Trên trang Twitter cá nhân, ngày 13-12 (theo giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Washington và Bắc Kinh đã đạt được một thỏa thuận giai đoạn 1 rộng lớn. Theo ông chủ Nhà Trắng, Trung Quốc đồng ý thay đổi nhiều về cấu trúc, đồng thời mua một lượng lớn nông sản, các mặt hàng công nghiệp và năng lượng cũng như nhiều mặt hàng khác. “Đây là một thỏa thuận tuyệt vời cho tất cả”, nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh. Đồng thời, ông Donald Trump cũng khẳng định sẽ không thực hiện kế hoạch áp thuế đối với 160 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc mà ban đầu dự kiến sẽ bắt đầu có hiệu lực vào ngày hôm nay (15-12). Ngoài ra, Tổng thống Donald Trump cũng khẳng định, Mỹ sẽ lập tức bắt đầu đàm phán thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 với Trung Quốc, thay vì chờ đến sau cuộc bầu cử năm 2020. Phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho biết, Washington sẽ duy trì mức thuế 25% với 250 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và mức thuế đối với 120 tỷ USD hàng hóa khác sẽ được giảm xuống còn 7,5 %.
Cùng ngày, phía Trung Quốc cũng thông báo đạt được tiến bộ quan trọng về thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Mỹ. Theo Reuters, phát biểu tại một cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Vương Thụ Văn cho biết, hiện các quan chức của hai nước đang thảo luận về thời điểm cũng như địa điểm ký kết thỏa thuận này. Ông cũng thông báo rằng Mỹ đã đồng ý hoãn đợt áp thuế đối với hàng hóa của Trung Quốc dự kiến có hiệu lực vào 15-12, đồng thời cam kết không tăng thuế trong thời gian tới. Đáp lại, Trung Quốc đã quyết định hủy kế hoạch áp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu của Mỹ dự kiến cũng có hiệu lực cùng ngày, đồng thời tăng cường nhập khẩu lúa mì và ngô của Mỹ. Thứ trưởng Vương Thụ Văn nhấn mạnh, Bắc Kinh hy vọng Washington sẽ giữ đúng cam kết của mình. Theo ông, một thỏa thuận thương mại sẽ giúp giải quyết hiệu quả những bất đồng về thương mại, thúc đẩy sự phát triển ổn định mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ.
Theo Tân Hoa Xã, thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 gồm 9 chương: Lời tựa, các quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, lương thực và nông sản, các dịch vụ tài chính, tỷ giá hối đoái và minh bạch, mở rộng thương mại, đánh giá song phương và giải quyết tranh chấp và các điều khoản cuối cùng. Các quan chức Trung Quốc cho rằng thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ bảo vệ các doanh nghiệp nước ngoài tại Trung Quốc cũng như doanh nghiệp Trung Quốc tại Mỹ. Trong khi đó, các nhà phân tích nhận định, nếu thỏa thuận này được hoàn tất và ký kết thì sẽ có lợi cho chương trình nghị sự kinh tế của Tổng thống Donald Trump. Theo Hãng tin CNN, việc Trung Quốc quyết định mua nhiều nông sản Mỹ có thể giúp hình ảnh ông Donald Trump trong mắt nông dân nước này trở nên đẹp hơn.
Ở một khía cạnh khác, các chuyên gia kinh tế và thương mại lại cho rằng thỏa thuận này chủ yếu là thắng lợi đối với Bắc Kinh. Trong một phân tích, chuyên gia hàng đầu của Mỹ về Trung Quốc Scott Kennedy cho rằng "chi phí bỏ ra quá lớn trong khi lợi ích thu lại nhỏ bé và phù phiếm". Còn theo chuyên gia thương mại Mary Lovely, thỏa thuận trên chỉ có thể được xem là "chiến thắng một phần" vì "không tiến triển nhiều". Phát biểu với báo giới, bà Lovely cho rằng thành quả của thỏa thuận không bù đắp được những thiệt hại đối với nông dân và các nhà công nghiệp Mỹ.
Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung liên tục leo thang kể từ tháng 7-2018 khi hai nước liên tiếp bổ sung các mức áp thuế với hàng hóa trị giá hàng trăm tỷ USD của nhau. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng tranh cãi thương mại kéo dài giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới này đang làm rối loạn các chuỗi nguồn cung, khiến giới đầu tư lo ngại và làm giảm lòng tin của các doanh nghiệp, theo đó làm tăng rủi ro đối với nền kinh tế toàn cầu.
Các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc đã làm việc trong suốt hai tháng qua nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Việc Washington và Bắc Kinh có thể nhất trí về thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 và tránh được đợt áp thuế lẫn nhau là tín hiệu tích cực cho việc tháo gỡ căng thẳng thương mại đã kéo dài hơn một năm qua.
LÂM ANH