Theo TASS, ngày 29-5, ông Dmitry Peskov, Thư ký báo chí của Tổng thống Nga cho biết, tại cuộc hội đàm ở thành phố Sochi, hai nhà lãnh đạo Nga và Belarus đã thảo luận về hợp tác kinh tế-thương mại, cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 và một số vấn đề khác. “Về cơ bản, hai chủ đề lớn đã được xác định, đó là phát triển hơn nữa quan hệ hợp tác kinh tế-thương mại giữa Nga và Belarus cũng như cuộc chiến chống lại đại dịch”, ông Peskov lưu ý. Liên quan tới khoản vay trị giá 500 triệu USD nằm trong gói vay 1,5 tỷ USD từ Nga, ông Peskov thông báo, Belarus sẽ nhận được số tiền này vào cuối tháng 6 như kế hoạch và không có rào cản nào có thể ngăn điều này.
Tổng thống Belarus Lukashenko đã bắt đầu chuyến thăm Nga vào hôm 28-5. Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai nhà lãnh đạo Nga và Belarus đã có cuộc hội đàm chính thức kéo dài 5 giờ đồng hồ vào ngày 28-5 và cuộc họp không chính thức vào ngày 29-5 tại TP Sochi.
Một vấn đề đang khiến Belarus vấp phải chỉ trích từ Mỹ và EU là vụ việc máy bay chở khách của Hãng hàng không Ryanair phải đổi hướng hạ cánh xuống Minsk cũng được thảo luận chi tiết trong cuộc hội đàm mang tính xây dựng giữa lãnh đạo hai nước. Theo thư ký báo chí của Tổng thống Nga, nhìn nhận về vụ việc phức tạp này, Moscow cho rằng cần phải tiến hành điều tra kỹ lưỡng và không nên đưa ra những kết luận, hành động cảm tính. Trước đó, Bộ Ngoại giao Nga cho rằng Belarus đã có cách tiếp cận hoàn toàn phù hợp trong vụ chuyển hướng máy bay của hãng Ryanair sau khi nhận thông tin về thiết bị nổ.
Một máy bay chở khách của Hãng hàng không Ryanair đang trên hành trình từ Athens (Hy Lạp) đến Vilnius (Litva) đã phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay ở Minsk trong ngày 23-5 sau khi phi hành đoàn nhận được thông báo có thiết bị nổ trên máy bay. Lực lượng chức năng Belarus đã tiến hành kiểm tra cả trong và ngoài máy bay cũng như khoang hành lý. Sau khi kiểm tra, các chuyên gia chất nổ không tìm thấy vật thể khả nghi nào. Tuy nhiên, giới chức Belarus đã phát hiện trong danh sách hành khách có người đồng sáng lập kênh truyền hình Nexta Romat Protasevich mà chính quyền nước này vào năm 2020 cáo buộc phạm nhiều tội danh, trong đó có tổ chức bạo động quy mô lớn. Nhà chức trách Belarus đã bắt giữ người này.
Bộ Ngoại giao Belarus khẳng định, cách thức xử lý của nước này trong vụ máy bay của Hãng hàng không Ryanair phải chuyển hướng và hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay ở Minsk hoàn toàn hợp pháp và tuân thủ các quy định hàng không quốc tế. Tuy nhiên, EU và Mỹ đã quyết định tung các đòn trừng phạt nhằm vào Belarus vì hành động trên. Ngày 24-5, lãnh đạo 27 nước thành viên EU đã nhất trí trừng phạt Minsk, bao gồm trừng phạt kinh tế và cắt đứt các liên kết hàng không. Tiếp đó, ngày 28-5 vừa qua, Nhà Trắng ra thông báo cho biết, Mỹ sẽ áp đặt trừng phạt nhằm vào Belarus vì vụ việc trên. Lệnh trừng phạt của Mỹ sẽ nhắm tới 9 công ty nhà nước của Belarus, cũng như các thành viên chủ chốt trong chính quyền của Tổng thống Lukashenko.
Đây là chuyến thăm Nga lần thứ ba của nhà lãnh đạo Belarus kể từ đầu năm nay. Điều này cho thấy Belarus đang mong muốn thắt chặt quan hệ với Nga trong bối cảnh tình hình trên thế giới diễn biến phức tạp, khó lường. Dù cho chuyến thăm này được lên lịch trước khi xảy ra vụ việc ngày 23-5, song giới quan sát cho rằng ông Lukashenko đã tận dụng mọi cơ hội trong cuộc gặp với người đồng cấp V.Putin để tìm kiếm sự hỗ trợ của Nga giúp Minsk vượt qua những trở ngại từ các đòn trừng phạt.
Là đồng minh quan trọng của nhau, Nga và Belarus đều hiểu rõ sự cần thiết của việc tăng cường quan hệ song phương cũng như đoàn kết, ủng hộ lẫn nhau. Với tiềm lực quân sự mạnh mẽ và vị thế ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế, Nga là một đồng minh vô cùng quan trọng đối với Belarus. Nga cũng là đối tác thương mại chính của Belarus và là thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn nhất của nước này. Về phần Nga, việc tăng cường hợp tác với Belarus cũng được coi là một trong những ưu tiên của Tổng thống V.Putin. Belarus giúp Nga có thể gia tăng ảnh hưởng kinh tế và chính trị trong khu vực trong bối cảnh Moscow vẫn phải đối mặt với các lệnh trừng phạt từ phương Tây.
LÂM ANH