Cựu binh Michael White được đưa về Mỹ bằng một máy bay do Chính phủ Thụy Sĩ hỗ trợ. Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Iran, ông Brian Hook đã tới Zurich cùng với một bác sĩ để gặp gỡ cựu binh này. Mẹ của cựu binh Mỹ cũng xác nhận thông tin con trai mình được trả tự do.
Cựu binh Michael White được ra tù hồi giữa tháng 3 và ở khu nhà của Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Iran. Washington đã cắt quan hệ ngoại giao với Tehran từ năm 1979 và hai bên không có cơ quan ngoại giao trên lãnh thổ của nhau. Trong một phát biểu cảm ơn Tổng thống Mỹ Donald Trump và Đại sứ quán Thụy Sĩ, cựu binh này cho biết, ông bị nhiễm SARS-CoV-2 gây đại dịch Covid-19 khi ở trong tù, nhưng đang hồi phục rất tốt.
Michael White đến Iran vào tháng 7-2018. Hồi tháng 1-2019, Chính phủ Iran thông báo ông Michael White đã bị bắt giữ tại thành phố Mashhad của nước này. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, ông này bị Iran bắt giữ từ năm 2018 và phải nhận án tù 13 năm. Michael White bị Iran kết án năm 2019 nhưng không rõ tội danh.
    |
 |
|
Cựu binh Michael White (bên trái) và Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Iran, ông Brian Hook tại sân bay Zurich (Thụy Sĩ). Ảnh: Getty Images. |
Việc trả tự do cho Michael White là kết quả sau nhiều tháng đàm phán giữa Mỹ và Iran. Iran đồng ý trả tự do và cho phép Michael White trở về Mỹ. Đổi lại, Washington cho phép nhà vật lý Majid Taheri được tới Iran để thăm gia đình. Nhà vật lý Majid Taheri mang quốc tịch Mỹ và Iran, bị cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt nhằm vào Tehran. Được biết, trong tuần này, Mỹ cũng đã phóng thích hai công dân Iran. Việc thả người này nằm trong khuôn khổ hợp tác hiếm hoi về trao đổi tù nhân giữa Mỹ và Iran. Hai bên bắt đầu tiến hành hợp tác về việc này vào tháng 12-2019 giữa lúc hai bên đang ở giai đoạn cao trào của căng thẳng sau một loạt bất đồng.
Phản ứng trước động thái của Nhà nước Hồi giáo Iran, ngày 4-6, Tổng thống Donald Trump cảm ơn Iran đã phóng thích Michael White, đồng thời cho rằng hai nước có thể cải thiện quan hệ. Trong dòng Tweet trên mạng xã hội, Tổng thống Mỹ cho biết vừa nói chuyện điện thoại với Michael White khi ông này đang ở Zurich. “Cảm ơn Iran, điều này cho thấy hai bên có thể đạt thỏa thuận”, Tổng thống Donald Trump viết. Ông còn nhấn mạnh tới “thành tích” đã đưa hơn 40 con tin Mỹ bị Iran bắt giữ về nước kể từ khi nhậm chức.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Hogan Gidley cũng bày tỏ hy vọng việc trả tự do cho cựu lính hải quân Michael White sẽ mở đường làm dịu căng thẳng trong quan hệ giữa hai nước.
Việc ông Michael White được trả tự do có thể được coi là một dấu mốc quan trọng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Iran, vốn đang có nhiều rạn nứt liên quan đến vấn đề hạt nhân. Gần đây hai bên gia tăng căng thẳng liên quan tới nỗ lực của Mỹ nhằm gia hạn lệnh cấm vận vũ khí của Liên hợp quốc với Iran sẽ hết hạn vào tháng 10 tới. Hồi cuối tháng trước, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Mỹ sẽ không cho phép Iran mua vũ khí thông thường sau khi lệnh cấm vận vũ khí hết hạn. Thậm chí có tin cho biết Mỹ đã lưu hành một dự thảo nghị quyết của Liên hợp quốc, theo đó sẽ kéo dài vô thời hạn lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran.
Hai bên cũng vừa “khẩu chiến” sau tuyên bố của Tổng thống Donald Trump nói rằng ông đã ra lệnh cho Hải quân Mỹ bắn vào “tàu vũ trang” của Iran quấy nhiễu tàu chiến Mỹ tại vùng Vịnh. Đáp lại, người phát ngôn Các lực lượng vũ trang Iran Abolfazl Shekarchi nói rằng, Tehran sẽ đáp trả tàn khốc nếu tàu Mỹ vi phạm lãnh hải Iran.
Quan hệ song phương trở nên căng thẳng từ khi chính quyền Mỹ của Tổng thống Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Tehran. Nguy cơ xung đột lên đến đỉnh điểm hồi tháng 1 khi Mỹ dùng máy bay không người lái hạ sát tướng đặc nhiệm Iran Qassem Soleimani ở Iraq. Iran sau đó phóng tên lửa đạn đạo nhằm vào các căn cứ có lực lượng Mỹ ở Iraq để trả đũa.
Tuy nhiên, quan hệ Mỹ-Iran gần đây bắt đầu có một số dấu hiệu tích cực. Washington hồi đầu tháng này rút bớt lá chắn phòng không Patriot khỏi Trung Đông, cho rằng mối đe dọa từ Tehran đã giảm bớt.
XUÂN PHONG