Phát biểu khi hai nhà lãnh đạo bắt đầu cuộc hội đàm kéo dài hơn một giờ, Thủ tướng Angela Merkel-nhà lãnh đạo châu Âu đầu tiên có cuộc gặp Tổng thống Joe Biden tại Nhà Trắng, khẳng định "coi trọng tình hữu nghị" với Mỹ, nhấn mạnh tới vai trò của Mỹ trong việc xây dựng một nước Đức tự do và dân chủ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Về phần mình, Tổng thống Joe Biden khẳng định “sự hợp tác giữa Mỹ và Đức là mạnh mẽ và chúng tôi hy vọng điều này sẽ được tiếp tục”. Ông Biden đã gọi bà Merkel là một người bạn tuyệt vời của cá nhân ông và của nước Mỹ.

Sự trọng thị của Washington dành cho nữ Thủ tướng Đức, mặc dù bà đã sắp kết thúc nhiệm kỳ, cho thấy rõ quan điểm của Tổng thống Joe Biden và chính quyền của ông về tầm quan trọng của quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương, đặc biệt là với Đức, quốc gia đầu tàu châu Âu.

Tổng thống Joe Biden và Thủ tướng Angela Merkel trong cuộc gặp tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters. 

Với việc cả hai bên đều mong muốn xây dựng một mối quan hệ mới tin cậy, bền chặt, việc hai nhà lãnh đạo đạt được nhận thức chung trong nhiều vấn đề hai nước quan tâm là điều dễ hiểu. Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Đức đã cùng nhau công bố Tuyên bố Washington, nêu bật tầm nhìn về sự hợp tác và cam kết chung giữa hai nước. Trong tuyên bố, Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Đức khẳng định nền tảng của mối quan hệ giữa hai nước là cùng tuân thủ các nguyên tắc, giá trị và thể chế dân chủ. Hai nước cam kết đấu tranh vì một "châu Âu toàn vẹn, tự do và hòa bình", ủng hộ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), phát triển các quan hệ đồng minh và đối tác hiện có. Tuyên bố cũng đề cập đến sự ủng hộ đối với "các quy tắc, chuẩn mực và tiêu chuẩn" liên quan đến các công nghệ mới. Với Tuyên bố Washington, hai nhà lãnh đạo tái khẳng định cam kết hợp tác chặt chẽ vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng trên thế giới.

Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo cũng thống nhất quan điểm về nhiều vấn đề như: Quan hệ với Nga, Trung Quốc, đối phó với đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu... Các sáng kiến chung khác như "diễn đàn tương lai" Mỹ-Đức hay quan hệ đối tác khí hậu và năng lượng Mỹ-Đức cũng đã được công bố.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm thống nhất, hai bên vẫn cho thấy sự thiếu ăn khớp trong nhiều vấn đề gai góc. Một trong số đó là dự án Dòng chảy Phương Bắc 2 (Nord Stream 2), dẫn khí đốt từ Nga tới Đức qua hệ thống đường ống được xây dựng dưới biển Baltic. Hai nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh rằng hai nước có quan điểm khác nhau về dự án trị giá hàng tỷ USD này. Trong khi Mỹ coi đây là "mối đe dọa đối với châu Âu" thì Đức bác bỏ cáo buộc rằng nước này quá phụ thuộc vào năng lượng của Nga.

Theo Reuters, tại buổi họp báo sau cuộc gặp, Tổng thống Mỹ cho biết, ông đã một lần nữa bày tỏ quan ngại về dự án này với Thủ tướng Angela Merkel. Dự án trị giá 11 tỷ USD, dự kiến hoàn thành vào tháng 9, có thể sẽ loại Ukraine ra khỏi lộ trình trung chuyển khí đốt tới châu Âu. Tuy nhiên, theo Tổng thống Joe Biden, khi dự án đã hoàn thành 90%, việc áp đặt các biện pháp trừng phạt "dường như không có ý nghĩa gì". Thay vào đó, Tổng thống Mỹ cho biết hai nhà lãnh đạo đã yêu cầu các cơ quan chuyên môn xem xét các biện pháp thực tế mà hai nước có thể cùng nhau thực hiện, đồng thời đánh giá dự án này sẽ tác động như thế nào tới an ninh năng lượng của châu Âu và an ninh của Ukraine.

Có thể thấy sự thống nhất và khác biệt về quan điểm giữa hai quốc gia Mỹ và Đức trong một số vấn đề không hề mới. Thế nhưng, dưới thời Tổng thống Joe Biden, thay vì khoét sâu bất đồng, hai nước đã có nỗ lực nhất định để tìm tiếng nói chung trong các vấn đề gai góc nhất. Chuyến thăm của Thủ tướng Angela Merkel không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa là lời tạm biệt, nó còn mang thông điệp về một sự khởi đầu mới cho mối quan hệ giữa hai đồng minh, dù rằng mức độ bền chặt của mối quan hệ này sẽ chỉ được thể hiện sau cuộc bầu cử tháng 9 tới đây, khi nước Đức có thủ tướng và chính phủ mới.

HÙNG HÀ