Với Tổng thống Mỹ Joe Biden, vaccine chống Covid-19 là "vũ khí" đắc lực ở thời hiện đại. Nó vừa có khả năng lôi kéo các đối tác tiềm năng, vừa là chế phẩm thiết yếu với người dân trên toàn cầu.

Đau đầu phương án phân chia

Dự kiến thừa tới 300 triệu liều vaccine Covid-19 vào cuối tháng 7 và 600 triệu liều vào cuối năm 2021, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang được khuyên chia sẻ bớt cho thế giới.

Vào tháng 4, chính quyền Tổng thống Biden đã công bố kế hoạch chia sẻ hàng triệu liều vaccine Covid-19 với thế giới trước tháng 6. Năm tuần sau, các quốc gia trên toàn cầu vẫn đang kiên nhẫn chờ đợi xem Mỹ sẽ phân phối vaccine như thế nào.

Tổng thống Mỹ Joe Biden được tiêm vaccine chống Covid-19. Ảnh: AP

Ngoài ra, Mỹ cũng cân nhắc dành khoảng 1/4 số vaccine để chủ động phân phối. Nhiều quốc gia đã yêu cầu Mỹ hỗ trợ nguồn cung vaccine. Song đến nay chỉ có Mexico và Canada đã nhận được tổng cộng 4,5 triệu liều.

Một quan chức Nhà Trắng tiết lộ Mỹ đang hoàn thiện kế hoạch phân phối vaccine. Đây cũng là chủ đề trong các cuộc tranh luận của chính phủ liên bang.

"Quốc gia của chúng tôi sẽ trở thành kho dự trữ vaccine cho phần còn lại của thế giới", Tổng thống Joe Biden từng tuyên bố vào ngày 17-5. So sánh Mỹ với Nga và Trung Quốc, ông Biden khẳng định: “Chúng tôi sẽ không lợi dụng vaccine để tìm kiếm sự ủng hộ từ các nước khác”.

Dù vậy, Mỹ mới công bố kế hoạch chia sẻ vaccine với chính phủ Hàn Quốc, nhằm phục vụ chương trình tiêm chủng cho 550.000 binh sĩ. Điều này cho thấy Mỹ sử dụng vaccine để mang lại lợi ích cho đồng minh, dù chưa rõ phía Hàn Quốc có phải trả tiền hay không.

COVAX – yếu tố quan trọng trong kế hoạch chia sẻ vaccine của Mỹ

Quản trị viên Samantha Power từ USAID đề cập đến kế hoạch phân phối vaccine trong một cuộc họp ở Điện Capitol hồi tuần trước.

Trước Ủy ban Chiếm dụng Thượng viện, bà Power nói: “75% kho vaccine được chia sẻ cho thế giới thông qua chương trình COVAX. Khoảng 25% còn lại sẽ được dự trữ để triển khai các mối quan hệ song phương”.

Đến nay, chính quyền Mỹ dự định cung cấp phần lớn vaccine cho chương trình COVAX nhằm hỗ trợ các nước có thu nhập thấp. Mặc dù chưa rõ tỷ lệ vaccine ủng hộ cho COVAX là bao nhiêu, nhưng sự đóng góp của Mỹ sẽ thúc đẩy đáng kể chương trình đang bị chậm lại do công xưởng sản xuất vaccine của thế giới - Ấn Độ hiện đang lao đao vì dịch Covid-19. Cho đến nay, COVAX mới chỉ chia sẻ được 76 triệu liều vaccine cho các nước nghèo.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trong một sự kiện. Ảnh: AP. 

Các quan chức chính quyền nói rằng, ông Biden chưa đưa ra kế hoạch phân phối chính xác và mọi thứ vẫn có thể thay đổi. Một quan chức Nhà Trắng cho biết, chính quyền sẽ làm việc trong những ngày tới để đồng bộ hóa nguồn cung vaccine với các tổ chức chia sẻ vaccine toàn cầu.

Tổng thống Biden đã cam kết cung cấp cho các quốc gia khác tất cả 60 triệu liều vaccine AstraZeneca được sản xuất trong nước. Mỹ vẫn chưa cấp phép sử dụng vaccine AstraZeneca nhưng loại vaccine này đã được chấp thuận rộng rãi trên khắp thế giới. Các liều vaccine AstraZeneca do Mỹ sản xuất sẽ được vận chuyển tới các nước khác ngay sau khi Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đánh giá là an toàn.

Ông Biden cũng cam kết chia sẻ 20 triệu liều vaccine Pfizer, Moderna và Johnson & Johnson hiện có. Mỹ dự kiến sẽ sở hữu nhiều vaccine hơn nữa để chia sẻ trong những tháng tới.

Trong thỏa thuận mua bán với các nhà sản xuất, Mỹ kiểm soát việc sản xuất của các công ty vaccine trong nước. Pfizer và Moderna hiện chỉ mới bắt đầu xuất khẩu vaccine được sản xuất tại Mỹ cho khách hàng nước ngoài. Mỹ vẫn còn hàng trăm triệu liều vaccine đã đặt hàng, bao gồm cả vaccine đã cấp phép và đang phát triển.

“Rõ ràng tình hình hiện tại đầy thách thức vì rất nhiều quốc gia đang cần vaccine ngay bây giờ”, bà Power nói.

Theo bà Power, những yếu tố tác động đến quyết định của Mỹ là “mối quan hệ giữa chúng ta và các quốc gia, sức khỏe cộng đồng, đánh giá về nơi vaccine có thể được sử dụng tốt nhất, cơ sở hạ tầng và sự sẵn sàng nhận vaccine của các quốc gia”.

Chính quyền ông Biden cũng đã cam kết ủng hộ 4 tỷ USD cho COVAX để giúp chương trình mua và phân phối vaccine Covid-19. COVAX đã cam kết chia sẻ vaccine với hơn 90 quốc gia, bao gồm nhiều quốc gia có mối quan hệ “không mấy êm ả” với Mỹ.

Việc để COVAX quyết định cách phân phối phần lớn lượng vaccine do Mỹ cung cấp được chính quyền ông Biden coi là cách công bằng nhất. Đây cũng là cách làm cho phép Mỹ tránh bất kỳ hậu quả chính trị nào có thể đến từ việc chia sẻ vaccine trực tiếp với các đối thủ.

LÊ ANH (Theo AP)