Theo Reuters, trong một cuộc họp báo, quan chức trên đã hối thúc nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ ngừng sử dụng hệ thống phòng không S-400 của Nga, đồng thời đề xuất giải pháp cơ bản để đưa Ankara quay trở lại chương trình mua tiêm kích tàng hình F-35. “Vẫn có cơ hội cho Thổ Nhĩ Kỳ quay trở lại bàn đàm phán. Họ biết rằng để thực hiện công việc này họ cần phá hủy hoặc trả lại hay bằng cách nào đó từ bỏ hệ thống S-400. Họ (nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ) biết rằng, họ có lựa chọn từ bỏ hệ thống S-400 để chúng ta có thể đạt được tiến triển”, quan chức Mỹ nhấn mạnh.
Quan chức Mỹ cũng cảnh báo Mỹ có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ nếu Ankara từ chối hợp tác. Tuyên bố này được đưa ra khoảng một tuần sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan không đồng ý từ bỏ hệ thống phòng không S-400 mà Ankara đã mua của Nga, cho rằng điều này “không đúng đắn”. Ông Erdogan lưu ý, Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng mua hệ thống Patriot của Mỹ với các điều khoản có lợi, nhưng bác bỏ yêu cầu của Mỹ vì coi đó như sự can thiệp vào vấn đề nội bộ của nước này.
Tuần trước, Tổng thống Erdogan đã có chuyến thăm tới Mỹ và hội đàm với người đồng cấp Donald Trump. Mặc dù Tổng thống D.Trump mô tả cuộc gặp song phương là “tuyệt vời”, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy hai đồng minh NATO này có bước đột phá đáng kể nhằm giải quyết những tranh cãi liên quan đến thương vụ trên. Trong chuyến thăm, Tổng thống D.Trump đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ S-400, đổi lại, Mỹ sẵn sàng bán hệ thống tên lửa Patriot cho Ankara. Tuy nhiên, trên chuyến bay trở về Ankara, Tổng thống Erdogan cho biết ông đã thông báo với người đồng cấp Mỹ rằng Ankara không đồng ý loại khỏi biên chế các hệ thống S-400, đồng thời khẳng định mối quan hệ tốt đẹp giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Nga.
Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ bất hòa xung quanh việc Ankara mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga. Washington cho rằng, hệ thống tên lửa này không tương thích với các hệ thống phòng thủ của NATO và việc Ankara mua hệ thống tên lửa này đe dọa khả năng phòng thủ của liên minh. Trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống D.Trump cho rằng việc đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga là "thách thức rất nghiêm trọng đối với Mỹ”. Tháng 7 vừa qua, Mỹ đã loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình hợp tác phát triển của NATO về máy bay tiêm kích tàng hình F-35 do Mỹ sản xuất.
Trước đó, Tổng thống Erdogan cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tìm cách thay thế F-35 nếu bị Mỹ gạt khỏi chương trình này và quyết không từ bỏ thỏa thuận S-400 với Nga. Nếu Mỹ vẫn kiên quyết gạt Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35, Ankara sẽ tìm kiếm những loại máy bay tương tự để thay thế, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo đối tác Mỹ.
Thổ Nhĩ Kỳ ký hợp đồng mua các hệ thống phòng không S-400 của Nga trị giá 2,5 tỷ USD từ năm 2017. Lô hàng đầu tiên đã được giao hồi tháng 7 vừa qua. Tổng thống Erdogan cho biết Ankara sẽ triển khai S-400 từ mùa xuân 2020 sau khi hệ thống được lắp đặt hoàn chỉnh và quá trình đào tạo nhân sự hoàn tất.
XUÂN PHONG