Ngày 23-7, AFP dẫn lời Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif nhấn mạnh, Iran “mong muốn một mối quan hệ bình thường dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau”. “Mọi người đều hiểu rằng bắt đầu một cuộc xung đột có thể dễ dàng nhưng kết thúc nó là điều không thể”, nhà ngoại giao Iran nêu rõ. Theo Reuters, Đại sứ quán Iran tại Ấn Độ cho biết tất cả thành viên thủy thủ đoàn trên tàu Stena Impero, trong đó có các công dân Ấn Độ, hiện đều khỏe mạnh và vẫn ở trên tàu này. Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif tuyên bố Tehran có hành động đối với tàu Stena Impero là nhằm thực thi luật pháp quốc tế chứ không phải để đáp trả việc Anh bắt giữ tàu Grace 1 của Iran ngoài khơi vùng lãnh thổ Gibraltar do tình nghi vi phạm các lệnh trừng phạt Syria cách đây gần 3 tuần. Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif nhấn mạnh những cáo buộc của Anh cho rằng tàu Grace 1 “chở dầu tới Syria, vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu” là vô văn cứ. Theo Ngoại trưởng Iran, những gì giới chức Anh và Gibraltar tiến hành ở ngoài khơi Gibraltar là hành động “vi phạm luật pháp quốc tế”.
Trước đó, phát ngôn viên Chính phủ Iran Ali Rabiei khẳng định việc bắt giữ tàu Stena Impero là “cách xử lý hợp pháp của Iran”. Tehran cho rằng tàu Stena Impero đã tắt thiết bị liên lạc sau khi va chạm với một tàu cá của Iran và bị bắt giữ vì không phản hồi tín hiệu cầu cứu của tàu cá này. Ông Ali Rabiei cũng nhắn nhủ đến các quốc gia khác kêu gọi Iran trả tự do cho con tàu trên rằng “chúng tôi cũng đề nghị họ yêu cầu Anh làm điều tương tự”, ám chỉ vụ nhà chức trách Anh bắt giữ tàu Grace 1. Hãng thông tấn IRNA dẫn lời Chuẩn tướng Ramezan Sharif, người phát ngôn của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cho biết thêm rằng, tại thời điểm bị lực lượng này bắt giữ, tàu chở dầu Stena Impero của Anh đang được một tàu chiến của Anh hộ tống. Chuẩn tướng Ramezan Sharif cáo buộc tàu Stena Impero khi đó đang tìm cách xâm nhập eo biển Hormuz bất chấp các quy định hàng hải, đồng thời cho rằng có nguy cơ xảy ra va chạm với tàu khác do tàu chở dầu này đi “sai hướng”.
Trong khi đó, trong thư gửi Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc Gustavo Meza-Cuadra, Đại biện lâm thời Anh tại Liên hợp quốc Jonathan Allen tuyên bố việc Iran bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero là “sự can thiệp bất hợp pháp”. Quan chức ngoại giao London khẳng định giới chức Anh “không tìm cách đối đầu với Iran”, nhưng “không chấp nhận” việc đe dọa tàu thuyền kinh doanh hợp pháp đi qua các hành lang trung chuyển được quốc tế thừa nhận. Ông cũng kêu gọi Iran trả tự do cho tàu chở dầu Stena Impero trong khi tiếp tục các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết tình hình.
Trong bối cảnh đó, theo tờ The Guardian, phát biểu trước Quốc hội, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho biết London sẽ tìm cách thiết lập một lực lượng bảo vệ hàng hải do châu Âu dẫn đầu nhằm bảo đảm sự đi lại an toàn của cả thủy thủ đoàn và hàng hóa qua eo biển Hormuz. Ông Jeremy Hunt nhấn mạnh, Anh không muốn tham gia vào chiến dịch “gây sức ép tối đa” của Mỹ nhằm vào Iran vì London vẫn là một bên ủng hộ thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 giữa Tehran và Nhóm P5+1 (gồm Anh, Nga, Pháp, Mỹ, Trung Quốc và Đức). Theo Ngoại trưởng Jeremy Hunt, Chính phủ Anh đã yêu cầu toàn bộ tàu treo cờ nước này thông báo ý định đi qua eo biển Hormuz “để chúng tôi có biện pháp bảo vệ tốt nhất có thể”.
HOÀNG VŨ