Sự kiện này thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận châu Âu và thế giới, bởi FTA với Nhật Bản không chỉ là thỏa thuận thương mại đầu tiên mà Anh ký kết với một nền kinh tế lớn sau khi rời Liên minh châu Âu (EU), mà còn đóng vai trò đảm bảo tính liên tục của các hoạt động kinh tế song phương giữa hai nước.

Hãng thông tấn Kyodo cho hay, hiệp định nói trên được Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi Toshimitsu và Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Anh Liz Truss ký kết tại thủ đô Tokyo vào tháng 10 vừa qua. Sau đó khoảng 1 tháng, Hạ viện Nhật Bản đã thông qua hiệp định này. Tuy nhiên, trước mắt, Anh vẫn cần hoàn thành các quy trình phê chuẩn ở trong nước để hiệp định chính thức có hiệu lực.

leftcenterrightdel
Phái đoàn đàm phán của Nhật Bản và Anh gặp nhau tại London vào ngày 6-8-2020 trước khi ký kết thỏa thuận thương mại tự do. Ảnh: Nikkei Asia

Theo hiệp định vốn được coi là dấu mốc quan trọng kể từ khi Anh rời khỏi “mái nhà chung” châu Âu vào tháng 1-2020, mức thuế đối với ô tô Nhật Bản nhập khẩu vào Anh sẽ giảm theo từng giai đoạn và sẽ về mức 0% vào năm 2026. Ngoài ra, Anh cũng ngay lập tức dỡ bỏ thuế quan đối với các sản phẩm như phụ tùng ô tô và toa xe lửa từ Nhật Bản. Đáp lại, Tokyo sẽ không áp thêm các khoản thuế mới đối với hàng nông sản của “xứ sở sương mù”. Hãng thông tấn Anadolu cho rằng hiệp định này đồng nghĩa với việc 99% hàng hóa xuất khẩu từ Anh tới Nhật Bản sẽ được miến thuế, đồng thời tạo cơ hội để Anh tiếp cận với nhiều loại hàng hóa chất lượng cao của Nhật Bản với giá thành rẻ hơn.

Hiệp định thương mại tự do Anh-Nhật Bản được coi là bản sao của Hiệp định thương mại tự do Nhật Bản-EU (JEFTA). Sở dĩ Anh phải đàm phán với Nhật Bản về hiệp định này vì JEFTA sẽ không có hiệu lực sau khi giai đoạn chuyển tiếp của quá trình Anh rời khỏi EU, hay còn gọi là Brexit, kết thúc vào cuối tháng này. Nói cách khác, London và Tokyo ký FTA nhằm đảm bảo tính liên tục trong hoạt động thương mại và đầu tư giữa hai nước sau khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp của Brexit.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của hiệp định vừa được Quốc hội Nhật Bản thông qua, hãng thông tấn Yonhap cho rằng, nếu không có hiệp định này, hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất Nhật Bản tại châu Âu như Nissan hay Toyota, vốn lâu nay hưởng lợi từ dây chuyền cung ứng được xây dựng trên khắp “lục địa già” cũng như tại Anh, có thể sẽ bị gián đoạn. Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 4-12, Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi Toshimitsu cũng kỳ vọng hiệp định này sẽ đảm bảo hoạt động kinh doanh giữa Nhật Bản với Anh sau khi nước này rời khỏi EU, đồng thời phát đi thông điệp mạnh mẽ về thúc đẩy tự do thương mại tới cộng đồng quốc tế.

Liên quan đến vấn đề Brexit, cách đây ít ngày, một quan chức cấp cao của EU cho rằng, EU và Anh đang nhanh chóng tiến gần đến thời điểm "được ăn cả ngã về không" trong đàm phán về thỏa thuận thương mại hậu Brexit. Tuy nhiên, theo quan chức này, các quốc gia thành viên EU đã lên tiếng hối thúc Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU, ông Michel Barnier, không vội vàng nhất trí với Anh về một thỏa thuận thương mại nếu như thỏa thuận này không thỏa đáng.

Hiện nay, giới chức Anh và EU đang nỗ lực đàm phán để đạt được thỏa thuận thương mại trước khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc vào ngày 31-12 tới. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán này vẫn chưa thoát khỏi thế bế tắc. London cũng bác bỏ đề xuất kéo dài quá trình đàm phán sang năm 2021 và khẳng định bất kỳ thỏa thuận thương mại nào nếu có đều phải hoàn tất trước ngày 31-12-2020.

ANH VŨ