Eo biển Hormuz là kênh nước hẹp ở vịnh Arập giữa Iran và Oman, nơi các tàu vận chuyển khối lượng lớn dầu thô và các sản phẩm tinh chế từ các nhà sản xuất vùng Vịnh cũng như từ Iran và Iraq đến các điểm đến khác nhau trên thế giới. Trong thông báo đưa ra ngày 14-6, ông Esmaeil Kowsari - thành viên Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại Quốc hội Iran cho biết, Tehran đang nghiêm túc xem xét khả năng đóng cửa eo biển này. Trước đây, nước này cũng từng đe dọa đóng cửa eo biển Hormuz để đáp trả áp lực từ phương Tây, điều có thể sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động thương mại và nguồn cung dầu cho các thị trường toàn cầu.

Tàu chở dầu tại Eo biển Hormuz ở ngoài khơi vùng biển Khasab (Oman). Ảnh: AFP/TTXVN 

Ông Jorge Leon, Giám đốc phân tích địa chính trị tại Rystad Energy, nhận định eo biển Hormuz luôn là tuyến đường thiết yếu đối với thương mại dầu mỏ toàn cầu. Mỗi ngày có khoảng 12 triệu thùng dầu thô đi qua eo biển này, với hơn 80% trong số đó hướng đến châu Á. Tổng khối lượng dầu vận chuyển qua eo biển Hormuz có thể lên tới 20 triệu thùng/ngày, bao gồm cả các sản phẩm tinh chế.

Cũng theo ông Leon, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) đều có đường ống dự phòng không qua eo biển Hormuz nhưng công suất khá hạn chế. Đường ống Đông-Tây của Saudi Arabia và đường ống Habshan-Fujairah của UAE chỉ có thể xử lý khoảng 50% nhu cầu dầu.

Xung đột bùng phát giữa Israel và Iran đã đẩy giá dầu tăng vọt. Giá dầu Brent và dầu WTI tăng hơn 13% trước khi hạ nhiệt xuống mức tăng khoảng 8% trong ngày 13-6. Các nhà phân tích nhận định phí bảo hiểm rủi ro cao trên thị trường có thể đẩy giá dầu lên cao hơn nữa. 

Ông Iman Nasseri, Giám đốc điều hành Trung Đông tại FGE Nexant, dự báo giá dầu có thể sẽ tăng lên hơn 100 USD/thùng nếu eo biển Hormuz bị phong tỏa. "Có vẻ 70-80 USD/thùng sẽ là mức giá ngắn hạn nếu eo biển không bị đóng, còn nếu eo biển bị đóng, giá dầu sẽ tăng lên 90 USD/thùng và thậm chí hơn 100 USD/thùng".

Ông Phil Flynn, nhà phân tích thị trường cấp cao tại Price Futures Group, cho rằng dù nguy cơ Iran chặn eo biển Hormuz không cao nhưng các lực lượng như Houthi ở Yemen và Hamas ở Gaza vẫn có thể gây ra rủi ro nhất định. Năm ngoái, Houthi đã tấn công các tàu đi qua Biển Đỏ, làm gián đoạn hoạt động hàng hải khi các tàu phải đi vòng qua mũi Hảo Vọng ở miền Nam châu Phi và khiến giá dầu tăng cao do lo ngại về nguồn cung.

Ông Jakob P Larsen, Giám đốc an toàn và an ninh của Hiệp hội Vận chuyển Bimco, cũng cho rằng "tình hình hiện nay đang rất căng thẳng" và "nhiều chủ tàu hết sức thận trọng, chọn cách tránh xa Biển Đỏ cũng như Vịnh Ba Tư". Ông cảnh báo viễn cảnh sẽ còn tồi tệ hơn nhiều nếu có thêm sự tham gia của Mỹ vào cuộc xung đột hiện nay giữa Israel và Iran, trong đó có việc tấn công các tàu bằng tên lửa hoặc rải thủy lôi ở eo biển Hormuz. Hiệp hội Bimco khuyến cáo các chủ tàu nên theo dõi chặt chẽ diễn biến và thực hiện các biện pháp phòng vệ khi căng thẳng tiếp tục leo thang giữa Israel và Iran.

Tổng cục vận tải Biển Ấn Độ cũng kêu gọi các tàu treo cờ Ấn Độ và thủy thủ Ấn Độ cần hết sức thận trọng khi di chuyển qua eo biển Hormuz. Công ty vận tải biển và hàng hải Dubai Gulf Navigation của UAE cho biết đang theo dõi chặt chẽ tình hình ở Hormuz và khu vực rộng lớn hơn, đồng thời nhấn mạnh an toàn của thủy thủ đoàn, tàu thuyền cũng như hàng hóa. Để ứng phó với căng thẳng gia tăng nhanh chóng trong khu vực, Dubai Gulf Navigation đã triển khai các biện pháp giảm thiểu rủi ro trong toàn bộ các hoạt động như lập kế hoạch hành trình với sự phối hợp của chính quyền địa phương, liên lạc liên tục với các trung tâm an ninh hàng hải khu vực và quốc tế, tăng cường cảnh giác về an ninh trên tàu.

Căng thẳng bao trùm khắp Trung Đông sau khi Israel tiến hành loạt không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran rạng sáng 13-6, khiến nhiều quan chức quân sự cấp cao và một số nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran thiệt mạng. Đáp lại, Iran phóng hàng trăm tên lửa đạn đạo vào Israel vào rạng sáng 14-6, khiến ít nhất 3 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương.

Các hành động quân sự mạnh mẽ của hai phía đang làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến toàn diện ở Trung Đông.

TTXVN

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.