Phát biểu với các thành viên chủ chốt trong nội các, Thủ tướng Anh Boris Johnson khẳng định lập trường không thay đổi của ông đó là “muốn có được một thỏa thuận với EU, nhưng không chấp nhận đánh đổi các nguyên tắc căn bản của nước Anh là chủ quyền lãnh thổ, kiểm soát luật pháp, biên giới, tài chính và đánh bắt cá”. Thủ tướng Johnson cho biết, đoàn đàm phán Anh đang nỗ lực để tìm ra các giải pháp nhằm vẫn bảo đảm chủ quyền lãnh thổ của Anh được tôn trọng. Tuy nhiên, ông thừa nhận không có gì chắc chắn là hai bên sẽ đạt được thỏa thuận này và thời gian cho đàm phán hiện còn rất ít.
Mặc dù các cuộc đàm phán giữa Anh và EU về thỏa thuận định hình quan hệ tương lai giữa hai bên được nối lại tại Brussels (Bỉ), triển vọng về một thỏa thuận để sự ra đi của Anh diễn ra thuận lợi vẫn rất mờ mịt. London vẫn khẳng định “lằn ranh đỏ” trong quá trình đàm phán là không đổi, song nước này hy vọng đạt được một thỏa thuận thương mại với EU nếu khối này lựa chọn đạt được sự tiến bộ cần thiết.
Hai bên đã soạn thảo nội dung cho dự thảo thỏa thuận, tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề hai bên chưa đạt được đồng thuận. Hiện quyền đánh bắt cá cùng với các quy định về việc chính phủ hỗ trợ các doanh nghiệp Anh, và các giải quyết tranh chấp trong tương lai giữa EU với Anh là những bất đồng chính cản trở một thỏa thuận mà hai bên đang rất cần đạt được. Cho đến nay, cả hai bên đều nói đã đạt được một số tiến bộ nhất định trong đàm phán nhưng không nói rõ đó là những tiến bộ trong lĩnh vực gì.
Theo trưởng đoàn đàm phán Anh David Frost, hai bên có thể không thành công, song vẫn đang tiếp tục thúc đẩy để đạt được một thỏa thuận mà thỏa thuận đó phải phù hợp với chủ quyền, luật pháp, thương mại và vùng biển của Anh.
Theo Ngoại trưởng Ireland Simon Coveney, các cuộc đàm phán giữa Anh và EU sẽ lâm vào khó khăn thực sự nếu không đạt được sự đột phá trong một tuần đến 10 ngày tới. Theo ông, Chính phủ Anh hiểu quá rõ điều gì cần để có được một thỏa thuận trong tuần này. Ông cho rằng việc hai bên không thể đạt được thỏa thuận cũng không khiến ông cảm thấy bất ngờ. Bộ trưởng Y tế Anh Matt Hancock cho biết, London đang chuẩn bị với mọi kết quả có được.
Vương quốc Anh đã rời khỏi EU vào tháng một nhưng đến nay vẫn đang trong quá trình đàm phán để đạt thỏa thuận điều chỉnh gần 1.000 tỷ USD trao đổi thương mại hằng năm trước khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc, dự kiến vào ngày 31-12 tới. Sau thời điểm này, các nhà xuất khẩu của Anh sẽ phải hoàn tất một loạt giấy tờ như tờ khai hải quan và chứng nhận an toàn cùng với các hệ thống công nghệ thông tin để vào được thị trường EU. Các doanh nghiệp sẽ phải hoàn tất giấy tờ và đưa hàng hóa ra kiểm tra ngẫu nhiên trước khi qua biên giới, khiến chi phí tăng và thời gian kéo dài hơn.
Những trở ngại trong quá trình đàm phán làm gia tăng quan ngại về khả năng Anh không đạt được thỏa thuận với EU hậu Brexit kéo theo những hệ luỵ ngoài mong muốn. Trong báo cáo công bố ngày 18-11, KPMG-hãng kiểm toán hàng đầu thế giới có trụ sở tại Hà Lan-dự báo rằng nếu không đạt được thỏa thuận thương mại hậu Brexit với EU, tốc độ phục hồi kinh tế của Anh sau đại dịch Covid-19 sẽ giảm hơn một nửa. Theo đó, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Anh sẽ chỉ đạt 4,4% trong năm 2021 trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, thay vì 10,1% trong kịch bản ngược lại khi các mối liên kết thương mại hiện nay được duy trì. Báo cáo của KPMG cũng đánh giá tiến trình đàm phán hướng tới thỏa thuận trước hạn chót cuối năm nay giữa Anh và EU đang diễn ra rất chậm chạp.
Ngoài ra, KPMG dự báo trong năm 2021, kinh tế Anh có thể tăng trưởng 7,2% với kịch bản khiêm tốn là Anh và EU đạt thỏa thuận diện hẹp, không bao gồm các điều khoản về lĩnh vực dịch vụ.
XUÂN PHONG