Tổng thống Bolivia Morales sau gần 14 năm cầm quyền đã quyết định từ chức ngay sau khi người đứng đầu lực lượng vũ trang và tổng chỉ huy cảnh sát Bolivia đều đề nghị ông từ chức. Thông điệp từ chức của Tổng thống Morales được phát đi từ vùng miền Trung Cochabamba, nơi được coi là cái nôi của lực lượng ủng hộ chính phủ.
Tổng thống Morales trước đó đã chấp nhận tổ chức lại cuộc tổng tuyển cử nhằm tìm kiếm hòa bình cho đất nước và theo đề xuất sau kết quả thanh tra kết quả bầu cử của Tổ chức các nước Nam Mỹ (OAS). Tuy nhiên, nỗ lực này của ông Morales không cứu vãn được tình hình vì ngay sau đó, hàng loạt các quan chức cấp cao nước này đã đồng loạt từ chức, gồm: Bộ trưởng Khai thác Mỏ, Bộ trưởng Khí đốt, Chủ tịch Hạ viện và Thứ trưởng Ngoại giao, do sức ép gia tăng từ các hoạt động biểu tình của phe đối lập kêu gọi Tổng thống Morales phải từ chức.
Cùng ngày, sau khi tuyên bố từ chức, Tổng thống Morales khẳng định không chạy trốn và sẽ tiếp tục cuộc đấu tranh cùng với nhân dân Bolivia để giữ lại những thành quả mà chính phủ của ông đã tạo dựng được trong hơn một thập kỷ qua. Phát biểu tại họp báo, ông Morales tuyên bố mình là nạn nhân của một cuộc đảo chính và ông buộc phải từ chức để tránh một cuộc đổ máu không cần thiết và vì sự bình yên của đất nước. Ông Morales khẳng định chính phủ của mình đã để lại một đất nước với nhiều tiến bộ xã hội, tăng trưởng kinh tế ổn định, một đất nước Bolivia tự do và có tương lai tươi sáng.
Phó tổng thống Alvaro Garcia Linera, người cũng tuyên bố từ chức, tố cáo phe đối lập đã “đánh cắp những lá phiếu ủng hộ Tổng thống Morales” với cuộc đảo chính vừa diễn ra, song cam kết sẽ tiếp tục cuộc đấu tranh để quay trở lại vì một tương lai tốt đẹp của đất nước.
Trong suốt những tuần qua kể sau cuộc bầu cử ngày 20-10, Bolivia rơi vào căng thẳng do các cuộc biểu tình bạo lực được phát động bởi phe đối lập với cáo buộc gian lận bầu cử. Các cuộc biểu tình bạo động liên tục của phe đối lập trong những tuần qua ở Bolivia khiến ít nhất 3 người thiệt mạng và hơn 400 người bị thương.
Một phái đoàn của Tổ chức các quốc gia châu Mỹ (OAS) đã tham gia vào tiến trình kiểm tra kết quả bầu cử và đã có thông báo cho rằng có “nhiều sự bất thường” trong quá trình nạp kết quả cuộc bầu cử vào hệ thống. Cơ quan này cho rằng không thể xác định kết quả bỏ phiếu và nghi ngờ chiến thắng của tổng thống đương nhiệm Morales, đồng thời khuyến cáo hủy bỏ kết quả cuộc bầu cử để tiến hành bầu cử lại khi hội tụ đầy đủ các điều kiện, trong đó có việc thành lập một cơ quan bầu cử mới.
Viện Công tố Bolivia cũng thông báo sẽ tiến hành xét xử các thành viên của Tòa án Bầu cử Tối cao Bolivia (TSE) vì những “hành vi bất thường” trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua. Văn phòng công tố nêu rõ, những bất thường “rất nghiêm trọng” do phái đoàn thanh tra của OAS phát giác có thể dẫn đến sai phạm hình sự và bầu cử liên quan đến việc kiểm phiếu kết quả bầu cử chính thức.
Ngay sau khi thông báo trên được đưa ra, nhiều nước Mỹ Latinh bày tỏ sự ủng hộ đối với nhà lãnh đạo Morales. Cuba ngày 10-11 chỉ trích mạnh mẽ việc Tổng thống Morales cùng ngày phải tuyên bố từ chức mà theo La Habana là một cuộc “đảo chính”. Trên trang Twitter cá nhân, Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez cho biết, Cuba “bày tỏ tình đoàn kết với người tổng thống anh em Evo Morales”, khẳng định ông là “một nhân vật chính và là một biểu tượng cho quyền của người dân bản địa ở châu Mỹ”.
Chính phủ của Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega cùng ngày ra thông cáo lên án mạnh mẽ cái gọi là “cuộc đảo chính” tại Bolivia. Thông cáo của chính phủ nước này bày tỏ sự phản đối các hành động “phát-xít” phớt lờ hiến pháp, luật pháp và các cơ quan đang điều hành quốc gia này.
Trong khi đó, Chính phủ Colombia kêu gọi triệu tập một cuộc họp khẩn của Hội đồng thường trực OAS nhằm hỗ trợ tìm kiếm giải pháp về tình hình Bolivia, sau khi Tổng thống Evo Morales tuyên bố từ chức. Colombia mời đại diện của các tổ chức nhà nước thuộc nhiều đảng chính trị, xã hội khác cùng hợp tác nhằm giúp La Paz bảo đảm quá trình chuyển giao chính phủ một cách hòa bình, tuân thủ nghiêm các quy định của hiến pháp, hệ thống pháp luật của Bolivia với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế.
Chỉ ít giờ sau khi Tổng thống Morales từ chức, đại diện đại sứ quán các nước Venezuela, Cuba và Mexico ngày 10-11 đã thông báo về loạt vụ tấn công của các nhóm đối tượng nhằm vào trụ sở của những cơ quan ngoại giao này tại thủ đô La Paz, Bolivia. Đại sứ quán Cuba tại Bolivia cho biết một số biểu ngữ có nội dung bạo lực và đe dọa đã được đặt trước hàng rào của cơ quan đại diện ngoại giao này ở thủ đô La Paz.
Trước tình hình căng thẳng tại Bolivia, Tổng Thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) Antonio Guterres bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây tại quốc gia Nam Mỹ này. Người phát ngôn của TTK LHQ, ông Stephane Dujarric kêu gọi các bên liên quan tránh hành động bạo lực, gây căng thẳng và kiềm chế hết mức. Tuyên bố nhấn mạnh các bên cần tuân thủ luật pháp, đặc biệt là các nguyên tắc về quyền con người. Ông Guterres đồng thời kêu gọi nỗ lực hướng tới một giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng hiện nay, cũng như bảo đảm sự minh bạch và đáng tin cậy cho các cuộc bầu cử sắp tới.
XUÂN PHONG