Mới đây, Bộ Quốc phòng Mỹ cùng với Australia, Canada, Pháp, Đức, New Zealand và Anh đã tham gia vào kế hoạch mang tên "Tầm nhìn hoạt động phối hợp trong không gian vũ trụ đến năm 2031" (gọi tắt là Tầm nhìn CSpO 2031).

Trong thông cáo báo chí, Lầu Năm Góc mô tả Tầm nhìn CSpO 2031 như một sáng kiến giải quyết nhu cầu bao trùm về nâng cao trách nhiệm trong sử dụng không gian vũ trụ, nhận biết thách thức đối với tính bền vững của không gian vũ trụ, cũng như các mối đe dọa do sự tiến bộ công nghệ gây ra và những chương trình mang tính gây hấn của các nước khác liên quan đến vấn đề này. Đây được coi là “lời kêu gọi hành động chung” cho sự hợp tác trong tương lai nhằm bảo vệ lợi ích ở ngoài không gian vũ trụ của các quốc gia đặt bút ký văn bản trên.

Nhiều nước ngày càng tập trung đầu tư cho chương trình không gian vũ trụ (ảnh minh họa). Ảnh: Royal Australian Air Force 

Tầm nhìn CSpO 2031 đề cao vấn đề tự do sử dụng không gian vũ trụ, sử dụng không gian vũ trụ một cách có trách nhiệm và bền vững, hợp tác đi đôi với công nhận chủ quyền và bảo vệ luật pháp quốc tế.

Các nguyên tắc chỉ đạo trên sẽ được hỗ trợ bởi việc phát triển và vận hành cơ sở hạ tầng có khả năng tương tác lẫn nhau và có khả năng phục hồi, cũng như nâng cao trách nhiệm đối với các hoạt động quân sự trong không gian vũ trụ, chia sẻ thông tin và tin tức tình báo nhằm mục đích thiết lập một không gian vũ trụ bền vững, bảo mật và an toàn.

Không gian vũ trụ được đánh giá là chiến trường mới trong tương lai, hay còn gọi là “mặt trận thứ năm”, bên cạnh trên mặt đất, trên biển, trên không và trên không gian mạng. Thời gian gần đây, thế giới đã chứng kiến hoạt động đẩy mạnh đầu tư cho công nghệ không gian vũ trụ cũng như thành lập các lực lượng chuyên biệt và tăng cường năng lực quân sự trong không gian vũ trụ của nhiều quốc gia.

Có thể nói, không gian vũ trụ sớm muộn cũng sẽ trở thành một trong những xu hướng tác chiến chiến lược và là một trong những lĩnh vực thúc đẩy "chạy đua" quân sự giữa những nước lớn. Tuy nhiên đến nay, việc sử dụng không gian vũ trụ vào chiến lược quốc phòng, an ninh của các nước như thế nào vẫn còn gây tranh cãi.

Vì vậy, Tầm nhìn CSpO 2031 sẽ đặt nền móng cho Mỹ và đồng minh thống nhất về các quy tắc cho những hoạt động quân sự liên quan đến không gian vũ trụ có thể diễn ra trong tương lai. Theo trang tin Breaking Defense, trước hết, văn bản này bảo đảm các bên thúc đẩy hành vi quân sự có trách nhiệm để duy trì quyền tự do sử dụng, tiếp cận và tăng cường tính bền vững của không gian vũ trụ, đồng thời ngăn cản các hành động thiếu trách nhiệm và làm leo thang căng thẳng.

Ngoài ra, và có lẽ phù hợp hơn trong hoàn cảnh hiện tại, Tầm nhìn CSpO 2031 công khai những nỗ lực hợp tác cùng nhau của Mỹ và đồng minh để tránh bị xem là “ngấm ngầm” nuôi tham vọng không gian vũ trụ gây ảnh hưởng đến an ninh quốc tế.

Thực chất, Tầm nhìn CSpO 2031 quy tụ các thành viên của liên minh chia sẻ thông tin tình báo và giám sát điện tử Five Eyes (gồm Mỹ, Anh, Canada, Australia và New Zealand), kết nạp thêm Pháp và Đức. Theo chuyên gia Kaitlyn Johnson tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) có trụ sở ở thủ đô Washington (Mỹ), lâu nay, các bên đã thực hiện một số nội dung có trong Tầm nhìn CSpO 2031.

Do đó, đây có thể được hiểu là văn bản chính thức để những quốc gia trên tăng cường hợp tác về không gian vũ trụ một cách cụ thể và sâu rộng hơn.

VĂN HIẾU