việc tốt... Qua đó, góp phần quan trọng củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.

Cùng với đó, công nghệ, quy trình sản xuất và năng lực truyền thông số trong lĩnh vực báo chí-truyền thông đã có bước phát triển mạnh mẽ. Hầu hết các cơ quan báo chí lớn đã xây dựng tòa soạn hội tụ, chuyển đổi mô hình sản xuất sang đa nền tảng, đa phương tiện. Công nghệ dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, phân tích hành vi người dùng được ứng dụng ngày càng rộng rãi, làm tăng tốc độ và khả năng lan tỏa thông tin chính thống. Công tác đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch đạt nhiều kết quả nổi bật. Nhiều chuyên mục, tuyến bài đấu tranh của cơ quan báo chí, truyền thông tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần xây dựng “lá chắn thông tin” vững chắc trên không gian mạng. Hoạt động xuất bản tiếp tục phát triển theo hướng chuẩn mực, hiện đại và phục vụ tốt hơn nhu cầu bạn đọc. Công tác biên tập, thẩm định nội dung được siết chặt; nhiều bộ sách lớn về lịch sử, chính trị, văn hóa được xuất bản có giá trị khoa học và thực tiễn cao. Xuất bản điện tử phát triển nhanh, mở rộng khả năng tiếp cận tri thức cho nhân dân.

Đội ngũ những người làm báo, xuất bản, truyền thông bên cạnh việc giữ vững bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp đã chủ động học hỏi công nghệ mới, nắm vững kỹ năng đa phương tiện, dữ liệu số, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm. Nhờ nỗ lực của các cơ quan quản lý và cơ quan báo chí, tình trạng thông tin sai sự thật, tin giả được kiểm soát tốt hơn. Các nền tảng xuyên biên giới hợp tác ngày càng chặt chẽ với cơ quan quản lý trong việc gỡ bỏ nội dung vi phạm, nâng cao trách nhiệm về dòng thông tin tại Việt Nam. Mô hình kinh tế báo chí từng bước được điều chỉnh phù hợp với yêu cầu thị trường và định hướng chính trị...

Những giải pháp trọng tâm

Bên cạnh những thành tựu nổi bật kể trên, công tác báo chí, xuất bản, truyền thông của nước ta thời gian qua vẫn còn những điểm hạn chế, bất cập như: Công tác quản lý báo chí, truyền thông có thời điểm chưa theo kịp sự phát triển nhanh của công nghệ và mô hình truyền thông số. Một số quy định pháp luật về báo chí, xuất bản, truyền thông còn chồng chéo, thiếu đồng bộ. Vẫn còn hiện tượng một số cơ quan báo chí chạy theo thương mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích; một bộ phận nhỏ nhà báo còn hạn chế về bản lĩnh chính trị, kỹ năng phân tích, xử lý thông tin. Việc tuân thủ đạo đức nghề nghiệp ở một số nơi chưa nghiêm, dẫn tới sai sót, thông tin thiếu kiểm chứng. Ngoài ra, việc mạng xã hội phát triển nhanh tạo sự lan truyền thông tin đa chiều, phức tạp, gây sức ép lớn đối với báo chí chính thống. Một số cơ quan báo chí chưa đủ nguồn lực để triển khai tòa soạn hội tụ, hệ thống phân tích dữ liệu, các công nghệ mới...

Có thể khẳng định, sự lan tỏa nhanh chóng của thông tin, sự gia tăng của tin giả, tin xấu độc và các thủ đoạn chiến tranh thông tin đang đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, đổi mới tư duy và phương thức hoạt động của báo chí, xuất bản, truyền thông nhằm góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, lan tỏa giá trị tốt đẹp, củng cố niềm tin và tạo đồng thuận xã hội. Hơn lúc nào hết, đội ngũ những người làm báo, xuất bản, truyền thông cách mạng phải là lực lượng “đi trước, mở đường”, định hướng dư luận, phản ánh trung thực đời sống, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Để hoàn thành nhiệm vụ vinh dự nhưng cũng hết sức nặng nề trên, trước hết, cần tiếp tục rà soát, sửa đổi các luật, văn bản quy phạm pháp luật, quy định liên quan đến báo chí, truyền thông, xuất bản bảo đảm phù hợp yêu cầu tình hình mới. Các cơ quan quản lý cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương thông tin; xử lý nghiêm hiện tượng thương mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích. Tăng cường quản lý thông tin trên nền tảng xuyên biên giới; chú trọng phát triển hệ thống công cụ công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong kiểm tra, giám sát thông tin.

Về phía mình, các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông cần chú trọng bồi dưỡng nâng cao bản lĩnh chính trị, kiến thức pháp luật, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng tác nghiệp hiện đại cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên. Đẩy mạnh đào tạo nhân lực chất lượng cao về công nghệ thông tin, đồ họa, dữ liệu số; thu hút chuyên gia vào các cơ quan báo chí lớn. Cùng với đó, chủ động quán triệt phương châm phát triển tòa soạn hội tụ, sản xuất nội dung đa nền tảng, hiện đại hóa quy trình tác nghiệp. Tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, thuật toán phân tích hành vi người dùng để nâng cao chất lượng và hiệu quả truyền thông. Chú trọng xây dựng kho dữ liệu báo chí thống nhất; thúc đẩy hợp tác trong đầu tư hạ tầng công nghệ; tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi mô hình báo chí hiện đại.

Các cơ quan báo chí cần đặt yêu cầu chính trị lên hàng đầu, kiên định tôn chỉ của báo chí cách mạng; chủ động định hướng dư luận trước những vấn đề phức tạp, nhạy cảm kết hợp đẩy mạnh tuyên truyền gương người tốt, việc tốt, lan tỏa giá trị đẹp trong xã hội. Ngoài ra, cần chủ động triển khai các mô hình kinh doanh mới như thu phí nội dung, dịch vụ dữ liệu, hợp tác phát triển nền tảng công nghệ. Tăng cường tự chủ tài chính đi đôi với giữ vững định hướng chính trị; bảo đảm hài hòa giữa nhiệm vụ tuyên truyền và phát triển kinh tế. Đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục kỹ năng số, nâng cao nhận thức của người dân về kiểm chứng thông tin, phòng, chống tin giả. Xây dựng hệ giá trị văn hóa lành mạnh trên không gian mạng; phát huy vai trò của gia đình, nhà trường, xã hội trong định hướng hành vi văn hóa số...

Chủ trương “Xây dựng nền báo chí, xuất bản, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại. Tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên nền tảng số” trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng là sự kế thừa và phát triển toàn diện quan điểm của Đảng ta về công tác báo chí, xuất bản, truyền thông trong thời kỳ mới. Với quyết tâm chính trị cao, cùng sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành và nỗ lực đổi mới sáng tạo của đội ngũ những người làm báo, xuất bản, truyền thông, tin tưởng rằng nền báo chí cách mạng Việt Nam sẽ không ngừng lớn mạnh; giữ vững vai trò xung kích, tiếp tục là động lực quan trọng góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng đất nước phồn vinh, văn minh, giàu đẹp.