67% người Nga bày tỏ tiếc nuối về sự sụp đổ của nhà nước Liên bang Xô viết. Đây là kết quả thăm dò dư luận do Trung tâm nghiên cứu ý kiến dư luận toàn Nga (VTsIOM) thực hiện mới đây, nhân dịp tròn 30 năm ngày tổ chức trưng cầu dân ý về việc duy trì Liên Xô (ngày 17-3-1991). Tờ “Izvestia” của Nga cho biết, kết quả này được công bố tại buổi tọa đàm do Viện giám định nghiên cứu xã hội tổ chức vừa qua.
Tại buổi tọa đàm với chủ đề “Trưng cầu dân ý tháng 3-1991 – Cuộc đảo chính tháng Tám – Hiệp ước Belovezh”, các chuyên gia đã thảo luận những nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô, cũng như bài học ý nghĩa của chúng đối với Liên bang Nga hiện nay.
“Xét về khía cạnh cảm xúc, các số liệu xã hội học đều cho thấy đa số là những nhận xét mang tính tiêu cực như: Thất vọng, luyến tiếc, buồn bã… Chẳng hạn như, 67% người dân Nga nói rằng, họ cảm thấy tiếc vì Liên Xô sụp đổ, và tỷ lệ này không thay đổi kể từ năm 2005 đến nay”, Trưởng bộ phận phân tích chính trị thuộc Trung tâm VTsIOM Mikhail Mamonov cho biết.
Theo kết quả nghiên cứu, nếu cuộc trưng cầu dân ý này diễn ra ngay bây giờ, thì có đến 73% người Nga bỏ phiếu ủng hộ việc duy trì Liên Xô. Ngoài ra, ý tưởng duy trì nhà nước Liên bang Xô viết cũng nhận được sự ủng hộ của phần lớn đại diện thế hệ trẻ.
Đến nay, trong giới nghiên cứu lịch sử và chuyên gia chính trị còn để ngỏ một câu hỏi về việc, liệu có thể tránh được Liên Xô sụp đổ không. Nhiều nhà nghiên cứu công nhận rằng, việc ngăn chặn Nhà nước Liên bang sụp đổ lúc đó là không thể.
“Số phận của Liên Xô đã được định đoạt vào năm 1990, tại đó đã xảy ra mọi quá trình quan trọng nhất để dẫn đến các sự kiện năm 1991, và rất khó để có thể tạo ra một bước ngoặt khác”, Phó giáo sư Bộ môn lịch sử thế giới và quan hệ quốc tế Đại học Tổng hợp Quốc gia Irkutsk Sergey Shmidt cho biết.
Tháng 9-2020, bất chấp dư luận cáo buộc ông là kẻ phản bội, là một trong những tác nhân quan trọng khiến Liên Xô sụp đổ, Tổng thống đầu tiên và duy nhất của Liên Xô Mikhail Gorbachev tuyên bố rằng, thế giới sẽ công bằng hơn, an toàn hơn và ổn định hơn, nếu Liên Xô không chấm dứt sự tồn tại của mình. Ông nhấn mạnh, chính bản thân ông không muốn nhà nước Liên Xô tan rã, nhưng những kẻ cấp tiến và ly khai sau cuộc chính biến bất thành năm 1991 vẫn hoàn thành việc kết liễu Liên bang Xô viết, mà không cần quan tâm đến hậu quả ra sao.
Năm 2018, Tổng thống Nga Vladimir Putin, khi trả lời câu hỏi sự kiện lịch sử nào ông muốn ngăn chặn xảy ra, đã nói rằng, đó là “sự tan rã của Liên Xô”. Những lời này được nhà lãnh đạo Nga chia sẻ tại Diễn đàn truyền thông của “Mặt trận nhân dân toàn Nga”.
QUỐC KHÁNH (theo Izvestia)