Bạo lực vẫn tiếp diễn tại dải Ga-da
Tiến trình hòa bình Trung Đông - cứ mỗi lần hy vọng được nhen lên thì sự thất vọng lớn cũng lại ập xuống. 41 người đã chết trong các vụ đọ súng giữa hai phái Fatah và Hamas trong một tuần qua. Đây là sự kiện đẫm máu nhất kể từ khi Chính phủ đại đoàn kết dân tộc của Pa-le-xtin được thành lập hồi tháng ba. Rốc-két tiếp tục bắn vào lãnh thổ I-xra-en. Ten A-víp điều máy bay ném bom trả đũa. Xem ra, Pa-le-xtin và I-xra-en mãi luẩn quẩn trong vòng bạo lực như một thứ định mệnh.

Vào thời điểm Tổng thống Áp-bát thông qua danh sách nội các gồm các bộ trưởng của Hamas và Fatah do Thủ tướng Ha-ny-ê đệ trình, không ít người khấp khởi nghĩ rằng hòa bình đang tới với người Pa-le-xtin và cả người I-xra-en nữa. Một chính phủ Pa-le-xtin ổn định là điều kiện cần thiết cho việc hóa giải thành công mối quan hệ giữa Pa-le-xtin – I-xra-en. Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau, các tay súng Fatah và Hamas đã lại nã đạn vào nhau. Tình hình căng thẳng đến mức Tổng thống Áp-bát (thuộc Fatah) kêu gọi thực hiện ngay lập tức một kế hoạch an ninh mà theo đó tất cả các lực lượng đối địch đều được đặt dưới một sự chỉ huy chung. Thủ tướng Pa-le-xtin Ha-ny-ê (thuộc Hamas) triệu tập cuộc họp khẩn cấp với lãnh đạo của cả hai bên nhằm chấm dứt cuộc xung đột vũ trang này. Tổng thư ký LHQ Ban Ki-mun cũng ra tuyên bố tỏ ý "hết sức lo ngại" trước tình trạng bạo lực leo thang. Đến cuối ngày 16-5, Hamas thông báo bắt đầu thực thi một cuộc ngừng bắn đơn phương ở Dải Ga-da. Tuy nhiên, các tay súng hai bên vẫn tiếp tục giao tranh trên đường phố tại Ga-da.

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các cuộc đọ súng giữa Fatah và Hamas là do sự xung đột lợi ích giữa hai phái trong hệ thống quyền lực của Pa-le-xtin. Song, sâu xa hơn là sự khác biệt về thái độ chính trị. Trong khi Fatah có thái độ ôn hòa, sẵn sàng thương lượng để giải quyết khúc mắc với I-xra-en thì Hamas lại quá cực đoan, quyết tâm sử dụng vũ lực chống lại Ten A-víp đến cùng. Thậm chí, Hamas còn không chấp nhận sự tồn tại của nhà nước I-xra-en.

Cũng như Fatah, Hamas mong muốn một nhà nước Pa-le-xtin độc lập. Đó là mục tiêu cao cả, đáng trân trọng. Nhưng cách thức phái này tiến hành để đạt được điều đó lại cần phải xem xét. Giành độc lập bằng cách phủ nhận, thậm chí tiêu diệt một nhà nước khác là điều không thể chấp nhận trong thế giới hiện đại. Bên cạnh đó, qua thực tế lịch sử, một điều được nhiều người thừa nhận rằng, cuộc xung đột giữa Pa-le-xtin chỉ có thể giải quyết thông qua con đường đàm phán hòa bình. Bạo lực chỉ đẻ thêm ra bạo lực mà thôi.

Nhận xét một cách khách quan rằng, Hamas không dưới một lần phải chịu trách nhiệm về sự thụt lùi của tiến trình hòa bình Trung Đông. Tháng trước, quan hệ Pa-le-xtin – I-xra-en có dấu hiệu cải thiện tích cực khi Tổng thống Pa-le-xtin Áp-bát và Thủ tướng I-xra-en Ôn-mớt đồng ý gặp nhau trao đổi chính trị định kỳ. Nhưng không lâu sau, Hamas đã dội ngay một gáo nước lạnh. Trước kế hoạch chi tiết nhằm làm dịu bớt căng thẳng giữa I-xra-en và Pa-le-xtin do Mỹ đưa ra, Hamas đã phản đối quyết liệt. Theo kế hoạch, tuyến xe buýt nối Dải Ga-da với Bờ Tây, hai phần lãnh thổ của người Pa-le-xtin bị ngăn cách bởi lãnh thổ của I-xra-en, sẽ được mở trước ngày 1-7. Chính quyền Pa-le-xtin phải có giải pháp chấm dứt việc quân du kích bắn rốc-két vào lãnh thổ I-xra-en trước ngày 21-6. Các lực lượng an ninh Pa-le-xtin sẽ được đặt dưới quyền chỉ huy của Tổng thống Áp-bát trước ngày 15-6. Phía bên kia, I-xra-en có nhiệm vụ tháo bỏ các trạm kiểm soát dọc đường tại Bờ Tây vào đầu và giữa tháng 6 cũng như cung cấp súng ống, đạn dược và trang thiết bị cho lực lượng an ninh Pa-le-xtin nằm dưới quyền ông Áp-bát. Tiếp sau đó, I-xra-en và Pa-le-xtin sẽ mở các văn phòng đại diện ngoại giao tại Bờ Tây. Bình luận về kế hoạch này, Thủ lĩnh tối cao của Hamas K.Ma-san cho rằng đó là một trò hề không hơn không kém. "Chỉ cần tháo bỏ một số chốt kiểm soát là có thể đổi lấy việc người Pa-le-xtin từ bỏ kháng chiến ư? Thật là một trò hề!", ông Ma-san nói. Không chỉ vậy, những ngày qua Hamas liên tục bắn rốc-két vào lãnh thổ I-xra-en.

Chính quan điểm cứng rắn, chuộng bạo lực của Hamas khiến Ten A-víp có cớ để sử dụng vũ lực với Pa-le-xtin. Ngày 16-5, ông E. Ôn-mớt đã thông qua việc áp dụng các biện pháp "nghiêm khắc và cứng rắn", kể cả việc nối lại chủ trương truy sát các phần tử vũ trang Pa-le-xtin tại Dải Ga-da. Thậm chí, Bộ trưởng các vấn đề chiến lược I-xra-en A.Li-ê-bơ-man đã thúc giục ông Ôn-mớt triệu tập một cuộc họp của nội các an ninh để quyết định phát động một chiến dịch quân sự rộng rãi vào Dải Ga-da.

Chưa biết tương lai Trung Đông ra sao nhưng có thể khẳng định, nếu thái độ cực đoan vẫn tồn tại thì bạo lực sẽ tiếp tục là vòng kim cô bóp nghẹt không chỉ người Pa-le-xtin mà còn cả mối quan hệ giữa Pa-le-xtin và I-xra-en.

BẢO TRUNG