Gần đây, bà Maria Elena Hernandez, sống tại thành phố Los Angeles (bang California) mới lấy ra một hộp tài liệu được đặt ngay ngắn trong tủ quần áo của mình. Trong hơn một thập kỷ qua, người phụ nữ 55 tuổi này đã coi chiếc hộp vuông vắn đó là “két sắt thứ hai”, dùng để lưu lại các tờ khai thuế, hợp đồng thuê nhà và rất nhiều giấy tờ quan trọng khác nhằm chứng minh những năm cư trú lâu dài của gia đình mình ở Mỹ. Giải thích lý do “mở két”, bà Hernandez chia sẻ đã biết tới một chính sách cải cách nhập cư mà Đảng Dân chủ vừa đề xuất.

“Chúng tôi đã, đang và sẽ vẫn chờ đợi đến ngày có thể nộp đơn xin định cư hợp pháp. Trong hộp này chứa tất cả những gì mà chúng tôi cần”, tờ New York Times dẫn lời bà Hernandez, một người nhập cư không có giấy tờ từ Mexico đến Mỹ cùng 3 người con nhỏ vào năm 2000.

leftcenterrightdel
Người biểu tình phản đối chính sách nhập cư cứng rắn của Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AP

Theo đó, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã công bố một dự luật nhập cư sâu rộng, qua đó mở đường cho khoảng 11 triệu người nhập cư không giấy tờ có thể trở thành công dân Mỹ. Phần lớn trong số họ đến từ Mexico và các nước Trung Mỹ, đã nhập cảnh vào Mỹ từ nhiều năm, có nhà cửa, công việc, đồng thời có con, cháu được sinh ra trên đất Mỹ. Nếu được thông qua, dự luật sẽ đánh dấu đợt cải cách lớn nhất của hệ thống nhập cư Mỹ kể từ năm 1986.

Có tên gọi là Đạo luật quốc tịch Mỹ năm 2021, quy chế này sẽ tạo ra lộ trình 8 năm, thay vì 13 năm như trước đây, để trở thành công dân Mỹ cho hàng triệu người nhập cư đã ở nước này, cũng như tạo điều kiện nhanh hơn cho những người nhập cư không giấy tờ đến Mỹ từ khi còn nhỏ, những lao động nông nghiệp hoặc những người thuộc diện được bảo vệ tạm thời (TPS)... Để đủ điều kiện, những người nhập cư phải sống ở Mỹ trước ngày 1-1-2021.

Ngoài ra, dự luật sẽ loại bỏ một số thuật ngữ khỏi luật nhập cư hiện hành, tăng số lượng thị thực được cấp hằng năm, thúc đẩy đầu tư vào biên giới Mỹ-Mexico và khu vực Trung Mỹ để giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của vấn đề di cư, thiết lập quá trình giải quyết tị nạn ở Trung Mỹ, đồng thời tăng cường cơ sở hạ tầng ở biên giới và đẩy mạnh kiểm tra tại các điểm nhập cảnh.

Có thể nói, chủ trương cải cách nhập cư của Tổng thống Joe Biden hoàn toàn đảo ngược so với chính sách của người tiền nhiệm thuộc Đảng Cộng hòa Donald Trump. Trong suốt 4 năm ở Nhà Trắng, ông Donald Trump luôn tìm cách ngăn chặn người nhập cư trái phép, giảm số người nhập cư bất hợp pháp và trục xuất những người nhập cư không có giấy tờ dù họ đã sinh sống, làm việc tại Mỹ trong nhiều năm. Khi tranh cử, ông Joe Biden thường nhấn mạnh rằng cải cách nhập cư là một ưu tiên hàng đầu của mình. Vì vậy, ngay sau lễ nhậm chức, tân Tổng thống Mỹ đã ký một số sắc lệnh rút lại những hạn chế về chính sách nhập cư của ông Donald Trump.

Dự luật cải cách nhập cư lần này của Đảng Dân chủ không chỉ thay đổi cách tiếp cận mới của chính quyền Washington về mặt chiến lược, mà còn liên quan mật thiết tới yếu tố chính trị. Có thực tế là dù áp dụng rất nhiều biện pháp cứng rắn về vấn đề nhập cư, ông Donald Trump vẫn thu hút một số lượng cử tri gốc Mỹ Latin tăng đột biến trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020. Sự ủng hộ của cử tri gốc Mỹ Latin dành cho Đảng Cộng hòa không phải hiện tượng mới. Theo trung tâm nghiên cứu độc lập Pew, cố thượng nghị sĩ John McCain từng nhận được 42% phiếu bầu của cử tri gốc Mỹ Latin trong cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2008. Do đó, nếu Quốc hội Mỹ vẫn không sớm cải cách nhập cư thì vấn đề này chắc chắn sẽ trở thành thách thức đối với Đảng Dân chủ trong các cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2022 và trong những năm tiếp theo.

Quy chế cư trú hợp pháp của hàng triệu người nhập cư vào Mỹ là vấn đề trầm kha trong nhiều thập niên qua. Dự luật trên là bước đi quan trọng đầu tiên nhằm theo đuổi chính sách nhập cư mới của Đảng Dân chủ, đồng thời được xem là cơ hội cho những người nhập cư không có giấy tờ sớm bước ra khỏi “bóng tối”.

KHÁNH NGÂN