Đường Hồ Chí Minh-công trình trọng điểm của quốc gia, đầu tư xây dựng giai đoạn 1 (2000-2006) đã cơ bản hoàn thành. Trong những ngày này, Đoàn đại biểu Quốc hội do đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội dẫn đầu đi kiểm tra tình hình thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh. Các đơn vị thi công trên tuyến đường đang hoàn tất những công việc cuối cùng, chuẩn bị nghiệm thu cấp Nhà nước.

Con đường của thời kỳ công nghiệp hóa

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng khẳng định với các đồng chí lãnh đạo các tỉnh miền Trung: Đường Hồ Chí Minh là một trong 4 công trình trọng điểm quốc gia, là tuyến đường giao thông huyết mạch song song với Quốc lộ 1. Trong tương lai đến năm 2020, đường Hồ Chí Minh sẽ là xa lộ Bắc-Nam, là con đường Trường Sơn công nghiệp hóa.

Làm đường Hồ Chí Minh qua đoạn Alưới (Thừa Thiên-Huế). (Ảnh cavicovn.com)

Được biết trong giai đoạn 1, đường Hồ Chí Minh được đầu tư xây dựng với chiều dài 1.343km, từ Xuân Mai (Hà Tây) vào đến Tân Cảnh (Kon Tum), tổng kinh phí đầu tư xây dựng khoảng 13 nghìn tỷ đồng. Công trình được khởi công xây dựng từ ngày 5-4-2000 do hơn 100 đơn vị thi công. Trong đó Tổng công ty xây dựng Trường Sơn-tiền thân Đoàn 559 mở đường Trường Sơn năm xưa-tham gia thi công 138km, nhánh Tây.

Theo kỹ sư Phạm Hồng Sơn, Tổng giám đốc Ban quản lý Dự án đường Hồ Chí Minh, đến nay toàn tuyến đã bàn giao cấp cơ sở và đưa vào khai thác 1.234,5km, đoạn từ Thạch Quảng (Thanh Hóa) đến Ngọc Hồi (Kon Tum). Trên tuyến đã xây dựng 261 cầu các loại, 2 hầm... Hiện đang thi công tiếp 106km đoạn Hà Tây-Hòa Bình, Vườn Quốc gia Cúc Phương và 25km phía nam tỉnh Kon Tum. Dự kiến đến tháng 6 năm 2007 sẽ hoàn tất những phần việc cuối cùng và đường Hồ Chí Minh giai đoạn 1 sẽ thông tuyến.

Cũng theo kỹ sư Phạm Hồng Sơn, sau khi hoàn thành giai đoạn 1, đường Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục được đầu tư giai đoạn 2, với tổng chiều dài toàn tuyến lên đến 3.167km, bắt đầu từ Pác Bó (Cao Bằng) vào đến Cà Mau; dự kiến tổng vốn đầu tư cả hai giai đoạn sẽ lên đến 41 nghìn tỷ đồng, thời gian thực hiện từ 2007 đến 2010. Và đến năm 2020, đường Trường Sơn sẽ tiếp tục được đầu tư giai đoạn 3, nâng cấp từ đường hai làn xe lên thành đường cao tốc, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Việc đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh là chủ trương đúng, là quyết sách táo bạo của Đảng và Nhà nước ta, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân và phù hợp xu thế phát triển kinh tế đất nước.

Triển vọng và lợi thế lớn cho các địa phương

Đường Hồ Chí Minh được đầu tư xây dựng đã mở ra những triển vọng và lợi thế rất lớn cho các địa phương cả trên lĩnh vực phát triển kinh tế-xã hội và củng cố quốc phòng-an ninh. Hình thành con đường Trường Sơn, không chỉ là tiếp nối truyền thống “Mở đường đánh giặc” trước đây mà còn mở ra nhiều triển vọng đổi đời cho người dân ở vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa.

Có thể nói, với chiều dài đã đầu tư xây dựng 1.234,5km, đường Hồ Chí Minh ngang qua 10 tỉnh phần lớn còn đang thuộc diện nghèo của nước ta. Nhưng khi đường hình thành cũng là lúc tạo nên diện mạo mới, nhiều khu dân cư, làng mạc, thị trấn, thị tứ ra đời suốt dọc tuyến đường từ tỉnh Hà Tây vào đến bắc Tây Nguyên. Những làng, xã trước đây heo hút, giao thông cách trở nay đã trở thành trung tâm trao đổi hàng hóa, nhịp sống trở nên sôi động.

Tân Kỳ, huyện nghèo khó vào loại nhất nhì tỉnh Nghệ An, chỉ hơn một năm có đường Hồ Chí Minh, kinh tế đã có nhiều khởi sắc. Đồng chí Võ Viết Thanh, Bí thư Huyện ủy vui mừng báo cáo với Chủ tịch: Huyện Tân Kỳ có diện tích tự nhiên 72.556ha, dân số 130 nghìn người. Năm 2006, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt mức kỷ lục với 16%, thu nhập bình quân đầu người 5,4 triệu đồng, số hộ nghèo giảm được 6% (hiện còn 25%), thêm 4 xã ra khỏi danh sách những xã đặc biệt khó khăn (hiện chỉ còn 3 xã). Cũng theo phản ánh của các đồng chí lãnh đạo huyện Tân Kỳ, cơ cấu kinh tế có chuyển dịch tích cực theo hướng tăng dần tỷ trọng thương mại, dịch vụ và công nghiệp đồng thời giảm dần tỷ trọng nông-lâm nghiệp.

Tại tỉnh Thừa Thiên-Huế, đồng chí Hồ Xuân Mãn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy kiến nghị để đường Hồ Chí Minh phát huy hiệu quả, cần sớm phát triển hệ thống dịch vụ dọc tuyến đường, xây dựng thêm các đường xương cá nối đường Hồ Chí Minh với Quốc lộ 1A và các tỉnh lộ; tiến hành phân bố lại nguồn nhân lực. Được biết, tỉnh Thừa Thiên-Huế có 105km đường Hồ Chí Minh ngang qua huyện A Lưới và nối với tỉnh Quảng Nam. Từ khi tuyến đường được xây dựng cũng đã tạo ra diện mạo mới, bộ mặt mới cho huyện vùng sâu còn nhiều khó khăn này.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi suốt dọc tuyến đường Hồ Chí Minh, hầu như những thuận lợi mà con đường mang lại chưa khai thác được đáng kể, nhất là tiềm năng đất đai, tài nguyên rừng và cả thương mại-du lịch. Dân cư còn thưa thớt, nhiều vùng đất đai vẫn hoang hóa, rừng không được quản lý tốt. Vấn đề đặt ra đối với các tỉnh có đường Hồ Chí Minh đi qua là phải bố trí lại dân cư, quy hoạch vùng sản xuất, tổ chức quản lý và khai thác có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên hiện có, đồng thời vận động nhân dân cùng có trách nhiệm bảo vệ công trình trọng điểm của quốc gia.

Đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, thực sự tạo ra sự liên thông ở khu vực phía tây Tổ quốc và sự liên kết chặt chẽ 3 miền Bắc-Trung-Nam, kể cả trong thời bình cũng như thời chiến. Đồng thời mở ra điều kiện thuận lợi về cơ sở hạ tầng để khai thác, phát triển vùng đất rộng lớn, giàu tiềm năng ở phía tây; mở ra hướng điều chỉnh phân bố lại dân cư cũng như lực lượng lao động trong phạm vi cả nước, góp phần tích cực xóa đói-giảm nghèo. Không chỉ tạo ra trục xuyên Việt thứ hai, bảo đảm giao thông thông suốt kể cả trong tình huống mưa lũ mà đường Hồ Chí Minh còn bảo đảm cho công tác phòng thủ, xây dựng quốc phòng và là con đường gìn giữ cho muôn đời sau những chứng tích lịch sử của cha ông. Mọi người cùng có trách nhiệm gìn giữ, khai thác có hiệu quả đường Hồ Chí Minh vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Đó cũng là những điều mà Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng muốn gửi gắm tới cấp ủy, chính quyền và nhân dân nơi đoàn đến thăm.

KIỀU BÌNH ĐỊNH