Lục địa già tuyên chiến với nạn bài vaccine

Tâm lý bài xích vaccine Covid-19 cho đến nay vẫn đeo đẳng tại nhiều khu vực ở lục địa già, nhất là vùng Trung và Đông Âu, bất chấp hiệu quả của vaccine trong nỗ lực ngăn chặn dịch lây lan đã được chứng minh ở nhiều nơi trên thế giới. Hậu quả là trong khi hầu hết các nơi trên thế giới đã giảm được đáng kể những ca tử vong nhờ nỗ lực tiêm phủ vaccine thì châu Âu được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ghi nhận là nơi duy nhất trên thế giới có tỷ lệ bệnh nhân Covid-19 tử vong tăng, ở mức 5%.

Báo cáo hằng tuần về đại dịch Covid-19 trong tuần này của WHO cho thấy, trong số 3,3 triệu ca nhiễm thì 2,1 triệu ca từ châu Âu. Đây là tuần thứ 7 liên tiếp số ca Covid-19 tiếp tục tăng tại 61 quốc gia thuộc khu vực châu Âu, với kỷ lục lần lượt thuộc về Nga, Đức và Anh. Trong khi khoảng 60% dân số Tây Âu đã tiêm đủ liệu trình vaccine, con số này ở Đông Âu chỉ bằng một nửa do người dân khu vực này lưỡng lự trong việc quyết định tiêm hay không. 

Số ca mắc mới và tử vong vì Covid-19 ở Anh đang tăng nhanh trong vài tuần gần đây. Ảnh: AFP.

Sven Muller, chủ quán bar nói trên, là người quyết liệt phản đối tiêm vaccine. Thái độ bài vaccine thể hiện rõ nhất ở các nhà hàng, cửa hiệu tại thị trấn của Muller. Cứ vào thứ hai hằng tuần, những người bài vaccine sẽ tổ chức các cuộc biểu tình nhỏ nhưng ồn ào ở trung tâm thị trấn. Những người biểu tình hô vang khẩu hiệu “vaccine giết người”.

Nhiều người dân ở thị trấn Annaberg-Buchholz cũng giống Muller, hậu quả là thị trấn nhỏ ở bang miền Đông Saxony này có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất cả nước. Cũng như Muller, họ cho rằng vaccine Covid-19 không thực sự hiệu quả mà chỉ là chiêu bài mà các công ty dược phẩm nghĩ ra để kiếm tiền.

Nhiều người có quan điểm giống như Muller nhất định không chịu đi tiêm chủng, khiến nhiều nơi ở Đức đang phải đối mặt với làn sóng lây nhiễm mới, đặt gánh nặng lên hệ thống y tế và nỗ lực phục hồi kinh tế. Còn tại tỉnh Bolzano (Italy), nơi 70% dân số nói tiếng Đức lại đối mặt với những khó khăn trong nỗ lực ngăn chặn đại dịch Covid-19 một phần do người dân có xu hướng tin tưởng vào các phương thuốc dân gian hay các biện pháp chữa trị tự nhiên thay vì vaccine. 

Điều đáng lo ngại là xu hướng bài vaccine ở châu Âu còn đang được thúc đẩy bởi các đảng phái chính trị. Nhà nghiên cứu Pia Lamberty thuộc tổ chức CeMAS có trụ sở tại Berlin cho rằng “việc bạn có được tiêm vaccine hay không gần như đã trở thành vấn đề chính trị” ở một số quốc gia châu Âu. 

Tâm lý bài trừ vaccine, theo cách nào đó chính là hệ quả của các phong trào dân tộc chủ nghĩa dân túy vốn làm rung chuyển chính trường châu Âu một thập kỷ qua. Thậm chí tại Áo, một đảng nhờ có lập trường chống vaccine, dù mới thành lập chưa lâu đã giành được 3 ghế trong nghị viện bang ở phía bắc vốn là thành trì của phe cực hữu. 

Còn tại Pháp và Italy, phe theo chủ nghĩa dân túy chiếm ảnh hưởng rõ rệt ở các điểm nóng về chống vaccine. Ở Saxony của Đức, phong trào chống vaccine và ủng hộ đảng cực hữu Giải pháp Thay thế (AfD) cũng đang chiếm ưu thế. 

Đứng trước tình thế nan giải này, cuộc chiến với phong trào bài xích tiêm chủng vaccine ở châu Âu càng trở nên khó khăn hơn. Một số nơi đã áp dụng các biện pháp cứng rắn để buộc người dân phải thay đổi thái độ với vaccine Covid-19. Bang Saxony của Đức quy định những người chưa tiêm chủng không được phép đến nhà hàng, sân bowling, rạp chiếu phim, tiệm làm tóc...

Pháp buộc người dân phải xuất trình hộ chiếu vaccine khi đến hầu hết các nơi công cộng. Còn Italy và Tây Ban Nha đã thẳng tay dập tắt các hành vi kích động chống tiêm vaccine của các đảng dân túy. Áo là nước mạnh tay hơn cả sau khi ban hành lệnh cấm ra khỏi nhà đối với người trên 12 tuổi chưa tiêm chủng, trừ trường hợp đi học, đi làm hay mua nhu yếu phẩm. Cảnh sát Áo cũng được triển khai để kiểm tra chứng nhận vaccine của người dân trên đường phố.

Các nước châu Âu hy vọng những nỗ lực trên sẽ đưa lục địa già thoát khỏi nguy cơ bùng phát làn sóng lây nhiễm mới đã được cảnh báo. WHO cảnh báo châu Âu trở thành tâm dịch mới của thế giới, thậm chí tình hình còn có thể tệ hơn vào mùa đông.

Thực tế là nhiều nước châu Âu đang phải đối phó với làn sóng lây nhiễm mới và số ca nặng phải nhập viện tăng nhanh. Bộ trưởng Bộ Y tế Pháp Olivier Veran cho biết nước này đang ở giai đoạn đầu của đợt bùng phát thứ năm, trong khi Đức hôm 11-11 ghi nhận hơn 50.000 ca nhiễm mới, mức cao nhất từ khi đại dịch bắt đầu.

“Cuộc chiến kép” vừa chống dịch vừa chống nạn bài vaccine Covid-19 đang đặt châu Âu trước tình thế rất nan giải nếu không có các biện pháp khẩn cấp và hiệu quả hơn. Sẽ là một nghịch lý khi ở nơi sở hữu công nghệ chế tạo và sản xuất vaccine Covid-19 hàng đầu thế giới như châu Âu lại đang phải đương đầu với những vấn đề liên quan tới niềm tin của người dân đối với hiệu quả của vaccine, trong khi ở nhiều nơi trên thế giới, vaccine lại đang được coi như một “cứu cánh”.

MAI NGUYÊN