Trong một bài viết mới đây, tờ The New York Times dẫn lời một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết sự khác biệt về số liệu nói trên là vì một số đơn vị đặc nhiệm “được cho nằm ngoài sổ sách” cùng với sự hiện diện của một số đơn vị “đồn trú tạm thời và chuyển tiếp”. Theo một quan chức khác của Mỹ, trong số 1.000 binh lính “dôi dư” ra này có các lính đặc nhiệm hoạt động dưới sự chỉ đạo của cả Lầu Năm Góc lẫn Cục Tình báo Trung ương (CIA) khi được triển khai tới Afghanistan.
Theo The New York Times, việc số lượng binh lính Mỹ đồn trú trên thực tế tại một quốc gia nào đó nhiều hơn so với con số công bố của Lầu Năm Góc vốn vẫn thường xảy ra. Từ Syria cho đến Yemen, Mali, Mỹ “thường xuyên yêu cầu” nhiều binh lính làm việc cho CIA cũng như nhiều cơ quan an ninh quốc gia khác, xem đây là “thông tin mật” và không công khai thừa nhận sự hiện diện của họ. Chính vì lẽ đó, trong năm 2020, khi Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Donald Trump hối thúc nhanh chóng rút quân khỏi Afghanistan theo thỏa thuận hòa bình ký với lực lượng Taliban, Lầu Năm Góc cùng các cơ quan an ninh quốc gia khác đã sử dụng cách thức tương tự, khiến số lượng binh lính Mỹ đồn trú tại quốc gia Tây Nam Á “dường như giảm nhanh hơn so với thực tế”. Giới chức Mỹ xác nhận chuyện này giống như những gì đã từng xảy ra vào năm 2019, khi ông Donald Trump muốn rút lính Mỹ khỏi Syria. Chính quyền Barack Obama cũng từng sử dụng “kỹ xảo” tương tự. “Chúng tôi đã từng xem “bộ phim” này trước đây rồi”, Laurel E.Miller, một cựu quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời các cựu Tổng thống Obama và Donald Trump nói với The New York Times. Trong khi đó, trong thư điện tử (email) gửi tới The New York Times, Thiếu tá Rob Lodewick, phát ngôn viên Lầu Năm Góc tiếp tục khẳng định số lượng binh lính Mỹ hiện đang đồn trú tại Afghanistan “vẫn là 2.500”.
    |
 |
| Binh lính Mỹ tại một chốt kiểm soát ở miền Đông Afghanistan. Ảnh: Getty Images |
Kể từ sau khi Washington ký thỏa thuận hòa bình với lực lượng Taliban hồi cuối tháng 2-2020, số lượng binh lính Mỹ đồn trú tại Afghanistan đã giảm từ 12.000 xuống còn như hiện tại (tức là 2.500 như Lầu Năm Góc công bố hoặc 3.500 như thừa nhận của nhiều quan chức Mỹ). Theo The New York Times, việc cắt giảm này đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ giới chóp bu của Lầu Năm Góc vốn lâu nay vẫn cho rằng cần duy trì ít nhất là 8.600 lính Mỹ tại Afghanistan để hỗ trợ các lực lượng của quốc gia Tây Nam Á, cũng như thực hiện các sứ mệnh chống khủng bố. Một báo cáo mới đây đánh giá lại thỏa thuận hòa bình được gửi tới Đồi Capitol đã kết luận rằng việc duy trì sự hiện diện của khoảng 4.500 lính Mỹ tại Afghanistan là đủ “để bảo vệ các lợi ích của Mỹ theo các điều kiện hiện tại với một mức độ rủi ro có thể chấp nhận được”.
Theo thỏa thuận, đến ngày 1-5-2021, Mỹ sẽ rút toàn bộ binh lính khỏi quốc gia Tây Nam Á để đổi lại việc Taliban cắt đứt quan hệ với các nhóm khủng bố, xuống thang bạo lực và tiến hành hòa đàm với Chính phủ Afghanistan. The New York Times cho biết, mặc dù thời hạn chót đang đến gần, chính quyền của Tổng thống Joe Biden vẫn chưa quyết định là “Mỹ sẽ tiếp tục duy trì sự hiện diện quân sự sau thời hạn đã định và trong trường hợp này là bao nhiêu lính sẽ ở lại, hay là sẽ rút toàn bộ binh lính, đặt dấu chấm hết cho cuộc chiến tranh dài nhất của Mỹ sau hơn 19 năm”. Khi còn làm Phó tổng thống, ông Biden được cho là chủ trương giảm sự hiện diện của Mỹ tại Afghanistan. Tuy nhiên giờ đây, trên cương vị chủ nhân Nhà Trắng, ông Biden phải đắn đo xem làm như vậy liệu rằng có quá rủi ro hay không-đó là nguy cơ các lực lượng Afghanistan chưa đủ khả năng tự mình đảm đương nhiệm vụ, để mất quyền kiểm soát các thành phố quan trọng vào tay Taliban. Nhiều chỉ huy cấp cao của quân đội Mỹ cho rằng việc rút quân toàn bộ còn có thể tạo điều kiện cho mạng lưới khủng bố Al Qaeda và các nhóm khác “thù hằn” Mỹ trỗi dậy tại Afghanistan. “Số lượng 1.000 binh lính Mỹ đồn trú “dôi dư” có thể là nhỏ so với con số gần 100.000 ở giai đoạn đỉnh điểm của cuộc chiến tranh tại Afghanistan. Nhiều nghị sĩ Mỹ đã liên tục kêu gọi gia tăng số lượng binh lính đồn trú tại Afghanistan trong trường hợp Washington quyết định không rút toàn bộ quân vào thời hạn chót của thỏa thuận”, The New York Times nêu rõ.
HOÀNG VŨ