Phát biểu với báo chí, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhận được sự tôn trọng cao trong khu vực, đồng thời nhấn mạnh mối quan hệ hữu hảo giữa hai nước. Ông chủ Nhà Trắng bày tỏ sự đánh giá cao đối với người đồng cấp Recep Tayyip Erdogan và coi Thổ Nhĩ Kỳ là một “đồng minh NATO tuyệt vời”. “Thổ Nhĩ Kỳ là một đồng minh NATO tuyệt vời và là đối tác chiến lược của Mỹ. Tôi là người hâm mộ lớn của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan”, AFP dẫn lời Tổng thống Donald Trump ngày 14-11.

Tổng thống Mỹ nhấn mạnh ông đã có một cuộc thảo luận “tuyệt vời”, “hiệu quả” và “mang tính xây dựng” với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ. Ông chủ Nhà Trắng cho biết, ông đã thảo luận về tình hình Syria với Tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Theo ông, thỏa thuận ngừng bắn giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ngừng cuộc tấn công quân sự của Ankara ở miền Bắc Syria để đổi lấy việc Washington cam kết lực lượng người Kurd tại Syria rút khỏi “vùng an toàn”, mặc dù “phức tạp” song “tiến triển rất nhanh”. Ngoài ra, Tổng thống Donald Trump cũng coi việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga là một thách thức nghiêm trọng, song bày tỏ lạc quan rằng vấn đề này sẽ được giải quyết. “Chúng tôi đã yêu cầu Bộ Ngoại giao và Cố vấn An ninh quốc gia của hai nước ngay lập tức hợp tác để giải quyết vấn đề S-400”, Reuters dẫn lời ông chủ Nhà Trắng.

leftcenterrightdel
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại cuộc họp báo sau hội đàm. Ảnh: Tân Hoa xã.

Trong khi đó, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan xác nhận ông và người đồng cấp Mỹ đã trao đổi về những bất đồng giữa hai nước, đồng thời khẳng định bất đồng liên quan đến hệ thống tên lửa phòng không S-400 chỉ có thể được giải quyết thông qua đối thoại. Ngoài ra, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng cho biết ông đã đề cập lại đề nghị của Ankara về việc yêu cầu Mỹ dẫn độ Giáo sĩ Fetullah Gulen.

Đánh giá về mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay, Reuters dẫn lời chuyên gia Soner Cagaptay-Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ tại Viện Chính sách Cận Đông ở Washington, cho rằng “tình bạn Trump-Erdogan hiện là điều duy nhất còn tốt đẹp” trong quan hệ song phương bởi “sự tin tưởng lẫn nhau giữa các cơ quan chính phủ hai nước đã xói mòn”. Tuy nhiên, xét trên nhiều phương diện, cần phải khẳng định rằng Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cần tới nhau. Về mặt địa lý, Thổ Nhĩ Kỳ nằm tại vị trí chiến lược gần như là cửa ngõ Đông-Tây. Để mất quốc gia được ví nằm giữa hai châu lục này đồng nghĩa với việc Mỹ và phương Tây đóng sập cánh cửa và có thể cả những cơ chế gây ảnh hưởng gián tiếp đối với Trung Đông. Đó là những yếu tố và lợi ích chiến lược quan trọng đối với Mỹ và NATO. Hơn nữa, quan hệ Washington-Ankara còn gắn bó về thương mại và hoạt động kinh tế. Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn độ Giáo sĩ Fethullah Gulen, đối với nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ankara, đối với quan hệ kinh tế-thương mại cũng như ngăn chặn lực lượng dân quân người Kurd tại Iraq và Syria. Chính vì vậy, một mặt Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ thường xuyên cảnh báo, đe dọa và gây sức ép lẫn nhau nhằm đạt được những tính toán của riêng mình, nhưng mặt khác vẫn tìm cách nới dần những nút thắt trong quan hệ để khi cần có thể “bắt tay nhau”. “Chúng tôi có cùng quan điểm với Tổng thống Donald Trump trong việc giải quyết các vấn đề và cải thiện quan hệ song phương bất chấp những đám mây đen trong quan hệ giữa hai nước”, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan khẳng định.

HOÀNG VŨ