Mới đây, trên trang Daily Mail xuất hiện bài viết giới thiệu về một chương trình phát triển AI hoàn toàn mới có tên “In the Moment” (ITM) của Cơ quan Phụ trách các dự án nghiên cứu quốc phòng tiên tiến của Mỹ (DARPA).

Chương trình này đặt mục tiêu hiện thực hóa cái gọi là “những bộ óc có khả năng quyết định nhanh chóng và chính xác” trong các tình huống căng thẳng cần cứu chữa y tế theo thứ tự ưu tiên, chẳng hạn như chiến tranh, khủng bố và thảm họa, bằng cách sử dụng thuật toán và dữ liệu.

 Với chương trình ITM, quân đội Mỹ có thể nhờ đến các thuật toán AI để đưa ra những quyết định quan trọng. Ảnh: Daily Mail

Theo lý giải của DARPA, các hoạt động quân sự hiện đại đòi hỏi người chỉ huy phải đưa ra các quyết định phức tạp một cách nhanh chóng. Nhưng cũng có trường hợp việc quyết định không được thực hiện kịp thời hoặc hai chỉ huy quân đội không thể thống nhất ý kiến về một chiến sự quan trọng.

Đây là lý do họ cần các thuật toán AI để đưa ra quyết định cuối cùng. DARPA hy vọng chương trình ITM sẽ giúp hỗ trợ các nhà lãnh đạo quân sự ra quyết định trong các tình huống thương vong nhỏ và cả các sự kiện thương vong hàng loạt như tấn công khủng bố hoặc thiên tai.

Ngay từ đầu tháng 3, DARPA đã xây dựng lộ trình phát triển công nghệ này với thời gian kéo dài hơn 3 năm, trong đó, 2 năm đầu dùng để xây dựng dữ liệu và 18 tháng cuối là giai đoạn chuẩn bị trước khi đưa vào ứng dụng thực tế. DARPA tin rằng trong môi trường khủng hoảng, việc thu thập dữ liệu, xử lý thông tin và đưa ra quyết định là những công việc vô cùng khó khăn.

Đối với những tình huống này, AI không chỉ có khả năng khắc phục những hạn chế của con người mà còn lưu ý đến các vấn đề đạo đức, giảm thiểu sai sót có thể xảy ra do những quyết định cảm tính mà con người đưa ra.

Matt Turek, Giám đốc chương trình ITM tiết lộ ITM khác với các chương trình AI điển hình. Thông thường, công nghệ AI được phát triển nhằm hướng tới 3 mục tiêu theo 3 cấp độ: Xây dựng các hệ thống có khả năng suy nghĩ như con người (AI trình độ cao); Xây dựng các hệ thống vận hành tự động nhưng chưa đạt được tới tư duy như con người (AI trình độ trung bình); Ứng dụng một số tư duy của con người vào các dịch vụ, sản phẩm nhằm tăng giá trị của các dịch vụ, sản phẩm này (AI trình độ thấp). Tuy nhiên, với ITM, quân đội Mỹ kỳ vọng sẽ sở hữu những hệ thống có khả năng suy nghĩ vượt cả con người.

Chương trình ITM được phát triển trong bối cảnh Washington đang đẩy mạnh ứng dụng AI vào thực tiễn chiến đấu. Là một cường quốc quân sự, Mỹ coi AI là công nghệ mũi nhọn cần được ưu tiên triển khai nghiên cứu và phát triển.

Hiện tại, Mỹ đã ban hành các chiến lược dài hạn nhằm thúc đẩy sự phát triển của công nghệ này, đồng thời có ý đồ thông qua triển khai cuộc cách mạng AI trong lĩnh vực quân sự để chiếm ưu thế trong cuộc chạy đua quân sự quyết liệt với các đối thủ Nga và Trung Quốc.

Dù AI mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống con người nhưng việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ này trong lĩnh vực quân sự cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường. Sally A.Applin, chuyên gia tư vấn chính trị cấp cao của Mỹ nhận định, ứng dụng AI trong lĩnh vực quân sự sẽ khiến một cỗ máy có thể định đoạt sự sống chết của con người.

Điều này là chưa từng có tiền lệ. Và sẽ ra sao nếu AI có nguồn dữ liệu đào tạo mang tính thiên vị bị ảnh hưởng từ tính cá nhân của người nhập dữ liệu? Đây có thể là một viễn cảnh không mấy dễ chịu khi xét đến các tình huống sinh tử mà AI đang được triển khai.

Bên cạnh đó, AI cũng có khả năng đẩy thế giới vào một cuộc chạy đua vũ trang nguy hiểm. Theo thống kê của DW, hiện có khoảng 50 quốc gia đang nghiên cứu robot ứng dụng AI để sử dụng trên chiến trường. Một cuộc chạy đua ở phạm vi toàn cầu như vậy có thể dẫn tới những hậu quả vô cùng thảm khốc nếu chiến tranh nổ ra.

HÙNG HÀ