Ukraine chưa thể chạm "giấc mơ" chính thức gia nhập châu Âu

Tuy nhiên, triển vọng Kiev thực hiện được giấc mơ chung một mái nhà với “lục địa già” trong thời gian tới không mấy lạc quan...

Theo giới phân tích, việc quyết định trên được đưa ra trong khoảng thời gian ngắn kỷ lục (3 tháng) không đồng nghĩa với việc Kiev sắp trở thành thành viên của EU, bởi chặng đường phía trước vẫn còn rất dài. Động thái này mới chỉ gửi đi một tín hiệu chính trị mạnh mẽ trong bối cảnh cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga vẫn chưa có dấu hiệu lắng dịu.

Phản ứng về động thái này của châu Âu, Nga đã nhanh chóng kêu gọi EU đánh giá “thiệt hơn” khi xem xét tư cách ứng cử viên của Kiev. Chủ tịch Hội đồng Liên bang (Thượng viện) Nga, bà Valentina Matviyenko cho rằng, Ukraine không có cơ hội trở thành thành viên EU trong tương lai gần vì không có cơ sở khách quan cho điều đó.

Từ trái sang: Các nhà lãnh đạo Romania, Italy, Ukraine, Pháp và Đức tại cuộc họp báo ở Kiev ngày 16-6. Ảnh: Getty

Theo bà, có những yêu cầu và điều khoản khắt khe đối với bất kỳ quốc gia nào được trao tư cách ứng cử viên gia nhập liên minh này. Bà cho biết, các yêu cầu bắt buộc đối với Ukraine bao gồm tự do ngôn luận, tự do báo chí, phát triển dân chủ của đất nước, không khoan nhượng với tham nhũng... Đại diện Thường trực Nga tại EU, ông Vladimir Chizhov cũng cho rằng Ukraine sẽ không thể trở thành thành viên EU trong thời gian ngắn.

Trong khi đó, phát biểu từ Diễn đàn Kinh tế quốc tế St. Petersburg, Tổng thống Nga Vladimir Putin chỉ trích chính sự can thiệp của phương Tây đã khiến Nga không còn lựa chọn nào khác ngoài tiến hành chiến dịch đặc biệt tại Ukraine. Ông đồng thời đặt câu hỏi: Liệu EU có nên “khuyến khích” Ukraine gia nhập khối hay không? Bởi Kiev sẽ cần những khoản trợ cấp kinh tế khổng lồ mà các nước thành viên EU khác có thể không sẵn sàng cung cấp.  

Ukraine đã nộp đơn xin gia nhập EU 4 ngày sau khi cuộc xung đột với Nga nổ ra ngày 28-2. Theo Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri Peskov, Nga vẫn sẽ theo sát các nỗ lực của Ukraine để trở thành thành viên của EU.

Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết, Ukraine đã quyết tâm gia nhập EU và trong 8 năm qua, nước này đã dần tiến gần hơn tới liên minh. Hai bên đã đạt thỏa thuận liên kết từ năm 2016 và Kiev cũng đã đáp ứng được khoảng 80% yêu cầu của EU về các quy tắc, tiêu chuẩn và định mức. 

Trước đó, ngày 16-6, trong chuyến thăm cùng ngày tới Kiev, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Thủ tướng Italy Mario Draghi tuyên bố ủng hộ trao cho Ukraine tư cách ứng cử viên gia nhập EU. Tuy nhiên, có được sự ủng hộ của lãnh đạo 3 nước hàng đầu châu Âu này, cùng với đó là Romania, nhưng việc gia nhập EU còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó bao gồm cần có sự đồng thuận của tất cả thành viên EU.

Mặc dù tuyên bố ủng hộ Ukraine nhưng lãnh đạo Pháp, Đức và Italy vẫn để ngỏ khả năng Hội đồng châu Âu có thể đưa ra điều kiện đối với Kiev, bao gồm các yêu cầu tăng cường thể chế dân chủ và pháp quyền, trước khi nước này được phép bắt đầu các cuộc đàm phán chính thức với EU. Các quan chức và nhà ngoại giao EU cho rằng Ukraine sẽ khó có thể đạt được nhiều tiến bộ nếu xung đột kéo dài. Tổng thống Pháp Macron cũng từng nói rằng quá trình tổng thể có thể mất một thập kỷ hoặc lâu hơn.

Ngoài ra, mặc dù đưa ra tuyên bố mạnh mẽ ủng hộ Ukraine, nhưng 3 nhà lãnh đạo đại diện cho các quốc gia lớn nhất, giàu nhất và quyền lực nhất của EU không công bố bất kỳ hỗ trợ quân sự hay tài chính mới nào cho Ukraine, trong bối cảnh xung đột Ukraine đã kéo dài gần 4 tháng. 

Theo Politico, việc được trao tư cách ứng cử viên chỉ là bước khởi đầu trong quá trình gia nhập EU. Việc Kiev có thể trở thành thành viên chính thức hay không còn cần có sự nhất trí của 27 nước thành viên. Một số quốc gia thành viên thậm chí đã lên tiếng phản đối gay gắt. 

Tư cách ứng cử viên không có nghĩa là Ukraine đã chạm tới giấc mơ châu Âu như trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ. Nước này đạt được tư cách ứng cử viên từ năm 1999, nhưng các cuộc đàm phán về tư cách thành viên hiện vẫn "giậm chân tại chỗ". Lãnh đạo các nước thành viên EU dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về tư cách ứng cử viên của Ukraine tại cuộc họp Hội đồng châu Âu vào tuần tới.

XUÂN PHONG