Thực hiện chủ trương của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đến nay trong toàn quân đã có 65 bếp ăn thực hiện xã hội hóa (XHH) công tác nuôi dưỡng (NDBĐ), góp phần cải thiện đáng kể chất lượng bữa ăn hàng ngày của bộ đội. Tuy nhiên, việc tổ chức bảo đảm ăn uống (BĐAU) trong tập bài, diễn tập dã ngoại tổng hợp cuối khoá (gọi tắt là DTDN) cho học viên của một số học viện, trường hiện đang gặp những khó khăn nhất định, kết quả bảo đảm có mặt còn hạn chế. Nhiều nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu tổ chức ăn uống cho bộ đội trong điều kiện dã ngoại dài ngày, ở xa doanh trại...

Đối với Trường Sĩ quan Thông tin, việc triển khai XHH công tác NDBĐ được thực hiện từ tháng 9 năm 2009 tại bếp Tiểu đoàn 20. Năm 2012, toàn bộ bếp ăn tiểu đoàn học viên thực hiện XHH, với quân số ăn thường xuyên hơn 1.000 người ăn. Trong kế hoạch huấn luyện của Nhà trường, hằng năm có từ 3-4 đợt tập bài và 1 đợt DTDN, mỗi đợt từ 7 - 10 ngày, chặng đường hành quân từ 30 – 60 km. Đối với tập bài, số lượng học viên khoảng 100 đồng chí/đợt, riêng DTDN, số lượng học viên lên tới gần 800 đồng chí. Vì vậy, để đảm bảo tốt chất lượng bếp ăn XXH, sau khi tìm hiểu, khảo sát cách thức tổ chức của Học viện Hậu cần, Trường Sĩ quan Chính trị, Trường Sĩ quan Pháo binh, Học viện Phòng không - Không quân…, Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Trường Sĩ quan Thông tin đã chỉ đạo sâu sát, chặt chẽ, cụ thể ngay từ tổ chức đấu thầu, tuyển chọn nhà thầu đáp ứng được các tiêu chí, yêu cầu, nhiệm vụ, đặc điểm tình hình đơn vị, lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm BĐAU thường xuyên cũng như trong DTDN. Thực tế cho thấy, nếu khoán trắng cho nhà thầu không thể tự BĐAU cho bộ đội được, phải có sự hỗ trợ của Nhà trường, trực tiếp là Phòng Hậu cần. Vì vậy, trong quá trình hoạt động thường xuyên cũng như DTDN, cơ quan hậu cần phối hợp tổ chức xây dựng kế hoạch BĐAU, duy trì kiểm tra, giám sát chặt chẽ, phát hiện những bất cập, sai sót để chấn chỉnh, hoàn thiện dần. Qua nhiều lần thực hiện thí điểm và tổ chức rút kinh nghiệm, hiện nay, Phòng Hậu cần và nhà thầu đã phối hợp tổ chức tốt việc BĐAU cho cán bộ, học viên, nhất là trong DTDN. Việc tổ chức BĐAU được thực hiện theo 3 giai đoạn, phù hợp với phân đoạn huấn luyện. Cụ thể như sau:

Giai đoạn 1, thời gian 3 ngày, tổ chức hành quân, trú quân, cơ động lực lượng từ doanh trại đến khu vực tập trung. Do yêu cầu bí mật về đội hình, tổ chức biên chế, các hoạt động kỹ chiến thuật trong tác chiến; nhà thầu không có đủ trang bị, lực lượng để bảo đảm đến từng bếp ăn nhỏ lẻ và do đây là một nội dung huấn luyện học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội nhằm đảm bảo luyện tập sát thực tế, nên trong giai đoạn này không sử dụng bếp XHH. Để BĐAU, trước khi bước vào diễn tập, học viên được học, tập luyện thành thục kỹ chiến thuật đào và sử dụng bếp Hoàng Cầm cấp I. Khi bước vào hành quân, học viên mang theo 3 ngày lương thực cùng với trang bị dụng cụ cấp dưỡng và củi đun, thực hành đào và sử dụng bếp Hoàng Cầm cấp I, tự tổ chức chế biến nấu ăn trên dọc đường hành, trú quân. Việc cung cấp thực phẩm tươi sống hàng ngày,  nhà thầu đảm nhiệm theo kế hoạch hiệp đồng do cơ quan hậu cần, khung tập và nhà thầu đã xây dựng trước theo từng đầu mối bếp lẻ (thường là bếp trung đội) trên cơ sở quân số, thực đơn đã phê duyệt.

Giai đoạn 2, nhà thầu tổ chức bếp ăn XHH BĐAU tại khu vực tập trung, thời gian 5 – 6 ngày. Giai đoạn này, việc BĐAU khá thuận lợi vì quân số ăn tập trung, ổn định, các kế hoạch bảo đảm lương thực thực phẩm, thực đơn ăn được cơ quan Quân nhu và nhà thầu (tham gia cùng các bộ phận trinh sát bám nắm tình hình địa bàn để xây dựng tưởng định diễn tập) khảo sát kỹ khả năng khai thác tạo nguồn, giá cả lương thực, thực phẩm tại chỗ, nguồn nước… làm cơ sở xây dựng kế hoạch cụ thể, tỷ mỷ từ trước và có phương án điều chỉnh linh hoạt theo yêu cầu và tình huống huấn luyện trong diễn tập. Trong giai đoạn này, Phòng Hậu cần cũng hỗ trợ nhà thầu trong việc xác định vị trí bố trí bếp ăn; kiểm tra chất lượng nguồn nước; triển khai lán, lều bạt cho nhà ăn nhà bếp dã chiến và có phương án khắc phục thời tiết mưa gió phức tạp. Đồng thời tăng cường công tác vận tải hỗ trợ bếp XHH (nếu nhà thầu đề nghị) trong quá trình tạo nguồn, bổ sung lương thực, thực phẩm nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu công tác nuôi quân.

Về công tác tổ chức hậu cần, ngoài đồng chí Chủ nhiệm Hậu cần khung diễn tập (thường là đồng chí Phó Chủ nhiệm Hậu cần hoặc Trưởng ban Quân nhu đảm nhiệm) là thành phần trong ban chỉ đạo diễn tập, còn có tổ giám sát gồm: trợ lý hậu cần làm tổ trưởng, các tổ viên là nhân viên quản lý kế toán, bếp trưởng, trực ban, quân y đơn vị, có nhiệm vụ phối hợp chặt chẽ với ban quản lý, nhà thầu tổ chức thực hiện giám sát BĐAU theo kế hoạch DTDN.

Những năm đầu, để BĐAU trong DTDN, Phòng Hậu cần cử lực lượng hậu cần đi cùng nhân viên nhà thầu vừa làm, vừa hướng dẫn những đặc thù bảo đảm hậu cần dã ngoại từ việc dựng lán, dựng bếp, đào bếp dã chiến nửa nổi nửa chìm nấu củi, bếp Hoàng Cầm… đến việc chuẩn bị cơm nắm, thức ăn khô cho lực lượng đi trinh sát dã ngoại... Từ năm 2013 đến nay, cán bộ, nhân viên nhà thầu đã cơ bản chủ động công tác tổ chức BĐAU phục vụ diễn tập, Phòng Hậu cần chỉ cử tổ quản lý giám sát kiểm tra việc thực hiện các chế độ, nề nếp, số lượng, chất lượng lương thực thực phẩm từ khi nhận, sơ chế, chế biến, nấu nướng đến khi chia ăn nhằm hạn chế thấp nhất hiện tượng thất thoát, hao hụt, đảm bảo chất lượng bữa ăn trong điều kiện diễn tập.

Giai đoạn 3, tổ chức hành quân từ vị trí DTDN về đơn vị, thời gian 1,5 ngày. Căn cứ vào kế hoạch huấn luyện và kế hoạch tổ chức bảo đảm hậu cần đã được Phòng Hậu cần thông qua, bếp XHH tổ chức nấu ăn và thực hiện tiếp tế cơm, nước bằng cơ giới từ Nhà trường đến vị trí nghỉ trên đường hành quân theo đúng địa điểm, thời gian qui định.

Qua 2 năm thực hiện cho thấy, việc BĐAU cho bộ đội trong DTDN ở Trường sĩ quan Thông tin đạt được mục đích, yêu cầu đề ra và ngày càng tiến bộ, nhiệt lượng khẩu phần đạt bình quân 3.469kcal/người/ngày; đảm bảo tuyệt đối an toàn, không để xảy ra ngộ độc do ăn uống. Cán bộ chỉ huy quản lý học viên các cấp tích lũy kinh nghiệm, biết cách tiến hành công tác hậu cần. Học viên đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu thông tin có kỹ năng thực hành tổ chức bảo đảm hậu cần, làm cơ sở để chỉ huy huấn luyện bộ đội sau này. Đặc biệt thông qua thực tiễn đã góp phần bổ sung lý luận, kinh nghiệm phối hợp giữa tự BĐAU của bộ đội với BĐAU của bếp XHH trong DTDN.

Để nâng cao hơn nữa chất lượng BĐAU trong DTDN thời gian tới, theo chúng tôi, cơ quan hậu cần cần tiếp tục phối hợp với nhà thầu nghiên cứu, đề xuất phương pháp tổ chức bảo đảm phù hợp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đơn vị. Tổ chức tập huấn nội dung huấn luyện chiến đấu về hậu cần cho đội ngũ cán bộ là trợ lý hậu cần tiểu đoàn, chọn lựa một số trung cấp nấu ăn có năng lực chuyên môn, sức khỏe tốt đã thuyên chuyển công tác (từ khi thực hiện XHH công tác NDBĐ) làm lực lượng dự bị nòng cốt, sẵn sàng bổ sung thực hiện nhiệm vụ bảo đảm hậu cần trong mọi tình huống. Đối với nhà thầu: Ngoài các trang bị quân nhu, phải chú trọng tới việc cải tiến, mua sắm trang bị phục vụ chế biến, dụng cụ chứa đựng thực phẩm, các giàn giá, lán trại gọn, nhẹ, tiện tháo lắp, phù hợp khi cơ động. Cử cán bộ, nhân viên tham gia các lớp tập huấn bồi dưỡng chuyên môn của ngành tổ chức hằng năm; nhất là phương pháp tổ chức, phục vụ ăn uống theo các tình huống DTDN. Đặc biệt cán bộ, nhân viên XHH được chọn phục vụ diễn tập dã ngoại phải có hồ sơ lý lịch rõ ràng, ý thức tổ chức kỷ luật, phẩm chất đạo đức tốt.

Trên đây là mô hình tổ chức, phối hợp giữa cơ quan hậu cần và nhà thầu bếp XHH về BĐAU trong DTDN. Chúng tôi hy vọng sẽ nhận được nhiều ý kiến trao đổi, đóng góp của các đơn vị và cá nhân, nhằm góp phần thực hiện tốt chủ trương của Quân uỷ Trung ương, BQP về XHH công tác NDBD thời gian tới.

Thượng tá NGUYỄN QUANG HUYÊN, Trường Sĩ quan Thông tin