Tại cuộc họp của các bộ trưởng nông nghiệp EU ở Brussels (Bỉ) ngày 15-4, các nước thành viên EU đã bỏ phiếu với tỷ lệ đa số thông qua đề xuất tiến hành đàm phán thương mại với Mỹ do Ủy ban châu Âu (EC) khởi xướng. Theo đó, các nước EU thống nhất hai sứ mệnh trong cuộc đối thoại sắp tới với Mỹ, đó là giảm thuế nhập khẩu hàng công nghiệp và nới lỏng những quy định cho phép các công ty tại hai bên đáp ứng tiêu chuẩn của Mỹ hoặc EU.
Tuy nhiên, đề xuất trên đã không nhận được sự ủng hộ tuyệt đối do Pháp đã bỏ phiếu chống và Bỉ bỏ phiếu trắng. Theo Reuters, Pháp phản đối EU đàm phán với Mỹ do những đe dọa thương mại liên tiếp từ Washington và việc Mỹ rút khỏi Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, sự phản đối của Pháp không cản trở EU khởi động đàm phán với Mỹ vì đa số thành viên EU ủng hộ việc này.
Mỹ hiện là đối tác nhập khẩu chính hàng công nghiệp của EU và là nhà xuất khẩu lớn thứ hai vào thị trường EU. Theo thống kê, tổng kim ngạch thương mại hai chiều EU-Mỹ đạt 633 tỷ euro (khoảng 722 tỷ USD) năm 2017, trong đó 598 tỷ euro là hàng công nghiệp. EU và Mỹ áp mức thuế thấp đối với các hàng hóa này của nhau, cụ thể lần lượt là 4,2% và 3,1% với hàng hóa phi nông nghiệp.
Quan hệ EU và Mỹ trở nên căng thẳng trong năm 2018 sau khi Tổng thống Donald Trump áp thuế đối với các sản phẩm thép, nhôm nhập khẩu từ EU và một số đối tác. EU đã đáp trả thông qua quyết định áp thuế đối với lượng hàng hóa nhập khẩu có trị giá hơn 3 tỷ USD từ Mỹ, như rượu, quần bò và xe motor Harley Davidson. Sau đó, Tổng thống Donald Trump đe dọa áp thuế 25% đối với xe ô tô nhập khẩu từ các nước châu Âu, động thái được cho là sẽ gây ra một cuộc chiến tranh thương mại giữa hai bên.
Đến tháng 7-2018, EU và Mỹ đã nhất trí ngừng leo thang căng thẳng thương mại sau khi Tổng thống Donald Trump quyết định không áp thuế đối với ô tô nhập khẩu của EU. Hai bên đã thảo luận về điều khoản mới bao gồm hàng hóa công nghiệp cùng với các khía cạnh khác của thương mại EU-Mỹ.
Tuy nhiên, căng thẳng giữa hai bờ Đại Tây Dương lại gia tăng khi Tổng thống Donald Trump ngày 9-4 tuyên bố Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã phát hiện việc EU trợ cấp cho tập đoàn sản xuất máy bay Airbus, gây bất lợi cho Mỹ. Do đó, Mỹ sẽ áp thuế đối với các sản phẩm nhập khẩu từ EU có tổng trị giá 11 tỷ USD. Tuy nhiên, thời gian áp thuế chính thức không được công bố.
Tuyên bố trên của Tổng thống Donald Trump đưa ra chỉ một ngày sau khi Văn phòng Thương mại Mỹ (USTR) công bố một danh sách hàng hóa của EU bị đánh thuế bổ sung. Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer khẳng định, mục tiêu của Mỹ là đạt được một thỏa thuận với EU nhằm chấm dứt toàn bộ trợ cấp trái quy định của WTO cho máy bay dân dụng cỡ lớn. Người đứng đầu USTR khẳng định, Mỹ sẽ gỡ bỏ các mức thuế bổ sung khi EU chấm dứt những trợ cấp này. Trong khi đó, một quan chức EU cho biết liên minh này cũng đã bắt đầu chuẩn bị các biện pháp đáp trả.
Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Donald Trump, EU đã lập tức phản pháo khi cho rằng các số liệu đã bị phía Mỹ "thổi phồng quá lố", và "chỉ dựa trên các ước tính nội bộ của Mỹ, không được WTO công nhận". Nguồn tin ngoại giao châu Âu cho biết, EC đã có danh sách các mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ trị giá khoảng 22,6 tỷ USD có thể bị áp thuế và dự kiến công bố danh sách này vào ngày mai (17-4). Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire thừa nhận rằng, những "đòn ăn miếng trả miếng" này đều tác động xấu đến sự tăng trưởng và thịnh vượng cho Mỹ và EU.
BÌNH NGUYÊN