Kết quả kiểm phiếu chính thức sẽ được công bố vào ngày 22-7. Theo kết quả các cuộc thăm dò dư luận, nhiều khả năng liên minh cầm quyền của Thủ tướng Abe Shinzo sẽ giành được đa số phiếu trong cuộc bầu cử này. Kết quả thăm dò dư luận do nhật báo kinh doanh Nikkei công bố ngày 15-7 cho thấy Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của Thủ tướng Abe Shinzo cùng đối tác Komeito trong liên minh cầm quyền có thể giành tới 83/124 ghế được bầu lần này. Các cuộc thăm dò dư luận tương tự do các cơ quan truyền thông khác tiến hành, trong đó có hãng thông tấn Kyodo, cũng cho thấy sự ủng hộ dành cho LDP đạt 31%, tăng 2% so với các cuộc thăm dò tháng trước. Sự ủng hộ dành cho Đảng Komeito không thay đổi, giữ ở mức 5,6%.

Cuộc bầu cử Thượng viện có ý nghĩa chính trị quan trọng đối với Thủ tướng Abe Shinzo, nhất là đối với mục tiêu sửa đổi Hiến pháp sau chiến tranh mà ông theo đuổi từ lâu. Dư luận đặt sự chú ý vào việc liệu LDP và đối tác Komeito có thể giành 2/3 số ghế để nắm đa số cần thiết bảo đảm đạt được mục tiêu này hay không.

leftcenterrightdel
Các cử tri tại thủ đô Tokyo đi bỏ phiếu bầu cử Thượng viện Nhật Bản. Ảnh: Japantimes. 

Nếu không đạt được sự ủng hộ của đại đa số trong Thượng viện đối với việc này, Thủ tướng Nhật Bản sẽ không thể đề xuất một cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi Điều khoản 9 trong Hiến pháp hòa bình, trong đó cấm Nhật Bản duy trì quân đội, chỉ được phép lập Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) nhằm bảo vệ đất nước, không được tham gia giải quyết các tranh chấp quốc tế. Ông Abe Shinzo muốn nội dung Điều khoản 9 này phải được làm rõ để hợp thức hóa sự hiện hữu của SDF nhưng ông cam kết sẽ không thay đổi chính sách thiên về phòng thủ của Nhật.

Để thực hiện được tham vọng sửa đổi Hiến pháp hòa bình, ông Abe Shinzo cần sự chấp thuận của 2/3 các nghị sĩ ở cả Thượng viện lẫn Hạ viện, đồng thời phải giành được đa số sự ủng hộ trong cuộc trưng cầu dân ý. 

Theo Giáo sư về khoa học chính trị Yu Uchiyama của Đại học Tokyo, liên minh cầm quyền có thể giành hơn 50% trong tổng số 124 ghế và do vậy chính sách đối ngoại của Nhật Bản sẽ không có thay đổi lớn sau cuộc bầu cử này. Đối với châu Á, Giáo sư Uchiyama cho biết, Nhật Bản sẽ tiếp tục thực hiện các chính sách thương mại tự do, như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). 

Việc giành được sự ủng hộ vững chắc của LDP trong cuộc bầu cử Thượng viện sẽ giúp Thủ tướng Abe Shinzo gần hơn với cơ hội trở thành thủ tướng nắm giữ chiếc ghế quyền lực lâu nhất của Nhật Bản. 

Cuộc bầu cử Thượng viện cũng chính là cơ hội để các cử tri bày tỏ sự ủng hộ hay phản đối đối với những thành tích mà chính quyền Thủ tướng Abe Shinzo có được kể từ khi ông nắm quyền vào tháng 12-2012. Trong chiến dịch tranh cử, ông nhấn mạnh ưu tiên bảo đảm sự ổn định của Chính phủ Nhật Bản từng trải qua nhiều sự bất ổn trong giai đoạn trước đây. LDP tập trung phê phán những chính sách trong tương lai mà các đảng phái đối lập đã đưa ra là không cụ thể và đầy bất an. Đề cập khả năng Thủ tướng Abe Shinzo tiến hành cải tổ nội các sau bầu cử, Giáo sư Uchiyama nói rằng cuộc cải tổ này sẽ diễn ra, song sẽ ít thay đổi các thành viên quan trọng của chính phủ. So sánh với đợt cải tổ trước, quy mô của đợt cải tổ lần này sẽ không lớn bằng.

Trong cuộc vận động bầu cử Thượng viện, các đảng phái của Nhật Bản đã đưa ra những chủ trương, chính sách hướng tới xây dựng xã hội Nhật Bản trong tương lai. Đảng LDP cầm quyền của Thủ tướng Abe Shinzo vấp phải sự phản đối của các đảng phái đối lập về các vấn đề tiền trợ cấp lương hưu, cải cách Hiến pháp và tăng thuế tiêu dùng từ 8 lên 10% từ ngày 1-10 năm nay. Tuy nhiên, LDP vẫn giữ quan điểm cho rằng, việc tăng trợ cấp lương hưu là đúng đắn và LDP sẽ có trách nhiệm thực hiện nó để bảo đảm cuộc sống cho người dân. Liên quan đến vấn đề giáo dục, LDP cho rằng tỷ lệ có việc làm sau khi sinh viên tốt nghiệp đại học và cao đẳng cao nhất từ trước đến nay. Đây là cơ sở để xây dựng một xã hội Nhật Bản trong tương lai phù hợp với trào lưu.

XUÂN PHONG