Vật “bất ly thân”

Được coi là một di sản của thời kỳ Chiến tranh Lạnh giữa Moscow và Washington, chiếc vali này là vật “bất ly thân” của các tổng thống Nga trong suốt nhiệm kỳ. Thậm chí, nó sát cánh cùng các tổng thống Nga ngay cả trong những chuyến công du nước ngoài. Sputnik cho biết, một đoạn video giới thiệu về chiếc vali hạt nhân được trình chiếu trên kênh truyền hình Zvezda của Bộ Quốc phòng Nga.

Theo người dẫn chương trình Alexei Yegorov, chiếc vali hạt nhân được một sĩ quan quân đội Nga bảo quản cẩn thận và người này luôn tháp tùng Tổng thống Nga cả ngày lẫn đêm. “Tôi muốn lưu ý cho mọi người rằng nút “phóng” thực chất có màu trắng… Một trong những thành phần quan trọng của chiếc vali này là một tấm thẻ được mã hóa cá nhân và là một trong những chiếc chìa khóa dùng để kích hoạt”, Sputnik dẫn lời người dẫn chương trình Alexei Yegorov.

leftcenterrightdel
Chiếc vali hạt nhân Cheget được giới thiệu trên kênh truyền hình Zvezda. Ảnh: Daily Mail. 

Mặc dù chiếc vali hạt nhân được giới thiệu trước công chúng là một mẫu cũ với “tuổi đời” vài thập niên, song theo ông Alexei Yegorov, đây là lần đầu tiên một thiết bị như vậy được phép công bố trên truyền hình trong tình trạng mở. Người dẫn chương trình của kênh Zvezda cho biết các chi tiết nhạy cảm khác về cơ chế hoạt động của chiếc vali sẽ không được công bố.

Phương án B

Theo tờ Daily Mail, khác với ở Mỹ khi tổng thống là người duy nhất có quyền tiếp cận và sử dụng “quả bóng hạt nhân”-chiếc vali chứa những công cụ cần thiết để phát động một cuộc tấn công hạt nhân, tại Nga có tổng cộng 3 chiếc vali hạt nhân như vậy. Ngoài một chiếc của Tổng thống Nga, hai chiếc vali còn lại thuộc quyền quản lý của Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga. Chúng cho phép Tổng thống Nga ra lệnh tấn công hạt nhân bằng cách gửi “mã cho phép” tới các lực lượng tên lửa chiến lược. Chúng cũng có thể đưa ra những cảnh báo “sớm” đối với tổng thống, Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga về nguy cơ một cuộc tấn công hạt nhân và cho phép họ tham vấn với nhau.

Tạp chí Foreign Policy cho biết, 3 chiếc vali hạt nhân được biết đến với cái tên là Cheget này bắt đầu được đưa vào trạng thái “trực chiến” từ những năm 80 của thế kỷ trước, trong trường hợp “ngày tận thế” khi xảy ra khủng hoảng hạt nhân, song người có quyền ra quyết định lại không thể ra lệnh phát động tấn công trả đũa ngay lập tức thông qua Cheget, nước Nga cũng đã chuẩn bị sẵn một phương án dự phòng khác. Đó là kích hoạt hệ thống chỉ huy hạt nhân tự động mang tên Perimeter, được Mỹ định danh là “Bàn tay tử thần”, được phát triển trên cơ sở trí tuệ nhân tạo. Perimeter bảo đảm quân đội Nga có thể tung đòn đáp trả hạt nhân ngay cả khi toàn bộ ban lãnh đạo nước này thiệt mạng hoặc khả năng chỉ huy của chính phủ bị gián đoạn.

5 phút căng thẳng

Theo tờ Business Insider, cho đến nay, lần duy nhất chiếc vali hạt nhân của Tổng thống Nga được mở ra và chuẩn bị kích hoạt là vào năm 1995. Mọi việc bắt đầu khi một cơ quan của Na Uy thực hiện kế hoạch phóng một tên lửa đẩy Black Brant từ khu vực Tây Bắc nước này để phục vụ mục đích nghiên cứu khoa học. Tên lửa Black Brant có khả năng bay xa tới 1.500km, đến gần biên giới Nga. Ngay sau khi tên lửa được phóng lên, hệ thống radar cảnh báo sớm của quân đội Nga đã phát hiện và nhầm nó với tên lửa đạn đạo xuyên lục địa phóng từ tàu ngầm Trident của Mỹ. Thông tin ngay lập tức được báo cáo lên giới lãnh đạo Nga.

Căng thẳng nhất là khoảng thời gian kéo dài 5 phút khi hệ thống radar của quân đội Nga “mất dấu” tên lửa Black Brant. Giới lãnh đạo Nga phải đưa ra quyết định liệu rằng có thực hiện đòn tấn công hạt nhân trả đũa hay không trước khi mọi việc trở nên quá muộn. Chiếc vali hạt nhân Cheget lập tức được mang đến tận tay Tổng thống Nga khi đó là Boris Yeltsin nhằm chuẩn bị khởi động một đòn đáp trả hạt nhân. Các chỉ huy tàu ngầm hạt nhân của Nga đã được lệnh sẵn sàng chiến đấu ở mức cao nhất. Tuy nhiên, Tổng thống Boris Yeltsin hoài nghi việc Mỹ đang thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ nhằm vào Nga. May mắn là 5 phút trôi qua, hệ thống radar của quân đội Nga theo dõi lại được đường đi của tên lửa Black Brant và nhận thấy nó đang hướng về phía biển một cách vô hại. Vài tuần sau đó người dân Nga mới được thông báo về sự cố này.

HOÀNG VŨ