Dự án bí mật

Trong cuốn sách “Stalin và Beria: Tài liệu bí mật của Điện Kremlin”, tác giả Alex Gromov viết rằng, Nghị quyết của Ủy ban Quốc phòng Nhà nước về việc bắt đầu triển khai thực tế việc chế tạo bom nguyên tử của Liên Xô đã có từ tháng 2-1943. Sự kiện này có được phần lớn là nhờ công của nhà khoa học hạt nhân kiệt xuất Georgy Flerov, học trò của nhà vật lý huyền thoại Igor Kurchatov. Chính Flerov đã luôn nhấn mạnh đến sự cần thiết phải triển khai công việc này, thậm chí ông còn viết một vài bức thư về vấn đề này gửi thẳng đến nhà lãnh đạo Joseph Stalin. Vào mùa Xuân năm đó, Phòng thí nghiệm số 2 đã được thành lập, sau này trở thành Viện Kurchatov.

Theo Vladimir Gubarev, tác giả cuốn sách “Bom nguyên tử”, tất cả các tài liệu liên quan đến Dự án nguyên tử của Liên Xô đều được dán nhãn “Tối mật” và “Tuyệt mật”. Tuy nhiên, Gubarev khẳng định rằng, nhiều tài liệu hiện nay dù đã được giải mật, nhưng vẫn còn là điều bí ẩn, bởi những người không am hiểu chuyên môn thì khó có thể “giải mã” được. Chẳng hạn như, trong đó có Biên bản cuộc họp của Ủy ban Đặc biệt số 69 ngày 15-9-1948. Theo Biên bản này, cuộc họp đã thông qua quyết định về phân xưởng “D” tại Nhà máy liên hợp số 817.

Nhà vật lý Yuly Borisovich Khariton, một trong những lãnh đạo của Dự án nguyên tử, và quả bom nguyên tử đầu tiên của Liên Xô. Nguồn: russian7.ru 

Nhà khoa học bị cấm lái xe

Tuy nhiên, một số điểm trong Biên bản này, được trích dẫn trong ấn phẩm “Dự án nguyên tử của Liên Xô: Những tư liệu” của tác giả L.D. Ryabev, vẫn dễ hiểu đối với cả một người bình thường. Chẳng hạn, câu hỏi số 15-1 trong Biên bản đề cập đến các vụ tai nạn ô tô đã xảy ra đối với hai nhà vật lý hạt nhân Panasyuk và Artsimovich. Cả hai nhà khoa học của Phòng thí nghiệm số 2 này đều tự mình điều khiển ô tô, nên đã dẫn đến tại nạn. Thế nhưng, nếu nhà vật lý hạt nhân Artsimovich thoát nạn với tâm lý sợ hãi, thì Panasyuk bị chấn thương nặng.

Để tránh xảy ra những vụ tai nạn trong tương lai, tại một cuộc họp đã quyết định có biện pháp thích hợp. Theo đó, các nhà khoa học bị cấm tự lái xe ngay cả khi họ có bằng lái. Chỉ những tài xế chuyên nghiệp mới được phép đưa đón các nhà vật lý đi lại bằng xe ô tô.

Những quy định khác

Thực ra, việc ban hành quy định đối với các nhà khoa học hạt nhân là xuất phát từ sự lo lắng cho sức khỏe của họ, những người mang trọng trách rất lớn trong Dự án nguyên tử của Liên Xô. Điều ngạc nhiên là, theo Valery Khatyushin, tác giả của ấn phẩm “Sự nổi bật: Những suy ngẫm và hồi ức”, trong những năm dưới thời Xô viết, các nhà khoa học cao cấp thậm chí còn bị cấm đi máy bay, ít nhất là không được bay trên cùng một chuyến. Trong khi đó, nếu đi bằng đường sắt, thì các nhà khoa học hạt nhân sẽ di chuyển trên những toa tàu dành riêng. Ngoài ra, những nhà khoa học hàng đầu từng làm việc cùng nhà vật lý huyền thoại Igor Kurchatov cũng được bố trí vệ sĩ cho mình.

QUỐC KHÁNH (theo russian7.ru)