CNN cho hay, ngày 8-5, Ngoại trưởng Iran, Mohammad Javad Zarif đã thông báo với đại sứ các nước Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc và Nga về quyết định ngừng thực thi một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015, hay còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Mặc dù vậy, ông Mohammad Javad Zarif khẳng định Tehran sẽ không rút khỏi thỏa thuận này.
Truyền thông Iran cũng trích dẫn bức thư của Tổng thống Hassan Rouhani gửi tới đại sứ của các quốc gia nói trên, trong đó khẳng định Tehran vẫn tham gia thỏa thuận hạt nhân, bất chấp việc Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận này vào năm ngoái.
Trong bài phát biểu được phát sóng trên truyền hình cùng ngày, Tổng thống Hassan Rouhani tuyên bố, Iran sẽ nối lại việc làm giàu urani nếu các cường quốc trên thế giới không giữ đúng cam kết trong khuôn khổ JCPOA. Bên cạnh đó, Tổng thống Hassan Rouhani tuyên bố sau 60 ngày, Iran sẽ "thu hẹp" việc thực hiện các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân và sẽ có hành động đáp trả nhất định nếu vấn đề hạt nhân một lần nữa được đưa ra thảo luận tại Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.
Cũng trong ngày 8-5, phát biểu tại một cuộc họp nội các, ông Hassan Rouhani khẳng định lập trường của Iran sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán hạt nhân, đồng thời nhấn mạnh sự sụp đổ của thỏa thuận hạt nhân năm 2015 là mối hiểm nguy đối với Iran và cả thế giới. Cụ thể, Tổng thống Hassan Rouhani cho biết Iran sẵn sàng thương lượng với Mỹ. Tuy nhiên, điều này chỉ được thực hiện sau khi Washington dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Tehran và thể hiện sự "hối hận" về những hành động của mình. Trong khi đó, Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran (SNSC) tuyên bố các biện pháp nêu trên là cần thiết để "bảo đảm các quyền của Iran và mang lại sự cân bằng".
Trước đó một ngày, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ tìm cách chấm dứt toàn bộ hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran.
Sau khi Iran tuyên bố sẽ “thu hẹp” việc thực hiện các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân 2015, nhiều nước trên thế giới ngay lập tức đã có phản ứng. Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho rằng “không có gì tồi tệ hơn việc Iran rút khỏi thỏa thuận hạt nhân 2015” và khẳng định Pháp, Anh, Đức đang nỗ lực hết sức để có thể duy trì thỏa thuận này bằng cách đưa ra các sáng kiến nhằm hỗ trợ nền kinh tế Iran, bất chấp các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp cảnh báo nếu Iran không tuân thủ các cam kết của mình thì các quốc gia liên quan có thể sẽ thảo luận về việc khởi động một cơ chế trừng phạt mới nhằm vào Tehran.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng thỏa thuận hạt nhân Iran phải được duy trì và đó là trách nhiệm của tất cả các bên liên quan. Trung Quốc cũng khẳng định nước này "cực lực phản đối" các biện pháp trừng phạt đơn phương của Mỹ đối với Iran.
Những động thái nêu trên diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Mỹ và Iran tiếp tục leo thang căng thẳng sau khi Washington cho biết nước này đang triển khai tàu sân bay USS Abraham Lincoln và một phi đội máy bay ném bom chiến lược B-52 Stratofortress tới vùng Vịnh. Theo Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton, việc triển khai này là để sẵn sàng đáp trả một cuộc tấn công nhằm vào những lợi ích của Mỹ tại khu vực này.
ANH VŨ