Trong chính sách ngoại giao chiến lược, Pháp đánh giá các quốc gia vùng Vịnh là đối tác quan trọng giúp xây dựng một thỏa thuận hòa bình trong khu vực Trung Đông.

Trong hai ngày 3 và 4-12, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có chuyến công du tới 3 quốc gia vùng Vịnh, gồm: Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Saudi Arabia và Qatar.

Với chuyến đi này, ông Macron trở thành nhà lãnh đạo phương Tây đầu tiên đến thăm Saudi Arabia-nước xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới-và có cuộc gặp với Thái tử Mohammed bin Salman, kể từ khi quốc gia này bị Mỹ và phương Tây cô lập sau sự kiện nhà báo Jamal Khashoggi bị ám sát năm 2018.

Trước đó, ngày 3-12, Reuters cho hay, Pháp vừa ký hợp đồng bán cho UAE 80 máy bay chiến đấu Rafale của hãng Dassault Aviation và 12 máy bay trực thăng quân sự Caracal của hãng Airbus, tổng trị giá 19,2 tỷ USD.

leftcenterrightdel
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thái tử Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan của UAE tại Dubai Expo. Ảnh: Getty Images

Hợp đồng vũ khí này cho thấy những nỗ lực của Tổng thống Macron trong việc xây dựng một chính sách đối ngoại quyết đoán, đồng thời được hy vọng là cú hích cho ngành công nghiệp quốc phòng Pháp sau sự cố Australia hủy thỏa thuận mua 12 tàu ngầm trị giá 40 tỷ USD của Pháp hồi tháng 9.

Hợp đồng máy bay chiến đấu được cho là sẽ củng cố vị thế của Pháp tại một khu vực quan trọng của Trung Đông và cũng báo hiệu cho các đối tác tiềm năng khác rằng, Pháp hoàn toàn có thể đóng vai trò thay thế Mỹ.

Tháp tùng Tổng thống Pháp trong chuyến công du lần này là một phái đoàn kinh doanh gồm khoảng 100 công ty, trong đó có những tên tuổi lớn, như: TotalEnergies, Thales, Vivendi... với mục tiêu tìm kiếm dự án hợp tác đầu tư tại các quốc gia vùng Vịnh.

Điện Élysée cho biết, chuyến công du là một phần trong chiến lược dài hạn của ông Macron kể từ khi đắc cử Tổng thống Pháp, với mục tiêu đóng góp vào sự ổn định trong khu vực và Pháp đang thể hiện mình “như một cường quốc trong việc tăng cường đối thoại” giữa các quốc gia từ Địa Trung Hải đến vùng Vịnh.

Riêng với Saudi Arabia, mối quan hệ giữa nước này và Mỹ lâu nay vốn rơi vào tình trạng “cơm không lành, canh không ngọt”, sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden gây sức ép đối với Riyadh về hồ sơ nhân quyền và cuộc chiến Yemen, đồng thời cáo buộc Thái tử Salman có liên quan tới vụ sát hại nhà báo Khashoggi, khiến Riyadh nổi giận.

Chuyến công du của Tổng thống Macron diễn ra cùng thời điểm chính quyền Tổng thống Mỹ Biden đang nỗ lực tìm cách tiếp cận các quốc gia vùng Vịnh để thuyết phục những nước này tăng sản lượng xuất khẩu dầu, nhằm giảm áp lực từ cuộc khủng hoảng nhiên liệu toàn cầu.

Trong một tuyên bố mới đây, Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ tiết lộ rằng, 3 quan chức cấp cao của Mỹ đã đến UAE, Saudi Arabia và Qatar để thảo luận về các vấn đề kinh tế và các lĩnh vực mà Mỹ có thể “hợp tác đầu tư vào tương lai năng lượng sạch của thế kỷ 21”.

Chưa rõ các nỗ lực của Mỹ nhằm “sưởi ấm” mối quan hệ đồng minh với các quốc gia Trung Đông có đạt được hiệu quả hay không, nhưng lâu nay, nhân lúc Mỹ còn đang lừng khừng, Pháp đã tận dụng cơ hội xây đắp mối quan hệ nồng ấm với nhiều nước vùng Vịnh.

Chỉ vài tháng sau khi đắc cử Tổng thống Pháp năm 2017, ông Macron đã đến UAE dự Lễ khánh thành bảo tàng Louvre Abu Dhabi trị giá 1,2 tỷ USD, được xây dựng dựa theo mô hình bảo tàng Louvre nổi tiếng của Pháp. Tháng 9-2021, Tổng thống Pháp đã tiếp đón Thái tử của UAE tại lâu đài lịch sử Chateau de Fontainebleau ở ngoại ô Paris, được trùng tu năm 2019 từ khoản tài trợ 11,3 triệu USD của UAE... Và hợp đồng vũ khí quan trọng vừa ký với UAE cũng như chuyến thăm đến Saudi Arabia của Tổng thống Macron đã cho thấy mối quan hệ hợp tác nhiều chiều ngày càng sâu sắc giữa Pháp với các quốc gia vùng Vịnh.

Chuyến công du của Tổng thống Macron tiếp nối chuỗi các hoạt động được cho là thể hiện nỗ lực của Pháp nhằm thúc đẩy sự hiện diện của Liên minh châu Âu (EU) trong khu vực Trung Đông, đúng vào thời điểm vai trò của Mỹ ở Trung Đông bị sụt giảm và Trung Quốc ngày càng có ảnh hưởng lớn hơn ở bán đảo Arab. Ngoài hợp đồng vũ khí kếch xù vừa thu về, rõ ràng, ảnh hưởng mà Pháp gây dựng được tại Trung Đông sẽ giúp nước này trở thành cường quốc đại diện cho EU tại khu vực quan trọng này.

HÀ PHƯƠNG