Lựa chọn ra đi của ông Kishida tạo cơ hội cho các gương mặt tiềm năng trong LDP tham gia cuộc đua giành vị trí chủ tịch đảng, trong đó bao gồm Tổng thư ký LDP Motegi Toshimitsu, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ishiba Shigeru và Bộ trưởng Kỹ thuật số Kono Taro. Những ứng viên khác gồm Bộ trưởng Môi trường Koizumi Shinjiro, Bộ trưởng An ninh kinh tế Takaichi Sanae.

Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio. Ảnh: Kyodo 

Trong số các ứng viên tiềm năng, ông Ishiba, 67 tuổi, đang là người dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận gần đây. Mặc dù từng 4 lần tranh cử chức chủ tịch LDP nhưng ông Ishiba vẫn chưa lên tiếng chính thức về việc có tiếp tục tham gia cuộc đua lần này hay không. Còn ông Motegi, 68 tuổi, là người từng nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Nội các Nhật Bản như Bộ trưởng Ngoại giao; Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp. Trong số các ứng viên, ông Koizumi, con trai của cựu Thủ tướng Koizumi Junichiro, đang xây dựng hình ảnh một nhà cải cách, nhưng cũng tỏ ra cẩn trọng để không làm mất lòng các nhà lãnh đạo kỳ cựu trong đảng.

Cho dù là ai, người kế nhiệm Thủ tướng Kishida sẽ phải có khả năng đoàn kết nội bộ đảng, xử lý vấn đề chi phí sinh hoạt tăng cao khiến công chúng bất bình, những tác động trước khả năng ông Donald Trump trở lại làm Tổng thống Mỹ vào năm tới. Nhất là phải lãnh đạo LDP vượt qua sóng gió, khôi phục uy tín liên quan tới bê bối gây quỹ của đảng.

 Lời nhắn nhủ của ông Kishida đối với LDP khi đưa ra tuyên bố bất ngờ nói trên đó là, đảng này phải tiếp tục những cải cách về việc sử dụng các nguồn ngân quỹ chính trị và khôi phục niềm tin của công chúng về giới chính trị. “Tôi hy vọng người kế nhiệm tôi sẽ mang tư tưởng cải cách và không chìm đắm trong những cách làm xưa cũ”, ông nói.

Tuyên bố không tranh cử chức Chủ tịch LDP đồng nghĩa với việc ông Kishida sẽ thôi chức Thủ tướng sau cuộc bầu cử vào tháng 9 và LDP sẽ có chủ tịch mới. Người thắng cử sẽ trở thành lãnh đạo LDP và trở thành thủ tướng vì đảng này đang chiếm đa số trong Quốc hội.

Cùng với việc phải tìm được người lãnh đạo thay thế xứng đáng vào tháng 9, LDP còn phải đối mặt với mối lo lớn hơn, đó là nguy cơ thất bại trong cuộc bầu cử Hạ viện dự kiến diễn ra vào tháng 10-2025. Một chỉ dấu cho thấy khó khăn của LDP đang ở phía trước, đó là tỷ lệ ủng hộ đối với Nội các Nhật Bản do ông Kishida đứng đầu đang tụt dốc nghiêm trọng. Một cuộc thăm dò do hãng thông tấn Kyodo thực hiện cuối tháng 7 vừa qua cho thấy, tỷ lệ ủng hộ nội các của Thủ tướng Kishida chỉ ở mức 24,6%. Ngày càng có nhiều ý kiến trong LDP tin rằng “chính quyền hiện tại không thể chiến đấu trong cuộc bầu cử Hạ viện tiếp theo”.

Ông Kishida đã trải qua nhiệm kỳ 3 năm làm Thủ tướng đầy khó khăn với những vụ bê bối chính trị bủa vây, trong đó có vụ ám sát cựu Thủ tướng Abe Shinzo năm 2022. Một số phe phái của đảng bị phát hiện gian lận báo cáo kế toán để biển thủ một phần nguồn thu từ các sự kiện gây quỹ trong nhiều năm, khiến hàng trăm triệu yen được chuyển lại cho những thành viên đã bán vé sự kiện. Thủ tướng Kishida coi đây là vụ bê bối gây “trở ngại lớn và nặng nề” cho đảng.

Vì vậy, ông hy vọng sự ra đi của mình sẽ giúp LDP cho công chúng thấy “bộ mặt mới” của LDP một cách rõ ràng, cụ thể là khả năng đổi mới của đảng này. Ông Kishida đã rất nỗ lực cải cách đảng để ứng phó với các bê bối gây quỹ chính trị và khôi phục niềm tin của công chúng. Thủ tướng Kishida đã giải tán các phái trong LDP và tiến hành những hình thức kỷ luật đối với các nhà lập pháp liên quan, cũng như sửa đổi Luật Kiểm soát quỹ chính trị. Hồi tháng 4 vừa qua, LDP đã trừng phạt 39 thành viên, trong đó có 2 thành viên cấp cao, vì vụ bê bối quỹ chính trị.

Tuyên bố sẽ ra đi của ông Kishida là một lựa chọn không thể khác sau những nỗ lực cứu vãn bất thành của nhà lãnh đạo này. Trước đó, Thủ tướng Kishida vẫn khẳng định sẽ không từ chức mà cam kết cải tổ đảng, bao gồm thắt chặt quy định về các quỹ chính trị.

XUÂN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.