“Volga-Atom” – mẫu xe ô tô nguyên tử từng được Liên Xô chế tạo

Từ mẫu xe nước ngoài

Buổi sơ khai của ngành năng lượng hạt nhân, các nhà khoa học và công trình trên khắp thế giới rất hào hứng với những triển vọng vô hạn trong việc sử dụng các lò phản ứng hạt nhân, mà mức độ nguy hiểm của chúng khi đó ít ai nghĩ đến. Nếu có thể đặt lò phản ứng lên tàu phá băng và tàu ngầm, thì tại sao không thể làm điều đó với các phương tiện giao thông? Đó là lập luận của các nhà chế tạo, những người đưa ra ý tưởng sản xuất đầu tàu hỏa nguyên tử, máy bay và thậm chí xe tăng dùng động cơ nguyên tử. Nhưng khó tin nhất là ý tưởng về xe ô tô nguyên tử lần đầu tiên được đưa ra tại Hoa Kỳ.

Mẫu xe ô tô sử dụng động cơ nguyên tử của Liên Xô. Nguồn: popmech.ru

Năm 1958, hãng xe hơi Ford của Hoa Kỳ giới thiệu mẫu xe ô tô nguyên tử Ford Nucleon. Đó là chiếc xe có bánh dẫn động thông qua lò phản ứng urani, thiết bị sinh hơi và 2 tua bin hơi nước. Tuy nhiên, lúc đó chưa ai nghĩ ra được cách thu nhỏ lò phản ứng S2W tiêu chuẩn của tàu ngầm xuống mức có thể dùng cho xe hơi. Chính vì vậy, Ford Nucleon vẫn chỉ là vật trưng bày bảo tàng.

Mẫu xe “Volga-Atom”

Những ý tưởng sáng chế của Liên Xô trong lĩnh vực này vẫn đi sau Hoa Kỳ cho đến năm 1958, khi Bí thư thứ hai của Đại sứ quán Liên Xô tại Washington không nhìn thấy chiếc Ford Nucleon của hãng xe hơi Mỹ được giới thiệu tại triển lãm công nghiệp. Nhiều nguồn tin khẳng định, với sự ủng hộ của nhà lãnh đạo Nikita Khrushchev khi đó, phía Liên Xô đã bắt đầu nghiên cứu chế tạo mẫu xe ô tô nguyên tử tương tự. Phụ trách việc này là Phòng thiết kế ô tô cơ mật do nhà vật lý Alexander Kamnev đứng đầu. Chính ông đã thiết kế bộ phận chính của ô tô, đó là thiết bị hạt nhân động lực có khả năng hoạt động tốt.

Ban đầu, Kamnev quyết định làm theo cách của người Mỹ, đó là lấy một lò phản ứng hạt nhân hiện có, như trên tàu tàu thủy nguyên tử “Lenin” chẳng hạn, sau đó thu nhỏ nó xuống mức có thể sử dụng được. Khi không thể tiến hành việc thu nhỏ, nhà vật lý Alexander Kamnev đã đề xuất chế tạo một động cơ mới. Mẫu thử nghiệm “Volga-Atom” được xây dựng năm 1965 có công suất động cơ 320 mã lực. Những thử nghiệm diễn ra tại Severomorsk đã cho thấy rằng, chiếc xe bị nóng quá mức và hãm phanh rất kém. Sau khi nhà lãnh đạo Liên Xô Leonid Brezhnev lên nắm quyền, ông tỏ ra không quan tâm đến việc tiếp tục nghiên cứu chế tạo mẫu xe ô tô này, nên dự án đã phải hủy bỏ.

Ngoài ra, ngành công nghiệp ô tô Liên Xô chưa bao giờ là ngành sản xuất tiên phong, chủ yếu là sao chép những mẫu xe của phương Tây. Nhiều công trình của các nhà vật lý hạt nhân, như tên lửa sử dụng động cơ nguyên tử, đều được tài trợ theo sự đồng ý của Bộ Quốc phòng. Trong khi đó, một chiếc xe ô tô dùng năng lượng nguyên tử thì không thể sử dụng được vào mục đích quân sự.

Thế nhưng, Liên Xô dù sao cũng đã từng cho lắp lò phản ứng hạt nhân di động chạy trên bánh xe. Theo đó, các nhà khoa học đã chế tạo và thử nghiệm nhà máy điện nguyên tử di động “Pamir-630D”, được dùng để sản xuất điện ở những vùng có địa hình hiểm trở và khó tiếp cận. Tuy nhiên, mỗi nhà máy điện nguyên tử đều có số phận khác nhau. Mẫu đầu tiên bị các đối tác đặt hàng từ chối năm 1960 do không có hiệu quả về mặt kinh tế, còn mẫu thứ hai thì “không thích hợp” do xảy ra thảm họa Chernobyl và sau đó bị hủy bỏ.

Ô tô nguyên tử - hiện thực của tương lai?

Hiện nay, các nhà sáng chế đang quay trở lại ý tưởng chế tạo ô tô sử dụng động cơ nguyên tử. Năm 2009, kỹ sư Lawrence Kulesus đã giới thiệu trước công chúng mẫu xe Cadillac World Thorium Fuel. Mẫu xe này được cho là có khả năng hoạt động 100 năm mà không cần tiếp nhiên liệu và sửa chữa. Bên trong lò phản ứng hạt nhân loại mới sử dụng chất thori, đây là kim loại phóng xạ mà mỗi gram có thể tạo ra năng lượng tương đương 30 nghìn lít xăng. Trong khi đó, tại Nga hiện có nhiều mỏ thori lớn, mang lại cho nước này nhiều cơ hội chiếm lĩnh thị trường ô tô nguyên tử trong thế kỷ XXI. Đương nhiên, điều này sẽ chỉ thành hiện thực, nếu các tài xế vượt qua được nỗi sợ hãi trước “quả bom nguyên tử di động đặt trên xe”.

QUỐC KHÁNH (theo russian7.ru)