Lời kêu gọi từ Christchurch

Chiến dịch được phát động sau hai tháng kể từ khi trên mạng xã hội (MXH) Facebook lan truyền một video phát trực tiếp do chính kẻ khủng bố thực hiện về cuộc tấn công kinh hoàng vào một nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch, New Zealand, xảy ra hôm 15-3. Được biết, phải mất gần 6 tuần sau vụ thảm sát cướp đi sinh mạng của 51 người, các trang MXH mới gỡ bỏ được hết các đoạn video đẫm máu.

Theo các nhà điều tra, vụ xả súng ở Christchurch đã được lên kế hoạch để truyền bá trên mạng. Facebook được những kẻ thủ ác sử dụng như một nền tảng trực tiếp để làm công cụ lan truyền video bạo lực đó. MXH lớn nhất thế giới đã phải rất nỗ lực để xóa 1,5 triệu video như vậy sau khi hứng chịu búa rìu dư luận vì đã không ngăn chặn kịp thời hành vi phát tán reo rắc thù hận với tốc độ chóng mặt này. Trong 24 giờ đầu tiên sau khi xảy ra thảm kịch, cứ mỗi giây, video đó lại được đưa trở lại lên YouTube. 

Nữ Thủ tướng Jacinda Ardern cho biết, nhiều người không hề tìm kiếm video về vụ tấn công ở Christchurch, nhưng đã vô tình nhìn thấy vì “sự lan truyền nhanh chóng của nó quá cực đoan”. Chính bản thân bà cũng đã trông thấy các phần của video này khi nó xuất hiện trên trang Facebook của bà chỉ một thời gian ngắn sau khi vụ tấn công xảy ra. 

leftcenterrightdel
Tổng thống Pháp và nữ Thủ tướng New Zealand cùng phát động chiến dịch "Lời kêu gọi từ Christchurch". Ảnh: Getty Images. 

Không xâm phạm các quyền tự do

Theo Thời báo New York, sáng kiến được hai nhà lãnh đạo Pháp và New Zealand thúc đẩy kêu gọi các nước ký vào bản cam kết để thông qua và ban hành các quy định luật pháp cấm lan truyền những tài liệu có nội dung nhạy cảm. Sáng kiến này còn kêu gọi đưa các hướng dẫn để báo chí truyền thống có thể tuyên truyền về các hành động khủng bố mà không phải khuếch trương những thông tin kiểu này.

Tuy nhiên, văn bản cam kết không đưa ra bất kỳ biện pháp hoặc quy định nào mà để tùy từng quốc gia và công ty công nghệ riêng lẻ quyết định cách thức tôn trọng các cam kết tự nguyện của chính mình. 

Văn bản cam kết trên cũng sẽ không đưa ra định nghĩa thế nào là nội dung cực đoan bạo lực. Điều này tùy các công ty riêng lẻ tự đánh giá như thế nào được coi là các tài liệu phản cảm. Tuy nhiên, bản cam kết yêu cầu các công ty công nghệ thực thi những điều khoản dịch vụ của mình, cũng như xem xét lại các thuật toán hướng người sử dụng đến nội dung cực đoan, và phải cam kết chuyển hướng những người đang tìm kiếm tài liệu có nội dung cực đoan.

Bà Ardern khẳng định, chiến dịch “Lời kêu gọi từ Christchurch” không xâm phạm tới các quyền được tự do truy cập internet hay miễn phí sử dụng mạng của người dân ở New Zealand, nhưng sẽ giám sát việc phổ biến và truyền bá các tài liệu khủng bố và cực đoan trực tuyến. 

Cũng theo nữ Thủ tướng New Zealand, đối mặt với tình trạng này, một quốc gia không thể hành động đơn lẻ mà cần phải có phản ứng mang tính toàn cầu. 

Theo Tạp chí Times, các quan chức chính phủ New Zealand đã tới Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ để thảo luận về dự thảo cam kết nói trên nhằm kêu gọi Washington ký vào văn bản này. Tuy nhiên, cho đến nay, Mỹ đã tỏ ra cho thấy sẽ không tham gia vào chiến dịch toàn cầu “Lời kêu gọi từ Christchurch” và ký vào cam kết. Một số nước như: Anh, Canada, Australia, Jordan, Senegal, Indonesia, Na Uy và Ireland đã bày tỏ ý định ký cam kết. 

Facebook vào cuộc...

Cùng thời điểm chiến dịch “Lời kêu gọi từ Christchurch” được phát động, cũng hai tháng sau vụ xả súng ở New Zealand, Facebook đã công bố quy định hạn chế việc sử dụng tính năng phát trực tiếp (Facebook Live) từng được kẻ khủng bố ở Christchurch sử dụng để tán phát đoạn video quay cảnh bắn giết. Theo đó, những người vi phạm các quy tắc sử dụng MXH, nhất là những đối tượng được coi là “tổ chức và cá nhân nguy hiểm”, sẽ không được quyền sử dụng Facebook Live trong một khoảng thời gian nhất định, có thể trong 30 ngày. Chẳng hạn, nếu người dùng đăng một liên kết có hại trên hồ sơ của mình, như nội dung dẫn đến trang web khủng bố, họ cũng sẽ bị cấm phát trực tiếp.

Facebook còn hy vọng sẽ mở rộng những hạn chế này sang các phần khác của nền tảng MXH trong tương lai. Cụ thể MXH này có kế hoạch ngăn chặn những người dùng vi phạm “tiêu chuẩn cộng đồng” của Facebook đặt quảng cáo trên nền tảng của mình. Facebook cũng cho biết họ sẽ hợp tác với các nhà nghiên cứu và trường đại học để cải thiện nền tảng công nghệ phân tích hình ảnh và video.

MAI NGUYÊN