Iana dos Reis Nunes là một cư dân 43 tuổi của New York (Mỹ). Một lần, trong lúc nghỉ ngơi, cô nhận ra bụng mình có thứ gì đó gây chướng, cảm giác không bình thường. Khi đi khám, từ kết quả siêu âm ổ bụng, bác sĩ yêu cầu cô làm thêm một số xét nghiệm và nội soi

Chồng Nunes, anh Brendan Higgins, nhớ lại: “Có một khối u to bằng nắm tay trong ổ bụng Nunes, song cô ấy không hề đau, không có triệu chứng gì, cũng không gặp vấn đề nào với hệ tiêu hóa”. Thế nhưng, vào thời điểm bác sĩ phát hiện ra, bệnh ung thư ruột kết của Nunes đã ở giai đoạn 4, khối u đã di căn. Nunes mới sinh con 15 tháng trước khi được chẩn đoán ung thư. Trong suốt thai kỳ, cô đã đi khám và thực hiện nhiều xét nghiệm, tuy nhiên không có dấu hiệu bất thường nào được phát hiện.

leftcenterrightdel

Ung thư ở người dưới 50 tuổi ngày càng gia tăng trong vài thập kỷ gần đây. Ảnh: ABC News

Khi ung thư tấn công người trưởng thành dưới 50 tuổi, các bác sĩ gọi đó là trường hợp khởi phát sớm. Mới đây, CNN dẫn một báo cáo của Tạp chí Nature (Anh) về căn bệnh ung thư ở 44 quốc gia cho thấy, tỷ lệ mắc ung thư khởi phát sớm đang tăng nhanh, bao gồm ung thư đại trực tràng, ung thư vú, thực quản, đầu cổ, thận, tủy, tuyến tụy, tuyến tiền liệt, dạ dày, tuyến giáp...

Trong số 14 loại ung thư phổ biến nhất, có tới 8 loại liên quan đến hệ tiêu hóa. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của chế độ ăn uống và cân bằng hệ vi sinh trong ruột.

Ung thư xảy ra khi đột biến gen khiến các tế bào phát triển không kiểm soát, có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào trong cơ thể. Một trong những nguyên nhân của sự gia tăng bệnh nhân ung thư là do việc thực hiện sớm các xét nghiệm chẩn đoán, song nguyên nhân lớn nhất lại là do các yếu tố nguy cơ không lành mạnh trong đời sống.

Đồng tác giả của báo cáo trên, Giáo sư Shuji Ogino, Khoa Bệnh lý học, Trường Y tế công cộng TH Chan (thuộc Đại học Harvard) cho biết, có nhiều yếu tố dẫn tới ung thư như: Béo phì, lười vận động, tiểu đường, lạm dụng kháng sinh, uống rượu, hút thuốc, ô nhiễm môi trường, phụ gia thực phẩm, chế độ ăn nhiều thịt đỏ, nhiều đường, làm việc theo ca, thiếu ngủ...

Tại Mỹ, Australia, Canada, Pháp và Nhật Bản, tỷ lệ gia tăng trung bình hằng năm của ung thư đại trực tràng ở thanh niên là khoảng 2%. Con số này là gần 3% tại Anh, 5% tại Hàn Quốc và Ecuador. “Có vẻ con số không lớn, nhưng với tốc độ tăng 2% mỗi năm, đó sẽ là một sự thay đổi lớn trong 10 năm hoặc 20 năm... Đó là điều rất nghiêm trọng”, theo Giáo sư Ogino.

Nghiên cứu của Giáo sư Ogino còn cho thấy cái gọi là “hiệu ứng thuần tập”, nghĩa là nguy cơ mắc ung thư khởi phát sớm đã tăng lên đối với từng nhóm người kế tiếp sinh ra sau đó. Ví dụ, những người sinh năm 1960 có nguy cơ ung thư cao hơn trước khi bước sang tuổi 50, so với những người sinh năm 1950. Ung thư là căn bệnh nghiêm trọng với bất kỳ ai, song ở người trẻ, các khối u thường phát triển “hung hãn” hơn và chậm được phát hiện do người bệnh không làm các xét nghiệm định kỳ.

Nunes bắt đầu điều trị tại Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering và Mount Sinai ở New York vào năm 2017. Các bệnh nhân ung thư tại đây đều trong độ tuổi 20-50. Dù các đợt điều trị ban đầu có vẻ khả quan, thời gian sống của Nunes cũng không được kéo dài. Cô qua đời 2 năm sau đó.

Theo số liệu mới công bố trên Tạp chí Y học New England, khi nghiên cứu trong khoảng thời gian từ năm 1988 đến 2015, số bệnh nhân ung thư đại trực tràng đã tăng từ 8/100.000 người lên 13/100.000 người, tốc độ gia tăng là 63%. Còn theo báo cáo của Hiệp hội Ung thư Mỹ, ước tính nước Mỹ sẽ có khoảng 2 triệu ca ung thư mới được chẩn đoán và 600.000 bệnh nhân chết vì ung thư trong năm 2022.

Tiến sĩ Karen Knudsen, Giám đốc Hiệp hội cho biết, từ dữ liệu trong báo cáo, giới chuyên môn cần tiến hành nghiên cứu xu hướng phát triển của bệnh ung thư. Bên cạnh đó, thế giới cần nâng cao nhận thức về các nguy cơ nhằm giúp mỗi người thay đổi hành vi để phòng tránh căn bệnh này, song song với việc thực hiện tầm soát ung thư ở độ tuổi trẻ hơn.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, một lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ ung thư. Không hút thuốc lá, hạn chế rượu, bia, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý. Ngoài ra, những người trưởng thành dưới 50 tuổi nên thực hiện chế độ ăn nhiều rau, củ, quả.

Kiểm soát căng thẳng cũng là yếu tố quan trọng, bởi có bằng chứng cho thấy căng thẳng làm tăng các dấu hiệu viêm liên quan đến sự phát triển của tế bào ung thư. Nếu thế giới không chung tay hành động, ung thư sẽ trở thành “đại dịch” cướp đi sinh mạng hàng triệu người, gây ra gánh nặng về tài chính và tâm lý cho cộng đồng.

HÀ PHƯƠNG