Nhiều nước trên thế giới đã và đang bắt đầu áp dụng triệt để các biện pháp nhằm cấm việc sử dụng các loại túi nilon, chai, vỏ hộp bằng nhựa trong đời sống hằng ngày. Cửa hàng, siêu thị tại các nước phát triển chuyển từ sử dụng túi nilon sang loại túi đựng thân thiện với môi trường như túi vải, giấy…

Nỗi lo rác thải

Tại cuộc bỏ phiếu ngày 27-3 vừa qua, các nhà lập pháp Liên minh châu Âu (EU) đã ban hành lệnh cấm mới, theo đó các sản phẩm nhựa dùng một lần như đĩa, dao, ống hút, thìa… sẽ bị cấm tiêu thụ trên toàn bộ thị trường chung châu Âu vào năm 2021. Quy định mới này hoàn toàn phù hợp với tình hình thực tế tại các nước EU nói riêng và trên toàn thế giới nói chung khi hiện nay lượng rác thải nhựa và ô nhiễm do rác thải nhựa đang trở thành một vấn đề toàn cầu.

leftcenterrightdel
Sản phẩm AnEco được sản xuất tại một nhà máy của Tập đoàn An Phát Holdings. Ảnh: PHƯƠNG LINH.

Theo báo cáo của Liên hợp quốc (LHQ), năm 2015, lượng rác thải sinh hoạt trên thế giới tăng tới 27,1 triệu tấn/năm và mỗi năm tăng khoảng 5%, dự đoán có thể đạt tới 54 triệu tấn vào năm 2030. Với sự đô thị hóa ngày càng nhanh, tới năm 2025 trung bình mỗi người dân đô thị thải ra 1,6kg rác/ngày. Thành phần rác thải nhựa trong rác thải sinh hoạt ngày càng gia tăng và trở thành thách thức toàn cầu. Các nhà khoa học dự báo, trong khoảng 10 năm tới, lượng rác thải nhựa ra biển sẽ tăng gấp đôi và nếu con người không hành động, vào năm 2050 các đại dương sẽ chứa nhiều rác thải nhựa hơn các loại cá.

Cũng theo báo cáo của LHQ, Việt Nam xếp thứ 17/109 quốc gia có mức độ ô nhiễm rác nhựa lớn trên thế giới. Tại Việt Nam, mức tiêu thụ nhựa bình quân của mỗi người tăng từ 3,8kg/người/năm 1990 lên 41kg/người/năm 2015. Rác thải nhựa chiếm 13-16% trong rác thải sinh hoạt. Lượng rác thải nhựa ngày càng tăng, nhưng phần lớn chưa được thu gom và xử lý đúng quy định, một lượng lớn bị thải ra các dòng sông và dần đi ra biển.

Xu hướng tất yếu là sử dụng sản phẩm “xanh”

Trước thực trạng trên, tái chế, xử lý rác thải và sử dụng các sản phẩm “xanh” thân thiện với môi trường là nhiệm vụ cấp bách đối với từng quốc gia, trong đó Thụy Điển là một trong những quốc gia đi đầu trên thế giới về lĩnh vực này. Tờ Independent cho biết, kể từ năm 2011, chưa đến 1% rác thải từ hộ gia đình của Thụy Điển được chuyển đến bãi đổ rác. Điều đáng chú ý là dù đã tái chế 99% lượng rác thải, các nhà máy tái chế của Thụy Điển vẫn không đủ nguồn nguyên liệu và hằng năm phải nhập khẩu hàng trăm nghìn tấn rác từ nước ngoài để tái chế.  Trong khi đó, một số nước đã đầu tư thực hiện dự án tận dụng và biến rác thải thành điện năng và vật liệu xây dựng.

Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên (IUCN) cũng làm việc với các chuyên gia phát triển máy tính đo lường và tính toán tuổi đời các loại bao bì, dụng cụ bằng nhựa để giúp các doanh nghiệp sản xuất ra các loại bao bì, dụng cụ phù hợp, giảm tối đa ô nhiễm và tác động đối với môi trường. Thông qua dự án “Rừng ngập mặn cho tương lai”, một chương trình chung của IUCN và Chương trình Phát triển LHQ (UNDP), hàng chục quốc gia và cộng đồng đã bắt đầu phân loại, ủ phân và tái chế phế liệu cũng như chất thải.

Tại Việt Nam, hiện có một số doanh nghiệp đã đầu tư công nghệ sản xuất các loại túi thân thiện với môi trường, như: Túi giấy, túi vải sử dụng nhiều lần, túi nilon tự phân hủy, túi dệt từ sợi nilon sử dụng nhiều lần… của Tập đoàn An Phát Holdings (APH), Envi Green, Công ty TNHH Phúc Lê Gia, Công ty Cổ phần bao bì Vafaco, Công ty Cổ phần Văn hóa Tân Bình (ALTA), Công ty TNHH nhựa Tiến Thành...

Theo ông Đinh Xuân Cường, Tổng giám đốc APH, nhu cầu sử dụng túi nilon tự hủy trên thế giới những năm gần đây ngày một tăng cao. Nắm bắt được xu thế trên, cuối năm 2018, công ty đã nghiên cứu cho ra đời sản phẩm AnEco, là sản phẩm vi sinh phân hủy hoàn toàn (compostable) đầu tiên tại Việt Nam và do chính doanh nghiệp trong nước sản xuất. “Sản phẩm vi sinh sẽ dễ dàng bị phân hủy hoàn toàn thành CO2, nước và phân mùn hữu cơ trong vòng 6 tháng đến một năm với các điều kiện chôn lấp tự nhiên hoặc ủ công nghiệp, không sản sinh ra vi nhựa ảnh hưởng tới sức khỏe con người và môi trường sống”, ông Đinh Xuân Cường khẳng định. Sau khi được phủ rộng trên hệ thống siêu thị toàn quốc, APH cho ra đời các sản phẩm mới của AnEco, như: Bộ dao, thìa, dĩa vi sinh tự hủy, găng tay vi sinh tự hủy, cốc giấy vi sinh tự hủy, ống hút vi sinh tự hủy, dự kiến từ nay đến tháng 5-2019 sẽ phủ tới hệ thống siêu thị trong nước. “Với Việt Nam, xu hướng dùng bao bì, túi tự hủy, thân thiện môi trường thay thế túi nilon sẽ là tất yếu”, ông Cường nói.

Tuy nhiên, để cuộc chiến chống lại rác thải thành công, điều quan trọng nhất là phải thay đổi hoàn toàn nhận thức và thói quen của người tiêu dùng. Một khi người tiêu dùng đã nhận thức được ý nghĩa và sự quan trọng của việc dùng các sản phẩm xanh thì không chỉ sản phẩm túi nilon mà tất cả sản phẩm thân thiện với môi trường khác như đồ ăn, nước uống, may mặc… đều có cơ hội phát triển và đến lúc đó, khách hàng lại là người có lợi nhất bởi sức khỏe của họ được đảm bảo.

BÌNH NGUYÊN